عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI Yemen

Koalisyon Kuvvetleri, Husilerin hava savunma sisteminin imha etti

Koalisyon Kuvvetleri, Husilerin hava savunma sisteminin imha etti
TT
TT

Koalisyon Kuvvetleri, Husilerin hava savunma sisteminin imha etti

Koalisyon Kuvvetleri, Husilerin hava savunma sisteminin imha etti

Yemen’de meşru hükümeti destekleyen Koalisyon Kuvvetleri dün, Husi milislere ait “SA-6 Gainful” tipi hava savunma sistemini imha ettiğinin duyurdu. Koalisyon, terörist Husi milislere karşı katı ve caydırıcı tedbirler uygulamaya devam edeceğine, bölgesel ve uluslararası güvenliği tehdit eden bu tür yetenekleri yok edeceğinin sözünü verdi.
Yemen ordusu askeri medyasının bildirdiğine göre, İran tarafından desteklenen Husi milisleri, Hudeyde vilayetinin bulunduğu Yemen’in batı sahilindeki cephelerde Birleşmiş Milletler ateşkesini ihlal etmeye devam ederken, Husiler dün (Salı) Marib ve Nihm cephelerinde meydana gelen savaşlarındaki hava saldırılarıyla büyük kayıplar vererek sert bir darbe aldı.
Kaynaklar, Yemen ordusu kuvvetleri ve halk direnişinin, Sanaa vilayetinin doğusundaki Nihm bölgesi cephelerinde dün (Salı) meydana gelen çatışmalarda milislere ekipman ve insan kaybı bakımından büyük kayıplar verdirdiğini belirtti.
Ordunun resmi sitesi “september.net” sahadaki askeri kaynakların, “Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu’na ait çok sayıda tank ve savaş uçağının katılımıyla gerçekleşen şiddetli çatışmalarda, mensuplarını kaçınılmaz bir şekilde ölüme sürükleyen milislere ağır kayıplar verdirildi” şeklindeki sözlerini aktardı.
Kaynaklar, Yemen ordusu kuvvetlerinin, sağlam bir planla aynı cephedeki darbeci milislerden bir grubu tümüyle kuşatma altına aldığını, Husi unsurlardan bazılarının öldüğünü, bir kısmının yaralandığını, diğerlerinin ise esir alındığını açıkladı. Kaynaklara göre ordu, milislere ait bir dizi askeri araç, bir miktar cephane, hafif ve orta dereceli silahları ele geçirdi.
Marib vilayetinin batısında bulunan el-Mahdera cephesindeki kaynaklar, Husi milislerin ordu ve halk direnişi tarafından açılan ateş ve Meşruiyeti Destekleyen Koalisyon Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının ağır bombardımanı neticesinde ekipman ve can kaybı bakımından büyük zarara uğradığını belirtti.
Ordunun resmi internet sitesi “september.net’te” yer alan haberde, “ordu ve halk direnişi ordusunun tankları ve Koalisyon Kuvvetleri savaş uçaklarının katılımıyla el-Mahdera cephesinde iki haftadan uzun süren çatışmalarda, milislere ait tesisler, tahkimatlar ve çeşitli takviyeler vurularak, Husilerin saflarında büyük can kayıpları ve teçhizatta ağır hasarlar meydana geldi.” ifadelerine yer verildi.  
