İsrail hükümeti Filistinlileri vatandaşlıktan çıkartabilecek

İsrail Parlamentosu (AFP)
İsrail Parlamentosu (AFP)
TT

İsrail hükümeti Filistinlileri vatandaşlıktan çıkartabilecek

İsrail Parlamentosu (AFP)
İsrail Parlamentosu (AFP)

İsrail’de hükümet ortağı olmalarına rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi ile Benny Gantz liderliğindeki Mavi Beyaz Partisi neredeyse hiçbir konu üzerinde anlaşamazken bir konu üzerinde ittifak ettiler. Her iki tarafın temsilcileri de İsrail vatandaşlığını herhangi bir vatandaştan geri çekecek bir yasa tasarısı üzerinde anlaştılar. İki partinin temsilcileri, Filistin Yönetiminden şehit veya tutuklu bir ailenin maaşını aldığı kanıtlandığı takdirde, İsrail içerisinde yaşayan ülke vatandaşı Filistinlilerin İsrail vatandaşlığından çıkarılmasını öngören bir yasa tasarısı üzerinde anlaştı.
Genel İstihbarat Teşkilatı (Şabak) Eski Başkanı, milletvekili Avi Dichter tarafından başlatılan söz konusu tasarıyı, koalisyon partileri dışında Avigdor Lieberman liderliğindeki “İsrail Evimiz Partisi” ve  Şas Partisi milletvekilleri imzaladı. Bu adımla ilgili Dichter, "Bu kişilerin İsrail vatandaşlığına devam etmeleri ve İsrail'e yönelik operasyonlar için maddi ödüller almaları makul değil" dedi.
Yasa tasarısı, yalnızca güvenlik ihlali yapanlardan söz etse de İsrail’deki Arap lider ve demokratlar bu yasanın etnik temizlik operasyonları için bir dayanak oluşturmasından endişe ediyor.
Tel Aviv merkezli "B'Tselem" insan hakları örgütüne göre, yasa tasarısı, 1952'den beri Yahudi olmayan her vatandaşı, vatandaş olmayan yerleşik kişiye dönüştürmeyi amaçlayan eski bir İsrail yasasına dayansa da 1967'den beri Filistinlileri anavatanlarından sürmek için genişletilen bir yasa haline getirildi. Bu yasa, özellikle İşgal altındaki Doğu Kudüs'teki Filistinlilere karşı özel olarak harekete geçirildi.
1987 - 1999 yılları arasında, Kudüslülerden yaklaşık 3 bin 300 vatandaşın kimlikleri geri alındı ​​ve 1993 yılında Oslo Anlaşmalarının imzalanmasından bu yana İsrail İçişleri Bakanlığı, Kudüslülerin kimliklerin iptali için prosedürlerini hızlandırdı. İsrail, 2017 yılı sonuna kadar 14 bin 635 Kudüslünün kimlik kartını geri aldı.  Bireyi Savunma Merkezi (Ha-Moked), 2018 yılı içerisinde İsrail İçişleri Bakanlığı'nın reşit olmayan çocuklarının yanı sıra 4'ü kadın 13 Filistinli Kudüslünün kimliğini geri aldığını açıkladı.
B'Tselem, bu sürgünün Kudüs şehrini Yahudileştirmeyi ve buradaki Arap Filistin varlığını mümkün olan en düşük yüzdeye indirmeyi amaçlayan İsrail politikası çerçevesinde geldiğini vurguladı. Yasa 2018'de, hükümetin İsrail kimliklerini Kudüs'teki Arap sakinlerinden geri çekme prosedürlerini kolaylaştırmak için yeni bir argüman ekleyerek değiştirildi: "Eğer devlet karşıtı faaliyetlere katılmaktan suçlu bulunursa İsrail kimliği, Kudüs'teki herhangi bir Arap vatandaşından, otomatik olarak geri alınır.”
Arap partilerinin "Ortak Listesi" o dönemde bu yasanın ciddiyetini vurgulamış ve "başkalarına değil, özellikle Kudüs şehrinde yaşayan Araplara yönelik” olduğunu belirtmişti. Ortak Liste, “İsrail'in tasarının onaylanması için sunduğu bahanelerin boş ve değersiz olduğu" ifade etmişti.
Ülke nüfusunun 8,9 milyona ulaştığı İsrail’de nüfusun yaklaşık 2 milyonu "İsrailli Araplar" olarak tanımlanan İsrail vatandaşı Filistinlilerden oluşuyor.
İsrail vatandaşı Filistinliler ülke nüfusunun yüzde 20'sine tekabül ediyor. Tel Aviv rejiminin "İsrailli Araplar" olarak tanımladığı vatandaşlar, 1948'deki savaş ve sonrasında yaşanan işgale rağmen yurtlarında kalarak İsrail vatandaşı olan Filistinlilerden oluşuyor. Bu nüfusun dışında kalan ve İsrail vatandaşı olmayan Filistinliler ise Gazze ve Batı Şeria’da yaşıyor.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.