NASA'nın uzay teleskobu 'dev bir balkabağı' buldu

Hubble Uzay Teleskobu, galaksilerin görüntülerini tamamen değiştireceği sürecin erken safhalarında bir kare yakaladı (NASA)
Hubble Uzay Teleskobu, galaksilerin görüntülerini tamamen değiştireceği sürecin erken safhalarında bir kare yakaladı (NASA)
TT

NASA'nın uzay teleskobu 'dev bir balkabağı' buldu

Hubble Uzay Teleskobu, galaksilerin görüntülerini tamamen değiştireceği sürecin erken safhalarında bir kare yakaladı (NASA)
Hubble Uzay Teleskobu, galaksilerin görüntülerini tamamen değiştireceği sürecin erken safhalarında bir kare yakaladı (NASA)

NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu, gökyüzünde yıldızların bir araya gelmesiyle ortaya çıkan ve yüz şeklinde oyulmuş bir balkabağını andıran yeni bir görüntü yakaladı. Parlayan iki göz ve çarpık bir gülümsemeyi anımsatan turuncu oluşumu, çarpışmalarının ilk safhalarında bulunan iki galaksi meydana getirdi. Manzaranın genişliği 109 bin ışık yılına ulaşıyor. Bu da  Samanyolu’na yakın bir boyuta denk geliyor.
NASA’nın internet sitesinde yer alan bilgiye göre, görüntüye balkabağı rengini NGC  2292 ve NGC  2293 isimli galaksilerdeki yaşlı kırmızı yıldızlar veriyor. Parlayan gözlerse bir çift süperkütleli karadeliğin çevresinde topladığı çok sayıda yıldızın eseri. Ön kısımdaki mavi yıldızlardan saçılan ışıksa “balkabağını” tüm ışıltısıyla Cadılar Bayramı partisine hazır gibi gösteriyor.
Araştırmacılar gülümseme görüntüsünü meydana getiren hayaletimsi kolun yeni spiral galaksi oluşumunun yalnızca başlangıcı olduğunu dile getiriyor. Bu kol iki galaksiyi birden kucaklıyor ve muhtemelen birleşme esnasında yoğunlaşmaya başlayan yıldızlararası gazdan kaynaklanıyor.
Bu hareketli ikili 120 milyon ışık yılı uzaklıkta Büyük Köpek takımyıldızı içinde yer alıyor ve dolayısıyla galaksimiz Samanyolu’nun oluşturduğu yıldızlarla dolu ön plandaki düzlemin çok uzağında kalıyor. Bu nedenle gökyüzünün bu kısmındaki yıldızların arasından uzak bir galaksiyi görüntülemek çok zor.
Galaksi çifti, tuhaf görünümlü galaksileri yakalamaya çalışan Galaxy Zoo isimli halk tabanlı bilim projesinin keşfettiği gök cisimleri arasında yer alıyor. Bu projenin Hubble programında yer alan üyelerinden, Alabama Üniversitesi’nden William Keel gibi astronomlar, uzay teleskobunun diğer planlanmış gözlemlerinin arasındaki kısa zaman aralıklarında merceklerini bu galaksilere çeviriyor. 
Keel, görüntülenen bu galaksi çiftinin nihayetinde Rubin’in Galaksisi gibi devasa ve ışıltılı spiral bir galaksiye dönüşeceğini savunuyor. Söz konusu galaksinin çapı, Samanyolu’nun iki katından fazla.

Independent Türkçe, NASA



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news