Orduya ait internet sitesi bu bilgiyi doğrulayan saha kaynaklarının, savaşların Salı günü cephenin sağ ve sol cenahlarında yaşandığını, bununla eş zamanlı olarak Meşruiyet Destekleyen Koalisyon Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının Heylan Kavşağı ve Salb sınırında darbeci Husi milislere ait askeri takviye güçlerini etkisiz hale getirdiği bilgisine yer verdi. Aynı kaynaklar, Marib’in batısında, özellikle de el-Mahdera ve Sirvah cephelerinde şiddetli çatışmalara tanık olunduğunu ve Meşruiyeti Destekleyen Koalisyon Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının aktif katılımıyla gerçekleşen hava destekli operasyonlarda İran destekli darbeci Husi milislerden onlarca kişinin hayatını kaybettiği ifade edildi.
Yemen ordusu askeri medyasının aktardığına göre, darbeci Husiler herhangi bir ilerleme kaydedemeden aylardır yüzlerce üyesini çeşitli yönlerden Marib istikametine itmeye çalışıyor. Hudeyde’deki Husi ihlalleriyle ilgili olarak, askeri medya kaynakları, Beyt el-Fakih Bölgesi’nin el-Cah mıntıkasında 55 yaşındaki Avada Abaki adlı bir vatandaşın çiftliğindeki işlerle uğraştığı sırada Husi milisleri tarafından açılan ateşle sağ elinden vurulduğunu bildirdi.
Kaynaklar ayrıca, Koalisyon Kuvvetleri’nin Hudeyde şehrinin güneyindeki ed-Dureyhimi Belediyesi’ndeki cephe hattına sızmaya çalışan Husi unsurlarıyla çatışmaya girdiğini ve çatışmalarda milislerin ekipman ve can kaybı bakımından ağır kayıplara verdiğini bildirdi. Koalisyon Kuvvetleri askeri medyası tarafından teyit edilen bilgiye göre, Husilerin son günlerdeki ihlallerinin Hudeyde şehrinin güneyindeki Manzar Mahallesi sakinlerinin darbeci grubun füze ve roketlerinden kaçmak amacıyla evlerini terk etmelerine neden oldu.
Hudeyde’deki Yemen Ortak Kuvvetleri, İran destekli milislerin, Sanaa, Zamar, İb ve Amar bölgelerinden tahkimatta bulunmalarına ek olarak, temas hatlarındaki köyleri ve yerleşim bölgelerini tekrar tekrar hedef alan saldırılarla Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen kırılgan ateşkesi baltalamaya çalıştığını belirtti.  
Ortak Kuvvetler askeri medya kaynakları daha önceki haberinde, Husilerin Hudeyde’deki komutanlarının, Bacil ve Muravaa ilçelerindeki çiftliklerde kurulan kamplara daha fazla sayıda asker çekmek için ilçelerin çevresindeki hareketliliği yoğunlaştığını bildirmişti.
Öte yandan Kral Selman Yardım ve İnsani Çalışmalar Merkezi himayesinde Suudi Arabistan'ın Yemen'de yürüttüğü ‘Mayın Temizleme Projesi (MASAM), bu yıl Kasım ayının ikinci haftası itibariyle Husi milisleri tarafından yerleştirilen bin 391 adet mayın söktüğünü açıkladı.
MASAM tarafından yapılan basın açıklamasında, ekip çalışanlarının iki hafta boyunca 36 adet “anti personel mayını”, 198 adet tanksavar, bin 155 adet patlatılmaya hazır mühimmat ve 2 adet patlayıcı düzeneği etkisiz hale getirdiği ifade edildi. Yapılan açıklamada ayrıca, MASAM projesinin başlangıcından bu yana Husi milisleri tarafından Yemen’in çeşitli bölgelerine yerleştirilen toplam 197 bin 982 mayının söküldüğünü, söz konusu mayınların çeşitli yöntemler ve hilelerle gizlenmeye çalışıldığını açıkladı. Husi milisleri tarafından yerleştirilen mayınlar çok sayıda çocuk, kadın ve yaşlının ölümüne, yaralanmasına veya sakat kalmasına yol açtı.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI Yemen

