Kudüs'te İsrail, ABD, Bahreyn üçlü toplantısı

Aşkenazi, ilhak planının dondurulmasının önemi hakkında açıklamalarda bulundu.

Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat geçen Ekim ayında Manama'da (AFP)
Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat geçen Ekim ayında Manama'da (AFP)
TT

Kudüs'te İsrail, ABD, Bahreyn üçlü toplantısı

Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat geçen Ekim ayında Manama'da (AFP)
Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani ve İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Meir Ben Shabat geçen Ekim ayında Manama'da (AFP)

Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani  başkanlığındaki üst düzey bir heyet resmi bir ziyaret kapsamında yarın (Çarşamba) Tel Aviv'e gidecek. İsrailli kaynaklarından edinilen bilgilere göre,  İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif bin Raşid ez-Zeyyani çarşamba günü Kudüs’te bir araya gelecek.
Bahreyn Dışişleri Bakanlığı açıklamasında  ziyaretin barışa destek vermek ve İbrahim anlaşmasının ilkelerinin ışığında iki ülke arasında daha fazla ortak görüşme yapmayı amaçladığı belirtildi.
Dışişleri Bakanlığı, "Ziyaret, Bahreyn’in Ortadoğu’daki barış sürecini destekleme konusundaki kararlı ve kalıcı konumunu teyit etmek, İsrail Devleti ile ekonomik fırsatlara,  ikili anlaşmalara ve çeşitli alanlarda ortak çıkarlar elde etmeye yönelik çabalara ışık tutmak için yapılıyor” açıklamasında bulundu.
İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi geçen hafta Knesset'te bir oturumda yaptığı konuşmada, Bahreyn Dışişleri Bakanı'nın yakında Tel Aviv'i ziyaret edeceğini duyurmuştu. Zeyani’nin İsrail ziyareti ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun ziyareti ile aynı zamana denk geliyor ve ABD Dışişleri Bakanı ez-Zeyani ve Netanyahu’yu bir araya getiren üçlü bir toplantı yapılması planlanıyor.
Bahreyn Dışişleri Bakanlığı yetkilisine göre, ez-Zeyani, İsrail heyetinin 18 Ekim'de Manama'ya yaptığı ziyarette değinilen işbirliği alanları hakkında görüşmeler yapacak.
Dün Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi, üçlü görüşmeden önce, BAE ile yapılan anlaşmanın bir şartı olan Batı Şeria ve Ölü Deniz’in kuzey bölgelerinde İsrail ilhak planının dondurulmasının önemine ilişkin açıklamalarda bulundu. Aşkenazi açıklamasında: "İlhak planıyla ilgili tartışmalardan normalleşme görüşmelerine geçmek, genel olarak bölge halkları ve özel olarak da genç nesiller için muazzam ufuklar açıyor” dedikten sonra Filistin liderliğini barış diyaloglarına katılmaya davet ederek, "Hem bizim, hem sizin hem de bölgedeki tüm ülkeler için tarihi bir fırsat var, öyleyse gelin, bu fırsatı kaçırmayın" ifadelerini kullandı.
İsrailli bir kaynak, üçlü toplantın  doğruladı: İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani, Netanyahu’nun ofisinde bir araya gelecek. Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi'nin görüşmelerin başlamasından bu yana ilk kez üçlü toplantıya katılmaya davet edildiği duyuruldu. Zira Araplarla iletişime geçerken Mavi Beyaz Partisi’ne mensup Aşkenazi süreçten uzak tutulmuştu.
İsrail, Bahreyn ve ABD arasındaki toplantının Çarşamba günü Batı Kudüs'te yapılacağını, Tel Aviv ve Manama'daki yetkililerin bu toplantıda iki ülke arasında doğrudan uçuşlara izin verecek havacılık anlaşmasını tamamlamak için büyük çaba sarf ettiğini belirtti. Ancak gündeme getirilecek ana konu, iki ülkede büyükelçilik açılmasıyla ilgili tartışmalar olacak. Tel Aviv geçen hafta bu konuda Manama’dan resmi bir talepte bulunmuştu ve görüşmede ez-Zeyani’nin ülkesinin cevabını vermesi bekleniyor.
Bahreyn ve BAE, 15 Eylül’de Amerikan arabuluculuğunda gerçekleşen görüşmeler sonrasında İsrail ile normalleşme anlaşmasını Beyaz Saray’da imzalamıştı. Netanyahu burada  BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Ziyad ile barış anlaşması imzaladığı gibi aynı anlaşma Bahreyn Dışişleri Bakanı Abdullatif ez-Zeyani ile de anlaşma imzalanmıştı.
10 Kasım'da İsrail parlamentosu, Beyaz Saray'da imzalandıktan yaklaşık iki ay sonra Bahreyn ile ilişkileri normalleştirme anlaşmasını oy çokluğuyla onayladı. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Meir Ben Shabat liderliğindeki bir İsrail heyeti, Bahreyn ile İsrail arasındaki diplomatik ilişkilerin resmi açılış tarihi olan 18 Ekim'de Bahreyn'in başkenti Manama'yı ziyaret etti. Heyete o sırada ABD Hazine Bakanı olan Steven Mnuchin ve Uluslararası Müzakerelerden Sorumlu Özel Asistan Avi Berkowitz de eşlik etti.



