Çekişmeli seçim bölgelerinin çok olması, yeni başkanın belirlenmesini geciktiriyor

Çarşamba akşamı Chicago’da tüm oyların sayılmasını talep eden göstericiler (AP)
Çarşamba akşamı Chicago’da tüm oyların sayılmasını talep eden göstericiler (AP)
TT

Çekişmeli seçim bölgelerinin çok olması, yeni başkanın belirlenmesini geciktiriyor

Çarşamba akşamı Chicago’da tüm oyların sayılmasını talep eden göstericiler (AP)
Çarşamba akşamı Chicago’da tüm oyların sayılmasını talep eden göstericiler (AP)

ABD’nin bazı eyaletlerinde Başkan Donald Trump ve eski Başkan Yardımcısı Joe Biden arasındaki farkın gittikçe kapanması ve Cumhuriyetçi kampanyanın bu noktalarda başlattığı dava işlemleri, ABD seçimlerinin üzerinden üç gün geçmesine rağmen savaşın nasıl biteceği ve kazananın isminin ne zaman açıklanacağı ile ilgili belirsizliklerin daha da artmasına sebep oldu.
Başkan Donald Trump Twitter hesabı üzerinden sabah bir paylaşım yaparak “sayımın durdurulması” çağrısında bulunmasına rağmen çekişmeli seçim bölgesi olarak adlandırılan salıncak eyaletlerde yetkililer oyları saymaya devam etti. Joe Biden Beyaz Saray’ın kapılarının kendisine açılması için Seçici Kurul’dan alması gereken 270 oy sınırına daha çok yaklaşan taraf oldu.