Çin, İran’ı ‘Husileri silahlandırmayı durdurmaya’ zorlayacak mı?

Fotoğraf: AFP_Arşiv
Fotoğraf: AFP_Arşiv
TT
TT

Çin, İran’ı ‘Husileri silahlandırmayı durdurmaya’ zorlayacak mı?

Fotoğraf: AFP_Arşiv
Fotoğraf: AFP_Arşiv

Halid Hamada

ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) Komutanı Michael Corella, Suudi Arabistan Krallığı ile İran heyetleri arasında Çin’in himayesinde yürütülen müzakerelerin sona ermesi ve 10 Mart 2023’te üçlü ortak bildiri yayınlanmasının üzerinden daha birkaç gün geçmeden, 16 Mart’ta Riyad ve Tahran arasındaki istişarelerle eş zamanlı olarak Yemen’deki Husilere gitmekte olan beş İran silah sevkiyatına el konulduğunu açıkladı.

ABD medyasında yer alan haberlere göre Corella, söz konusunu ifadeleri kullandığında ABD Savunma Bakanlığı’nda düzenlenen basın toplantısında Çin himayesindeki Suudi Arabistan- İran anlaşması hakkında açıklamada bulunuyordu.

ABD’nin üç yıl süren müzakereleri takip etmesine rağmen Corella şunları söyledi:

İran, bölgede (Ortadoğu) istikrarı bozucu ana faktördür. Suudi Arabistan ile anlaşmayı uygulaması şüpheli bir konudur. Görüşmeler devam ederken, son 90 gün içinde İran’dan Yemen’e beş büyük silah sevkiyatını engelledik. Anlaşma bir şeydir ve uygulama başka bir şeydir.

Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığına göre anlaşmanın başarısına dair şüpheci beklentiler, Çin’in müttefiklerinin evinde diplomatik bir atılım gerçekleştirme başarısından hoşlanmayan ABD ile sınırlı değil. Ancak Yemen sahasının karmaşıklığını takip eden birçok gözlemci ve diplomat, ABD’nin anlaşmayla ilgili sorularını paylaşıyor. Öyle ki İtalyan Uluslararası Siyasi Çalışmalar Enstitüsü'nde araştırma görevlisi Leonora Ardimagni, “Suudi Arabistan ile İran arasında Pekin’de imzalanan anlaşma ateşkesin uzatılmasına izin verebilir. Ancak Yemen’deki iç karışıklıklar barış yolunu engelliyor” dedi. Çin’in ‘garantör taraf’ değil, ‘Umman Sultanlığı modeli gibi kolaylaştırıcı taraf’ olduğunu söyleyen Ardimagni, “Anlaşma, Yemen konusunda aşırı beklentileri körüklememelidir. Çünkü iç aktörler arasında barışı sağlayamayacak” ifadesini kullandı.  

Diğer yandan ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilci Yardımcısı Büyükelçi Jeffrey DeLaurentis, Suudi Arabistan- İran anlaşmasının ‘Yemen’deki çatışmaya kalıcı bir çözüm sağlama, Husilere devam eden ölümcül İran yardımı akışını ele alma ve İran’ın Yemen siyasi sürecine desteğini sağlama’ çabalarına katkıda bulunacağı yönündeki umudunu dile getirdi. Çin’in BM Daimi Temsilci Yardımcısı Büyükelçi Geng Shuang, daha iyimser bir tavır ortaya koyarak, anlaşmayı ‘belirsizlik ve istikrarsızlıkla dolu günümüz dünyası için iyi haber’ olarak nitelendirdi. Geng Shuang, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) yaptığı konuşmada “Bölgede barış, istikrar, dayanışma ve iş birliği sahnesine olumlu bir unsur getiren anlaşmanın, Yemen’deki durumun iyileşmesi için de elverişli koşullar sağlamasını umuyoruz” dedi.

Husilerin silahlandırmasını durdurma İran için bir test

İran, Haziran 2004’te Ali Abdullah Salih hükümeti ile ‘ülke içinde silahlı örgüt kurmak, Zeydi imamlığını yeniden kurmak ve Yemen Cumhuriyeti’ni devirmek istemek’ ile suçlanan ve ‘Husiler’ olarak bilinen ‘Ensarullah’ hareketi arasında başlayan altı savaşa ve Saada çatışmasına dahil oldu. Ayrıca 21 Eylül 2014 tarihinde Ensarullah’ın başkent Sana’ya girişine destek verdi. Daha sonra 25 Mart 2015 tarihinde Suudi Arabistan liderliğinde on ülke tarafından ‘Yemen’deki Meşruiyeti Destekleme Koalisyonu’ kuruldu. Daha sonra ise Çin himayesinde üçlü bildiri imzalama aşamasına geçildi.

Husilere her türlü silahı, balistik füzeleri ve insansız hava araçlarını sağladığını kanıtlama konusunda, İran’ın rolüne ilişkin ek kanıt gerekmiyor. Bu rol, Yemen içindeki güç mücadelesinin komşu ülkelerin ekonomik altyapısı için bölgesel bir tehdide dönüşmesine katkıda bulundu ve istikrarını tehdit etti.