Suudi Arabistan ve ABD... ‘Yeni bir altın çağ’

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve ABD Başkanı Donald Trump, dün Riyad'da düzenlenen imza töreni sırasında el sıkıştı. (SPA)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve ABD Başkanı Donald Trump, dün Riyad'da düzenlenen imza töreni sırasında el sıkıştı. (SPA)
TT

Suudi Arabistan ve ABD... ‘Yeni bir altın çağ’

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve ABD Başkanı Donald Trump, dün Riyad'da düzenlenen imza töreni sırasında el sıkıştı. (SPA)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve ABD Başkanı Donald Trump, dün Riyad'da düzenlenen imza töreni sırasında el sıkıştı. (SPA)

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'ın iki ülke arasındaki ilişkilerde ‘yeni bir altın çağ’ olarak tanımladığı dönemin açılışını yaptı. Dün Riyad'da düzenlenen Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu'na katılan ikili, teknoloji, enerji, savunma ve altyapı gibi sektörleri kapsayan eşi benzeri görülmemiş bir stratejik ortaklığa imza attı.

Yemame Sarayı'ndaki zirve sırasında Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Başkan Trump iki ülke arasındaki ilişkileri ve stratejik ortaklığın çeşitli alanlardaki boyutlarının geliştirilmesine yönelik koordinasyon çabalarını gözden geçirdiler. İki taraf bölgesel ve uluslararası gelişmeleri, ortak ilgi alanlarına giren konuları ve güvenlik ve istikrarın sağlanması için sarf edilen çabaları ele aldı.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman ve Başkan Trump, iki ülke hükümetleri arasında Stratejik Ekonomik Ortaklık Belgesi'ni imzaladı ve çeşitli alanlarda ikili anlaşmaların, iş birliği ve mutabakat zabıtlarının imzalanmasına tanıklık etti. Beyaz Saray'a göre imzalanan anlaşmalar her iki ülke için de ‘tarihi’ nitelikte ve ‘ABD ile Suudi Arabistan arasında yeni bir altın ortaklık çağını’ temsil ediyor.

Başkan Trump'ın ziyaretiyle eş zamanlı olarak Riyad, Suudi Arabistan ve ABD'den çok sayıda bakan, yetkili ve büyük şirket liderinin katıldığı Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu’na ev sahipliği yaptı.

Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu’na katılan Veliaht Prens Muhammed bin Selman, “ABD ile 92 yıl önce başlayan tarihi dostluk bağlarımız var ve bugün bunları derinleştirmek için bir araya geliyoruz” diyerek Suudi ekonomisinin ABD'nin bölgedeki en büyük ortağı olduğunu ve ABD ile ortak çalışmaların ekonomiyle sınırlı kalmayıp dünyada barış ve güvenliği de kapsadığını belirtti. Muhammed bin Selman sözlerini şöyle sürdürdü: “Suudi Arabistan, ABD'nin bölgedeki en büyük ekonomik ortağıdır ve iki ülke arasındaki ortaklık fırsatlarının büyüklüğü 600 milyar dolara, forumda açıklanan anlaşmalar ise 300 milyar dolara ulaşmıştır. ABD ile 300 milyar dolardan fazla anlaşma imzaladık ve bir sonraki aşamada bir trilyon dolara ulaşacak diğer anlaşmaları tamamlamak için çalışacağız. Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu'nun küresel yatırımlarının yüzde 40'ı ABD'ye yönelik ve yaklaşık bin 300 Amerikan şirketi bugün Suudi Arabistan'da yatırım yapıyor.”

Diğer yandan ABD Başkanı Donald Trump forumda yaptığı konuşmada, iki ülke arasındaki ilişkilere ve bölgedeki duruma değindi. “İran'a ‘yeni bir yol’ sunmak istiyorum. Ancak İran liderliği bu zeytin dalını reddeder ve komşularına saldırmaya devam ederse, muazzam bir maksimum baskı uygulamaktan başka seçeneğimiz kalmayacaktır” dedi.

Trump, Ukrayna görüşmelerinin kolaylaştırılmasında oynadığı yapıcı rol için Suudi Arabistan'a teşekkür etti. ABD Başkanı, Lübnan'ın İran ve Hizbullah'ın politikalarının kurbanı olduğunu belirterek, komşularıyla birlikte daha iyi bir gelecek inşa etmesine yardımcı olmaya hazır olduğunu ifade etti. Gazze halkının ‘daha iyi bir geleceği hak ettiğini’ belirten Trump, “Eğer o sırada ABD Başkanı olsaydım 7 Ekim olayları yaşanmazdı” ifadesini kullandı.

İkinci döneminin ilk resmi yurtdışı ziyareti için dün sabah Riyad'a gelen Trump, Kral Halid Uluslararası Havalimanı'nda Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından karşılandı. ABD Başkanı'na Yemame Sarayı'nda resmi bir karşılama töreni düzenlendi; konvoya Arap atları eşlik etti, trompetler çalındı ve milli marşlar okundu. ABD Başkanı ile Suudi Arabistan Veliaht Prensi şeref kıtasını selamladı.

Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu, çeşitli sektörlerde ortaklıkların ve milyar dolarlık anlaşmaların duyurulduğu ve Suudi Arabistan'ın önemli bir yatırım destinasyonu ve yapay zekâ merkezi olarak rolünü teyit eden açıklamaların yapıldığı bir platform oldu. Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından pazartesi günü lansmanı yapılan HUMAIN şirketinin yapay zekâ alanında 15 milyar doları aşan büyük yatırımlar çekmesi dikkat çekiciydi.

Trump'a başta SpaceX'in kurucusu Elon Musk, BlackRock CEO'su Larry Fink, OpenAI kurucusu Sam Altman, Boeing Başkanı ve CEO'su Kelly Ortberg ve Google CFO'su Ruth Porat olmak üzere çok sayıda iş adamı ve büyük ABD şirketlerinin CEO'ları eşlik etti.

Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid el-Falih, Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu açılış konuşmasında, Suudi Arabistan’ın istikrarlı ekonomi politikalarının yatırım çekiciliğine katkıda bulunduğunu belirterek, Krallığın sadece sermaye çekmeyi değil, aynı zamanda bilgi ve teknoloji transferi ve endüstrileri yerelleştiren stratejik ortaklıklar kurmayı da hedeflediğini vurguladı.

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent ile ortak bir diyalog oturumunda konuşan Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el-Cedan, Suudi Arabistan'da rekor bir sürede başarılanların eşi benzeri görülmemiş bir yapısal dönüşüm olduğunu açıkladı. Bessent ise ABD-Suudi Arabistan ilişkilerinin gücünü vurgulayarak, Suudi Arabistan ile ilişkileri ‘tarihi’ olarak nitelendirdi.