Lübnan: Hükümet çıkmazında ilerleme yok ve Macron’un temsilcisi toplantılarını sürdürüyor

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un temsilcisi Patrick Dorrell, geçen perşembe günü Saad Hariri ile bir araya geldi (Dalati ve Nahra)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un temsilcisi Patrick Dorrell, geçen perşembe günü Saad Hariri ile bir araya geldi (Dalati ve Nahra)
TT

Lübnan: Hükümet çıkmazında ilerleme yok ve Macron’un temsilcisi toplantılarını sürdürüyor

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un temsilcisi Patrick Dorrell, geçen perşembe günü Saad Hariri ile bir araya geldi (Dalati ve Nahra)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un temsilcisi Patrick Dorrell, geçen perşembe günü Saad Hariri ile bir araya geldi (Dalati ve Nahra)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Kuzey Afrika ve Ortadoğu Danışmanı Patrick Dorrell’in ziyareti, geçen haftadan bu yana Lübnan hükümetinin kurulmasına ilişkin görüşmelere hakim olan olumlu atmosferi bozduğuna dair herhangi bir doğrudan beyana yol açmadı. Lübnanlı yetkililerin Fransız girişimine bağlılık ifadelerine rağmen, ABD’nin Özgür Yurtsever Hareket lideri Cibran Basil’e yönelik yaptırımın etkileri hala hükümetin kurulması çabalarını olumsuz etkiliyor.
Hükümeti kurmakla görevli Saad Hariri’nin Baabda Sarayı’na ziyaret ettiğine dair herhangi bir bilgi yayınlanmazken, Dorrell, Lübnanlı yetkililerle üst üste iki gün görüşmelerini sürdürdü. Lübnan Resmi Haber Ajansı, (NNA) Fransız temsilcinin, toplantıda konuşmaktan çok dinlediğini ve acil şekilde, bir uzmanlar hükümetinin kurulmasının önemine değindiğini belirtti.
Dorrell, ikinci günkü toplantılarına, Özgür Yurtsever Hareket Başkanı Milletvekili Cibran Basil ile görüşerek başladı. Yaklaşık iki buçuk saat devam eden görüşmelerde ABD yaptırımları ele alınmadı. Yerel medya kaynaklarına göre Basil, Fransız girişiminin başarısına bağlılığını dile getirdi. Kaynaklar, Fransız heyetinin, ABD Hazine Bakanlığı’nın Basil’e uyguladığı yaptırımlara değinmediğini de belirtti.
Dorrell, Lübnan Ketaib Partisi Genel Başkanı Sami Cemayel ile görüşürken, Cemayel, görüşme sonrasında “Fransa, girişimini sürdürüyor. Ancak Lübnan’ın egemenliğine de saygı duyuyor ve ona girişimi dayatmıyor. Hareket ettirecek bir gruba da sahip değil” açıklamasında bulundu. Cemayel, Fransızların yaşanan son gelişmelere rağmen Lübnan’a yardım etmeye çalıştığına değindi.
Cemayel, Paris’in yetkililere, ‘Fransa’nın çıkarını değil, ülkenin çıkarlarını yerine getirmeleri için baskı yaptığını, çünkü gerekli reformların Lübnan, halkı, kamu maliyesi ve şeffaflık çıkarına olduğunu’ belirtti. Cemayel, Fransa’nın Lübnan halkını insani yardım yoluyla desteklemeye devam ettiğini, ancak ekonomiyi ilerletmek ve gelişmiş bir ülke inşa etmek amacıyla devlete yardım etmek için Lübnan devleti düzeyinde reformlar yapılması gerektiğini kaydetti. Cemayel, “Ancak hiçbir hükümet halkın ve uluslararası toplumun güvenini kazanmadığı sürece, ne reform ne de kurtuluş olacaktır” dedi.
Lübnanlıları kontrol eden bu sistemle Lübnan için bir kurtuluşun mevcut olmadığını ve değişim dışında bir fırsatın da bulunmadığını söyleyen Sami Cemayel, Fransız heyete, ‘seçimlerin ertelenmesini hiçbir şekilde kabul etmeyeceğini ve bu sınavın Lübnan halkı için büyük bir sınav olacağını söylediğine dikkati çekti.
Cemayel, Fransız heyete, çıkarları dışında nasıl hareket edeceklerini bilmedikleri için bu ‘potanın’ Lübnan’ı kurtarmak için gerekenleri yapabileceğine dair hiçbir umut olmadığını belirtti. Ketaib lideri, “İlk günden itibaren Fransızları bu konuda uyardık. Ne yazık ki bugün bu sistemin varlığıyla herhangi bir girişimin başarılı olmasının çok zor olduğunu biliyoruz. Çünkü her türlü reform bu grubun çıkarına aykırıdır” dedi.
Fransız heyet, Marada hareketi lider Süleyman Franciye ile bir araya gelirken, Marada’ya yakın çevreler, Fransız heyetle yapılan görüşmenin, eksenler hükümetine muhalefet etmeden, ulusal birlik hükümeti vurgusunu yenilemek için bir fırsat olduğunu duyurdu. Fransa Cumhurbaşkanı’nın danışmanı, Lübnanlılara yönelik yaptırımlara değinmezken, Cumhurbaşkanı Macron’un girişiminin, Lübnan’a uzanan son el olduğu konusunda uyarıda bulundu. Fransız temsilcinin, akşam saatlerinde de Maarab’da Lübnan Kuvvetleri Partisi Başkanı Samir Caca ile görüşmesi bekleniyor.
Yaptırımların ve Özgür Yurtsever Hareket’in etkileri, hükümeti kurma çabalarını sınırlamaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Mişel Avn da 13 Kasım’da Fransız temsilciyle yaptığı görüşmede, ‘Lübnanlı siyasetçileri hedef alan ABD yaptırımlarının işleri daha da karmaşık hale getirdiğini’ söylemişti.



Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.