İran’ın rolüne ilişkin uluslararası raporların başlangıcı, ABD’nin BM Büyükelçisi Nikki Haley’nin İran silahlarının Yemen’deki ‘Husilere’ teslim edildiğine dair yeni kanıtları ortaya çıkardığı 14 Aralık 2017’ye kadar uzanıyor. Başkent Washington yakınlarında bulunan Anacostia-Bolling Ortak Askeri Üssü’ndeki bir askeri merkezde Haley ve Pentagon yetkilileri, Husiler tarafından kullanılan Qasef-1 insansız hava araçları ve Tufan tanksavar güdümlü füzelerinin yanı sıra Yemen’de keşfedilen İran yapımı bir dizi silah sisteminin füze parçalarını ve fotoğraflarını yayınladı. Brifing, Kıyam-1 kısa menzilli balistik füze ve Şark-33 sınıfının uzaktan kumandalı ve patlayıcı botları olmak üzere iki gelişmiş silaha odaklandı. Botlardan birindeki bir bilgisayarda bulunan sabit disk, İran, Yemen ve Kızıldeniz’deki konumlar için 90’dan fazla koordinat içeriyordu. Daha sonra ABD, İngiltere ve Fransa devriyeleri tarafından Hint Okyanusu, Kızıldeniz, Babül Mendeb Boğazı ve Arap Körfezi’nde gerçekleştirilen çeşitli silah ve mühimmat sevkiyatlarını durdurma faaliyetlerine ilişkin veriler ortaya koyuldu. Son iki yılda Tahran’ın Husilere askeri destek sağlama konusunda dikkate değer bir faaliyet kaydettiği belirtildi. İngiliz Kraliyet Donanması, “HMS Montrose fırkateyni, 2022’de iki kez, İran’ın güneyindeki uluslararası sularda kaçakçıların bulunduğu teknelerde İran silahlarına el koydu” açıklamasında bulundu. El konulan silahların arasında karadan havaya füzelerin ve güdümlü seyir füzeleri için motorların da bulunduğu belirtildi. Wall Street Journal’ın haberine göre Fransız ordusu yetkilileri, 15 Ocak’ta bir Fransız savaş gemisinin, Yemen kıyılarında 3 binden fazla saldırı tüfeği, yarım milyon mermi ve 20 tanksavar güdümlü füze taşıyan şüpheli bir kaçakçılık gemisini durdurduğunu açıkladı. 2 Mart 2023’te İngiliz ve Amerikan deniz kuvvetleri, İran’ın Umman Körfezi’ndeki bir tekneyle yaptığı silah sevkiyatına müdahale edildiğini duyurdu. Sevkiyatın, üç ayda yedinci kez Husilere ulaşmak üzere yola çıktığı belirtilirken, BMGK’nın 2216 sayılı kararı ve uluslararası hukuku ihlal edecek şekilde tanksavar güdümlü füzeler ve orta menzilli balistik füze bileşenleri içerdiği kaydedildi.

Anlaşmadaki güç ve zayıflık unsurları

Leonora Ardimagni, Çin’in ekonomik düzeyde ve Riyad ile Tahran arasında eşit bir siyasi mesafede bir merkez olma yeteneğinin, Pekin’in anlaşmaya dair son umudunu şekillendiren şey olduğunu dile getirdi. Suudilerin ve İranlıların Çin’e güvendiklerini dile getiren Ardimagni açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Çünkü Pekin’in, enerji ve deniz ticaret yolları için büyük ölçüde istikrarlı bir Körfez’e güvendiğini biliyorlar. Artık herkes, Pekin için Avrupa ve Afrika pazarlarına açılan kapı ve Kuşak ve Yol Girişimi’nin kara ve deniz merkezi olan Körfez’e güveniyor.”