Oy sayımına devam edilmesi
Trump için çözümlenmemiş olan Arizona, Pensilvanya, Kuzey Carolina, Georgia ve Nevada’nın yanı sıra Alaska gittikçe kızışan yarış için bir zemin oluşturmaya devam ediyor. Biden’ın Arizona’daki liderliğinde düşüş yaşandı. Böylece Cumhuriyetçi Başkanın kampanyası zafere giden yolları daraldıktan sonra bir nebze olsun umutlandı. Eyaletin en büyük adli organının perşembe günü sayımı biten daha fazla oyların sonuçlarını yayınlamasının ardından Biden’ın buradaki liderliği binlerce oy geriye düştü. Eyalette sayılması gereken on binlerce oy pusulası daha var.
Georgia’da seçimi önde götüren Trump’ın liderliği perşembe günü 15 binin altına düştü. Hala işlemden geçmesi gereken binlerce oy pusulası var ve bunların içerisinde Demokrat adaya daha fazla oy verildiği düşünülüyor. Nevada’nın tüm sonuçlarının dün açıklanması ve sonuçların Biden’ın lehine olması bekleniyordu. Kuzey Carolina’da, Trump yarışta saf dışı kalmamak için gerekli olan oyları elde edecek gibi görünüyordu.
Dünyanın gözü Pensilvanya’nın üzerinde. Zira Biden’ın burada kazanması Trump’ın kaderinin sona ermesi anlamına geliyor.
Ancak Trump, kendisi ve kendisini savunan avukatlar aracılığıyla, Pensilvanya ve Michigan’daki oyların sayımının durdurulması, Wisconsin'deki oyların yeniden sayılması ve Georgia’daki oy pusulalarını sayma sürecine itiraz edilmesi konusunda ısrarcı oldu.
Biden’ın kampanyasındaki yetkililer, oyların sayımı sırasında sabırlı olunmasına ilişkin çağrılarını sürdürürken Başkan Trump ve kampanyasının söz ettiği davaların bu başkanlık seçimlerinde sonuçları tersine çevirmeyeceğine dair güvence verdi. Biden'ın 2020 Seçim Kampanyası Direktörü Jen O'Malley Dillon, tartışmalı altı eyaletten en az dördünü kazanmayı ümit ediyor. Dillon “Bugünün hikayesi, eski Başkan Yardımcısı için oldukça olumlu bir hikaye” ifadelerini kullandı. Dillon Biden’ın memleketi Delaware eyaletinin Wilmington kentindeki insanların “sabırlı ve sakin olmasını isteyerek sayımın yapıldığını ve biraz vakit gerektirdiğini" belirtti. Aynı şekilde Biden kampanyasının avukatlarından biri olan Bob Bauer, Trump’ı kamuoyunu yanıltmayı ve oy sayımını bozmayı hedefleyen “önemsiz” bir dizi davaya karışmakla suçladı. Bauer “Bu, bazı siyasi tiyatroları içine alan kapsamlı bir yanıltma kampanyasının parçası. Trump’ın takımı, kuralların çiğnendiğine dair hiçbir kanıt sunmadı. Tüm bunlar Trump kampanyasının umudu olan ve hiç kimsenin göremeyeceği büyük bir bulut oluşturmayı hedefliyor. Ancak bu çok yoğun bir bulut değil. Ne yaptıklarını görmek zor değil. İçini görüyoruz. Mahkemeler ve aynı şekilde seçim yetkilileri de görecek” dedi.
Biden’ın kampanyası, Demokratların Nevada ve Arizona’da liderliğini sürdüreceğine dair güvence verdi. Demokratlar onlarca yıldır ilk kez kırmızı bir eyaletten mavi bir eyalete geçebilen Georgia’ya daha çok odaklandılar.
Perşembe günü boyunca, 214 delege kazanan Trump ile 253 delege kazanan Biden arasındaki dengeleri değiştirmek için iki adaydan birinin kazanabileceği nihai sonuçlar doğrulanmadı. Bu da perşembe gününe kadar her ikisinin de 538 üyeden oluşan Seçici Kurul’da 270 gerekli oy sınırına ulaşamadığı anlamına geliyor.
Bu dengeye göre Biden’ın kazanmak için tek başına Pensilvanya’ya (20 delege) ihtiyacı vardı ve bunu Pensilvanya’nın yanı sıra 17 ya da daha fazla oyla diğer iki eyalette de elde edebilir bu da Kuzey Carolina (15), Georgia (16) ve Nevada (6). Diğer taraftan Trump bu eyaletleri silip süpürmek istemişti ancak bu imkansız görünüyor. Bu yüzden Trump, Biden’a 10 delege veren Wisconsin ve 16 delege veren Michigan’daki sonuçlara meydan okumak istedi.
Bu eyaletlerdeki yetkililerin, herhangi bir oylamayı iptal etmek, yeniden sayım yapmak ve hatta sahtekarlık ya da hile yapıldığına dair kanıtlanmamış iddialara ilişkin dilekçeleri kabul etmek için yeterli kanıt bulup bulamayacakları bilinmezken Trump kampanyasının birçok konuda ısrarcı olduğunu açıklamasının ardından yerel mahkemelerde dava açma ihtimalleri arttı. Trump'ın, özellikle geçen salı seçim gününden sonra posta yoluyla gelen oyların sayılmasını engelleme talebi ile Yüksek Mahkemeye başvurması bekleniyor. Biden'ın hukuk ekibi, Yüksek Mahkemeye başvuru yapılması da dahil olmak üzere bu hukuk savaşına hazır olduğunu teyit etti.

Eşitlik endişesi
“ABD tarihinin en önemli seçimlerinden” birinde oyları sayma konusundaki bu hummalı atmosferin ortasında bazıları, Trump ve Biden’ın her ikisinin de 269 oy alarak aralarında bir eşitlik olma ihtimalinden söz etmeye başladı. Bu pek olası görünmese de, her eyaletin yalnızca bir oy hakkı olması ve Senato'nun başkan yardımcısını seçmesi şartıyla Temsilciler Meclisinin bu durumda başkanı seçmesi gerektiğini ifade eden anayasa metnine yanıt vermek için hazırlıklar yapıldı.
Önceki ABD seçimlerinde Temsilciler Meclisi’nin başkanın kim olacağına karar verdiği bir dönem yaşanmıştı. 1800 yılı başkanlık seçimlerinde Thomas Jefferson ile Aaron Burr 73-73 oy ile berabere kaldıktan sonra Temsilciler Meclisi Jefferson’un başkan olmasına karar vermişti.