Ancak anlaşma, mükemmel güvenli gibi görünüyor. Suudi Arabistan-İran görüşmeleri bağlamında fark edilebilen şey, iki ülkenin güvenlik yönlerinde gerilemeyle ilgili. Bir yandan Suudi Arabistan Ulusal Güvenlik Danışmanı Musaid el-Ayban, diğer yandan İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani (daha sonra bu görevden ayrıldı) tarafından da bu durum dile getirildi. Bu noktada, yanıtlamak veya sadece gündeme getirmek için henüz çok erken olan bir grup önemli sorunun üzerinde durmalıyız. Bu soruların başında ise şunlar geliyor:

‘Krallığa yönelik bu tehditler, ister Yemen’den ister Irak’tan gelsin, topraklarını hedef alan saldırılarla sınırlı mı, yoksa Tahran’a bağlı milislerin Körfez ve bölgenin güvenliğini tehdit eden sınır ötesi faaliyetleriyle ilgili her şeyi de içeriyor mu?’ ve ‘İran açısından, kendisi ve İsrail arasındaki herhangi bir bölgesel gelişme karşısında Suudi Arabistan’ın tarafsızlığının bir garantisi mi, yoksa ülke dışından yayınlanan ve İran ve dünya içinde geniş görüş ve etkileşim alan iç protestoları etkilemek için mi?’

Suudi Arabistan Krallığı, 2021’den bu yana diplomatik ilişkileri yeniden tesis etme anlaşmasından önceki müzakere turlarında Tahran’la gerginliği azaltma stratejisi uyguladı. Öyle ki bu savaşa bir son vermek için açık bir çaba ve dikkate değer bir açıklık gösteriyor. Ancak sorun İran’ın Yemen anlaşmazlığına barışçıl bir çözümü kabul etmek için ‘Ensarullah’ hareketi üzerinde uygulayabileceği etkinin boyutuyla ilgili. İran tarafında, Husiler üzerindeki güçlü etkisine rağmen Tahran’ın bunu yapabileceğini uzak görenler var.

İran, Husilerin ana silah, eğitim ve propaganda tedarikçisidir. Çok şey yapabilir ve yapmalıdır. Ancak Husilere silah gönderdiğini bir kez bile kabul etmedi. Yalnızca iki yıl önce grubun faaliyetleri için ‘danışmanlık desteği’ sağladığını belirtti.

Dolayısıyla, ‘İranlıların Tahran’la ittifak halindeki hareket üzerinde gerçek ve etkili baskı uygulamaktan kaçınması durumunda, Suudi Arabistan’ın seçeneklerinin ne olabileceği’ sorusu meşru hale geliyor. Bu, çözüm ve bağlantının İran rejiminin elinde olduğu diyalog masasına geri dönene kadar ardı ardına ve paralel askeri saldırıların geri dönüşüne yol açar mı? Sahadaki etkili Yemen güçlerini çatışmaya siyasi bir çözüm bulmaya zorlamadaki başarısızlık, Suudi Arabistan’ın bu dosyadan bir bütün olarak çekilmesine yol açabilir mi?

Husi grubu ülkenin kuzey bölgelerini tamamen ele geçirse ve Yemen daha uzun yıllar kendi iç çatışmalarında debelenmeye terk edilse bile, özellikle bölünmüş ve sorunlu bir komşunun varlığında Riyad’a İran’la yaptığı anlaşmadan umduğu güvenlik ve çıkarları garanti edecek hibrit ve çoklu çatışmalara gireceğiz. İran’ın desteği olsun ya da olmasın, Husiler ile kısmi bir güvenlik anlaşmasına varılsa bile Suudi Arabistan’ın istikrarı, ‘sınırlarının Husi hareket tarafından kontrol edilen kısmıyla’ sınırlı olmaksızın güney komşusunun istikrarına bağlıdır.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Majalla’dan çevrildi.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemen: Hükümet, kaynak eksikliğinden şikayetçi iken Husiler ise hayati sektörleri hedef almakla tehdit ediyor

Yemen hükümetinin dün Aden'deki toplantısı (Saba)
Yemen hükümetinin dün Aden'deki toplantısı (Saba)
TT
TT

Yemen: Hükümet, kaynak eksikliğinden şikayetçi iken Husiler ise hayati sektörleri hedef almakla tehdit ediyor

Yemen hükümetinin dün Aden'deki toplantısı (Saba)
Yemen hükümetinin dün Aden'deki toplantısı (Saba)

Yemen hükümeti, dün, gerekli masrafları karşılamasını sağlayacak kaynakların ciddi kıtlığıyla karşı karşıya olduğunu doğrularken, ekonomiyi istikrarlı tutmak için kardeş ve dost ülkelerin desteğine güvendiğini bildirdi. Husi lideri ise petrol ihraç limanları dahil olmak üzere kurtarılmış bölgelerdeki hayati sektörlere yönelik terör saldırılarını tekrarlamakla tehdit etti. Diğer yandan ise Yemen riyali sert bir şekilde değer kaybetmeye devam ediyor. Kurtarılan şehirlerde 1 dolar bin 300 riyal sınırını aşıyor.

Yemen Başbakanı Dr. Muin Abdulmelik, dün Aden’deki hükümet toplantısına başkanlık etti. Resmi medyanın aktardığına göre, toplantıda siyasi, askeri, güvenlik ve hizmet açılarından ulusal sahnede durum ve kamusal gelişmeler ele alındı. Bir dizi dosya ve konuyla ilgili kararların uygulanma düzeyi ve reform programlarındaki öncelikler gözden geçirildi.

Savaşı sona erdirmeye yönelik çabalara fırsat verme arzusuna yeniden değinen Yemen Başbakanı Abdulmelik, ateşkes ve gerilimi azaltma sürecinde Yemen hükümetinin verdiği geniş tavizlere atıfta bulundu. Husilerin terör saldırılarının petrol sektörüne ekonomik etkisi, gelirleri yağmalamaya devam etmesi ve kontrol alanlarında vatandaşların çektiği acıların derinleşmesi nedeniyle ağır yükler taşıdığına da değindi.

Hükümetin zorunlu masrafları yerine getirmeye çalıştığı sırada karşılaştığı finansal zorluklara dikkati çeken Abdulmelik, Husi teröristlerin petrol ihracat limanlarını hedef alması, bunun hizmetleri iyileştirme çabalarına etkisi sonucunda kamu gelirlerindeki düşüşe değindi.

Hükümetinin bu istisnai koşullarda ekonomiyi istikrarlı tutmak için kardeş ve dost ülkelerin desteğine güvendiğini bildiren Abdulmelik, bu yönde hükümete verilen desteğin terörist Husi milislerin iktidara karşı başlattığı darbe ve savaşından bu yana neden olduğu insani acıları hafifletmek için temel ve sürdürülebilir bir yaklaşım olduğuna değindi.

Yemen resmi haber ajansı Saba’nın haberine göre, söz konusu toplantıda Maliye Bakanlığı başkanlığında bir komisyonun kurulmasına onay verildi. Merkez Bankası, Sanayi ve Ticaret, Kamu Hizmeti, Petrol ve Madenler, Yerel Yönetim, Planlama ve Uluslararası İşbirliği bakanlıklarının bu komisyona üye olması, politikalar, faaliyetler ve prosedürler dahil olmak üzere ekonomik, mali ve parasal reform programının uygulanmasının takip edilmesi üzerine karar verildi.

Görsel kaldırıldı.
Husi destekçileri, Sana'da ‘Humeynist sesin’ yıldönümünü kutluyor (Husi medyası)

Husilerin geçtiğimiz Ekim ayından bu yana petrol ihracat limanlarına yönelik saldırıları, Yemen hükümetini hizmet ve maaş harcamaları için en önemli mali kaynaklardan mahrum ediyor. Salı günü yaptığı son açıklamasında saldırıları tekrarlama tehdidinde bulunan Husi lideri Abdulmelik el-Husi ise takipçilerini ‘Humeynist sesin’ Yemen'e getirilmesinin yıldönümünün kutlandığı gösterilere katılıma davet etti.

Yemen'deki çözümün ülkenin Husi grubun yönetimine teslim edilmesinden geçtiğini söyleyen Abdulmelik el-Husi, petrole ve hayati sektörlere karşı karada ve denizde saldırılar başlatma tehdidinde bulundu. Aynı zamanda Yemen hükümeti tarafından imzalanan herhangi bir anlaşmanın yasa dışı olduğunu, hiçbir şeyi temsil etmediğini ve hiçbir değeri olmadığını iddia etti.