Trump’ın ekibi içinde ideolojilerdeki farklılıklar bölünmeye neden oluyor

Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
TT

Trump’ın ekibi içinde ideolojilerdeki farklılıklar bölünmeye neden oluyor

Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)
Trump yönetiminin üyeleri Beyaz Saray'da bir araya geldi, 30 Nisan 2025 (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın ikinci dönemindeki ekibinde yer alan isimler, ilk başkanlık döneminde seçtiği isimlerden daha uyumlu görünüyor.

Trump, Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz gibi geleneksel Cumhuriyetçi simalardan Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff, Savunma Bakanı Pete Hegseth ve Başkan Yardımcısı J.D. Vance gibi ‘Amerika’yı Yeniden Harika Yap’ (Make America Great Again/MAGA) hareketinden yüzlere kadar, bu kez ekibini ilk döneminde rahatsızlık yaratan skandallar, sızıntılar, kovulmalar ve ayrılmalar gibi olaylardan kaçınmak için dikkatle seçti.

Ancak bu temkinlilik, özellikle hassas konuların ele alınışındaki radikal anlaşmazlıklardan kaynaklanan rahatsızlıkları engelleyemedi. İlk kurban, kısa süre önce görevinden alınan Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz oldu. Rubio, Waltz’ın sorumluluklarını geçici olarak devralarak New York Times (NYT) gazetesinin ifadesiyle ‘Her Şeyin Bakanı’ oldu.

Şarku’l Avsat gazetesi ve Al Sharq (eş-Şark) televizyon kanalı işbirliğiyle hazırlanan Washington Report adlı programda Trump’ın ekibindeki ideolojik bölünmelerin yurtiçi ve yurtdışındaki hassas konuları nasıl etkilediği, Waltz'ın kovulmasının etkileri, Rubio'nun artan sorumlulukları ve Witkoff'un artan nüfuzu ele alındı.

Waltz görevden mi alındı terfi mi etti?

‘Sinyal’ adlı mesajlaşama uygulamasındaki mesajların sızdırılmasıyla patlak veren skandal, bir tartışma fırtınası yaratırken Trump’ın ekibinin farklı bir kriz yönetimi tarzını da ortaya koydu. Bu olay Waltz'un Ulusal Güvenlik Danışmanlığı kariyerinin sonunun başlangıcı olsa da, bazı haberlere göre İran gibi diğer meseleler Waltz'un görevden alınması ve ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak aday gösterilmesi kararının alınmasında kilit rol oynadı.

ascdfvgrth
Trump’ın ikinci dönemindeki yönetiminin ilk kurbanı Mike Waltz oldu (AFP)

Trump yönetimi, bu hamlenin Waltz için bir terfi olduğunu savunurken, aralarında The Cohen Group'un kıdemli danışmanı, eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Biden'ın Libya Büyükelçiliğine aday gösterdiği Jennifer Gavito'nun da bulunduğu bazı isimler, bu görüşe katılmıyor. Waltz'un çeşitli hükümet birimleri arasında dış politikayı koordine eden üst düzey bir pozisyondan Trump yönetiminin sürekli olarak küçümsemeye çalıştığı uluslararası bir kuruluş olan BM’de temsilcilik pozisyonuna getirildiğini belirten Gavito, buna karşın “Başkan, yönetiminde artık istemediği kişileri kovmaktan çekinmedi. Dolayısıyla Waltz'un başka bir pozisyona getirilmesi, yönetimin kendisine halen bir tür güven duyduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.

Cumhuriyetçi Ulusal Komite'nin eski İletişim Direktörü ve Temsilciler Meclisi eski Cumhuriyetçi Çoğunluk Lideri'nin İletişim Direktör Yardımcısı Douglas Hay, Waltz'ın kovulmasının zamanlamasının şaşırtıcı olduğunu belirtti.

Hay, şunları söyledi:

Trump başkanlığının ilk 100 gününde ekibinde herhangi bir değişiklik yapmak istemedi çünkü medyaya ya da Demokratlara koz vermek istemiyordu. Bu yüzden 101’inci güne kadar bekledi ve ardından Mike Waltz'ı başka bir göreve getirdi.