Husilerden kurtarılan Yemen bölgelerini kontrol etme çabası kapsamında daha şiddetli bir savaş turuna hazırlandığı iddiaları kaydedilirken Birleşmiş Milletler gibi çeşitli tarafların yürüttüğü uluslararası ve bölgesel çabalar ise aksamaya devam ediyor.  

Yemen Başkanlık Konseyi üyesi Osman Mucelli, Salı günü ABD'nin Sana Büyükelçisi Stephen Fagin ile bir araya geldiği görüşmede, Husilerin barışı, askeri hareketliliğini canlandırmak ve düzenlemek için bir fırsat olarak gördüğünü ifade etti. Husilerin barış kelimesine uluslararası toplumun baktığı gibi bakmadığını vurgulayan Mucelli, “Halkımızın iyiliği için barış konularını ele alırken ciddi bir esneklik gösteriyoruz. Sivilleri ve askeri personeli hedef almaktan asla vazgeçmeyen Husi düşmana Yemenlileri teslim etme yönündeki her türlü teklifi kesin bir dille reddediyoruz” ifadelerini kullandı.

Görsel kaldırıldı.
Salı günü Riyad’da bir araya gelen Yemen Başkanlık Konseyi Üyesi Osman Mucelli ve ABD'nin Sana Büyükelçisi Stephen Fagin (Saba)

Husi milislerin savaşa hazırlık amacıyla yürüttüğü saldırgan askeri hareketler hakkında bilgi veren Mucelli, “Husiler, cepheler arasında ciddi miktarlarda ağır silah nakletmek için çalışıyor. Çocukları mezhepsel yaz kurslarına kaydolmaya zorlayan Husiler, kamufle edilmiş siperler kazmak için çalışıyor. Yurt içi ve yurt dışında saldırıları başlatmak için askeri alanlar ve füze atış noktaları kuruyor” dedi.

Başkanlık Konseyi’nin petrol kaynaklarının paylaşımı konusunda Husilere şantaj yapmayı reddettiğini söyleyen Mucelli, “Bu Husi milis gücünün, kurtarılan illerden siyasi, maddi veya ekonomik kazanımlar elde etmeyi düşünmesi safça” vurgusunda bulundu.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemen barış süreci… Devletin onarımı mı yoksa kaynakların paylaşımı mı?

Arap Zirvesi, üç ilke uyarınca Yemen krizine siyasi çözüm desteğini açıkladı (Reuters)
Arap Zirvesi, üç ilke uyarınca Yemen krizine siyasi çözüm desteğini açıkladı (Reuters)
TT
TT

Yemen barış süreci… Devletin onarımı mı yoksa kaynakların paylaşımı mı?

Arap Zirvesi, üç ilke uyarınca Yemen krizine siyasi çözüm desteğini açıkladı (Reuters)
Arap Zirvesi, üç ilke uyarınca Yemen krizine siyasi çözüm desteğini açıkladı (Reuters)

Suudi Arabistan- İran anlaşması ve Suudi ve Ummanlı iki heyetin darbeci Husi liderlerle istişareler için başkent Sana’yı ziyareti başta olmak üzere bölgedeki gelişmelere rağmen Yemen’deki barış süreci belirsizliğini koruyor. Özellikle darbecilerin ekonomik kaynakların büyük bölümünü ele geçirmeye çalışması nedeniyle istikrar yolunun zor olacağına dair işaretler var.

Geçtiğimiz Çarşamba günü Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) verdiği brifing sırasında BM Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, bir yılı aşkın süredir devam eden ateşkese rağmen Yemen’deki mevcut durumun kırılganlığı konusunda uyarıda bulundu. Grundberg, ülkenin kuzeyinde Sada, Cevf ve Marib ve orta kesiminde ise Taiz vilayetlerinde bazı cephelerde çatışma çıkmasından duyduğu endişeyi dile getirdi.

Güven inşa etmek için atılan olumlu adımlara rağmen Grundberg, kısmi çözümlerin bu ülkedeki sayısız zorlukların hepsini çözemeyeceği konusunda uyardı. BM yetkilisi ayrıca, Suudi Arabistan ve Umman Sultanlığı’nın ilerleme kaydeden BM arabuluculuğunu destekleme çabalarına övgüde bulunarak, ancak ele alınması gereken daha fazla konu olduğunu vurguladı.