Ancak Hay, Waltz'ın başına gelenlerin Signal'deki konuşmalara katılan ekibinin geri kalanı için bir uyarı niteliğinde olabileceğinin altını çizdi.

fgtrhy
Savunma Bakanı Pete Hegseth ve Waltz Fransa Cumhurbaşkanı'nın Beyaz Saray ziyareti sırasında, 24 Şubat 2025 (AFP)

ABD'nin eski Honduras Büyükelçisi, George W. Bush döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski yetkilisi ve Trump döneminde ABD'nin Afganistan'daki misyonunun eski direktörü olan Hugo Lawrence ise Waltz'ın görevden alınmasında politika görüşlerindeki farklılığın önemli bir rol oynadığını düşünüyor. Waltz'un İran konusunda şahin bir Cumhuriyetçi olarak bilindiğini ve Trump'ın diplomasiyi öne çıkardığı bir dönemde Tahran'a karşı askeri harekatla ilgili fikirler öne sürmeye çalıştığını belirten Lawrence, ayrıca Waltz'ın güvenilirliğini sarsan Signal skandalının MAGA hareketi içindeki siyasi rakiplerini ortaya çıkardığını da sözlerine ekledi. Lawrence, Waltz'ın ABD’nin BM Daimi Temsilcisi olarak aday gösterilip tamamen görevden alınmamasıyla ilgili olarak bunun Waltz'ın kendi eyaleti Florida'da sahip olduğu nüfuzdan kaynaklandığını öne sürdü.

Trump'ın buradaki tabanını kızdırmak istemediğini düşünen Lawrence, “Bu terfi sadece ismen oldu. Bu gerçek bir terfi değil, bir uzlaşma” ifadelerini kullandı.

Rubio ve dört görev

Waltz'un görevden alınmasıyla birlikte Dışişleri Bakanı Marco Rubio, aralarında ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Yöneticiliği ve Ulusal Güvenlik Danışmanlığının da bulunduğu Dışişleri Bakanlığı’ndaki dört görevi geçici olarak devraldı. Birçok kişi, bu durumun Rubio'nun performansını etkileyeceğini söylüyor. Gavito, Henry Kissinger'ın uzun süre Dışişleri Bakanı ve Ulusal Güvenlik Danışmanı görevlerini yürüttüğünü belirtirken, Rubio'nun Waltz'un görevini geçici olarak devralmasının Trump'ın ‘Ulusal Güvenlik Konseyi'nin rolünü önemli ölçüde azaltmaya çalıştığının’ bir göstergesi olduğu yorumunda bulundu. Gavito, “Ulusal Güvenlik Konseyi'nin politika koordinasyon rolünün çöktüğünü görüyoruz” diye ekledi.

u7ı8o9
Rubio, Witkoff'un Beyaz Saray'daki yemin töreni sırasında, 6 Mayıs 2025 (Reuters)

Gavito’ya göre bu durum, Trump'ın dış politika yürütme tarzından ve birçok görev verdiği Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff da dahil olmak üzere ‘ABD dış politikasını onun vizyonu doğrultusunda uygulayan’ birkaç kişiye güvenme eğiliminden kaynaklanıyor.

zxsc
Witkoff ve Trump Beyaz Saray'da tokalaşırken, 6 Mayıs 2025 (AP)

Hay ise Rubio'nun ABD Senatosu'ndaki Cumhuriyetçilerin ve Demokratların güvenine sahip olduğunu hatırlatarak Trump yönetiminde oybirliğiyle onaylanan tek aday olduğunu ve bunun ‘ileriye dönük Trump yönetimi için çok önemli olduğunu’ belirtiyor. Witkoff ya da onaylanan diğer adaylar için durumun aynı olmadığını ifade eden Hay, “Rubio, Demokratların Senato desteğine ihtiyaç duyulan dış politika konularında ilerleme için gerekli güvenilirliğe sahipken diğerleri için bu güvenilirlik söz konusu değil” yorumunda bulundu.

Lawrence ise kesin ifadelerle şunları söyledi:

Bu yüzyılın diplomasisinde bir kişinin hem dışişleri bakanlığı hem de ulusal güvenlik danışmanlığı görevlerini üstlenmesi mümkün değil. Waltz'dan boşalan koltuk başka biri tarafından doldurulabilir.

Trump'ın dosyaları yönetme konusunda kendine has bir tarzı olduğunu kabul eden Lawrence, bunun bir ulusal güvenlik danışmanı olmayan eski Başkan Harry Truman'dan Henry Kissinger ile Beyaz Saray'dan işleri yürütmek isteyen Richard Nixon'a kadar diğer başkanlar için de geçerli olduğunu belirterek, “Trump'ın durumunda, başkanın kiminle rahat ettiğiyle ilgili benzersiz bir liderlik tarzı var. Anlaşmalar yapıyor ve bunun Ortadoğu’dan Ukrayna’ya kadar dış politika dosyalarını Witkoff'a teslim etmesine de yansımasını istiyor” dedi.

Witkoff ve birikmiş görevler

Öte yandan Witkoff'a özellikle Ortadoğu temsilciliğinin verilmesiyle ilgili uyaran Gavito, bu tür müzakerelerde yer alan bir kişinin bu karmaşık bölge hakkında daha derin bir bilgi birikimine sahip olması gerektiğini söyledi. Deneyim ve anlaşma yönetiminin önemli olduğunu, ancak hassas ayrıntıları gerçekten anlayan bir ekibe sahip olmanın da aynı önemde olduğunu vurgulayan Gavito, İran ile müzakereleri örnek vererek, ABD ekibinin aksine İran müzakere ekibinin ABD ile ilişkiler konusunda onlarca yıllık deneyime sahip olduğunu belirtti. Gavito, “Müzakere masasında ABD heyetinde gerçek uzmanlar olmadan, ABD'nin en iyi anlaşmayı elde edemeyeceği bir duruma düşeceğinden korkuyorum” diye ekledi.

vfdgthy
Witkoff Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü, 25 Nisan 2025 (AP)

Gavito’nun yaklaşımına katılan ve İran ya da Ukrayna'da başarılı müzakerelerin dışişleri ve savunma bakanlıkları ile istihbarat teşkilatlarının koordinasyonunu gerektireceğini vurgulayan Lawrence, “Witkoff başarı şansı elde etmek istiyorsa, başta Dışişleri Bakanı olmak üzere tüm kurumlarla yakın iş birliği içinde çalışmalı” yorumunda bulundu.

ABD’de 2016 yılında yapılan seçimlerde Rubio ile Trump arasındaki oldukça gergin olan ilişkiyi ve dış politika konularındaki radikal farklı görüşlerini hatırlatan Lawrence, “Rubio, Trump ile ilişkilerini onarmak için çok zaman harcadı ve dış politika yönelimini ‘Önce Amerika’ gündemine daha yakın olacak şekilde kökten değiştirdi. Siyasi olarak çok hırslı ve gelecekte başkanlığa aday olmayı planladığı aşikar. Bu yüzden Başkan’ı memnun etmek için çaba gösterecektir” dedi.

xcsdvfgthy
Witkoff, Beyaz Saray'da Rubio karşısında yemin ederken, 6 Mayıs 2025 (AP)

Öte yandan başkanlık yarışı sırasında rakipler arasında gerginlik yaşanmasının son derece normal olduğunu düşünen Hay, Barack Obama ve Hillary Clinton, George H. Bush ve Ronald Reagan arasındaki sürtüşmeleri hatırlatarak Trump'ın Rubio ile yakın çalışmasının ‘şaşırtıcı olmadığını’ söyledi. Ancak özellikle Trump Küba'ya açılmaya karar verirse, Rubio ile Latin Amerika konularında anlaşmazlık yaşayabileceğini düşünen Hay, “Tüm kariyerini Küba'dan kaçmak ve komünizmle mücadele üzerine kuran Marco Rubio böyle bir durumda ne yapacak?” diye sordu.

Geleneksel Cumhuriyetçiler ve MAGA destekçileri arasındaki farklı ideolojiler nedeniyle Trump ve Rubio arasında zaman içinde başka sorunlar yaşanabileceğini düşünen Lawrence, “Trump'ın liderlik tarzının kaosa, sürprizlere ve herkesi diken üstünde tutmaya dayanıyor” şeklinde konuştu.

Lawrence, son olarak şunları söyledi:

Marco Rubio'nun önümüzdeki üç yıl boyunca görevde kalıp kalamayacağını göreceğiz. Çünkü Başkan Trump ile çalışmak kolay değil.