Arap Zirvesi’nin 32. olağan oturumunda yayınlanan Cidde Bildirgesi ise Yemen krizinin ‘üç ilke’ temelinde barışçıl bir şekilde çözülmesi gerektiğini ortaya koydu. Bu üç ilkenin, Yemen’in Başkanlık Konseyi ve meşru hükümetinin önderliğindeki konumunun güçlendirilmesi, egemenlik hakkının ihlal edilmemesi ve Husi darbeciler arasında öfke uyandıran devlet kurumlarının yeniden kurulması olduğu belirtildi.

Husilerin Cidde Bildirgesi’ne yanıtı sözde Yüksek Siyasi Konsey’in bir üyesi olan Muhammed Ali el-Husi aracılığıyla geldi. Muhammed Ali el-Husi, söz konusu ilkelere bağlı kalmanın, barış istememek anlamına geldiğini söylerken, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada ise üç ilkenin artık eskidiğini ve artık müzakerelerin bir parçası olmadığını dile getirdi.

Husilerin Yüksek Siyasi Konseyi Başkanı Husi lider Mehdi el-Meşat, Yemen’deki barış çabalarını engellemekle ilgili uluslararası topluma yönelik suçlamalarını tekrarlamaya devam etti. Meşat, İngiltere ve Almanya’nın Yemen içişlerine müdahalesinin sürmesi halinde savaşa hazır olduklarını ve Husi milislerin şartlarına yanıt verilmemesi halinde dünyanın zarar göreceği tehdidinde bulundu.

Mehdi el-Meşat, uluslararası güçlerin, örgüt üyelerinin maaşlarını ödeyerek ve Sana Havalimanı ile Hudeyde limanının işletilmesine izin vererek ekonomik tavizler de dahil olmak üzere tavizleri engellemek için baskı yaptığını iddia etti.

Meşat, meşru hükümetin varlığını ve haklarını tamamen göz ardı ederken, krizin Husilere bağlı milisler ile Suudi Arabistan ve uluslararası toplum arasında yaşandığına atıfta bulundu.

Suudi Büyükelçi Alimi ile görüştü

Öte yandan Suudi Arabistan'ın Yemen Büyükelçisi Muhammed bin Said Al Cabir başkanlığındaki Suudi heyeti, Reşad el-Alimi başkanlığındaki Yemen Başkanlık Konseyi’ne işgal altındaki başkent Sana ziyaretinin sonuçları ve darbeci liderlerle görüşmesi hakkında bilgi verdi. Ayrıca heyet, Suudi Arabistan’ın, Yemenlilerin devlet kurumlarını restore etme, siyasi süreci ulusal ve bölgesel olarak üzerinde anlaşmaya varılan görev tanımları temelinde canlandırma arzularını karşılayan kapsamlı ve sürdürülebilir bir siyasi çözüme ulaşma çabalarına tam desteğini dile getirdi.

Yemenli siyasetçilere göre başta ABD ve İngiltere olmak üzere uluslararası toplum, milislerin elde ettikleri kazanımları ve nüfuzlarını korumalarına izin veriyor. Ayrıca uluslararası çabalarla varılmaya çalışılan siyasi anlaşmanın, Yemen devletinin egemenliğini darbeciler lehine azaltmayı amaçladığı belirtildi.

Şarku’l Avsat tarafından yapılan ve bu ayın ortalarında yayınlanan bir röportajda İngiltere’nin Yemen Büyükelçisi Richard Oppenheim, servet ve kaynakların paylaşımına, mevcut durumun olduğu şekliyle devamına yol açan bir çözüme ulaşılabileceğini dile getirdi.

Röportajda belirttiğine göre Oppenheim, “Yemen’deki herhangi bir başarılı anlaşma, paylaşılabilecek dağınık Yemen kaynaklarını çözmek için bir ekonomik anlaşma içermelidir” dedi.

Yemenli aktivist ve siyaset araştırmacısı Abdulcelil el-Hagab, kaynakların yeniden birleştirilmesini ve yasal kanallarda yönlendirilmesini sağlayan ekonomik bir çözümün önemli olduğunu söyledi.

Öte yandan İngiliz yetkili, bu çözümün siyasi ayrışmanın devamı için bir gerekçe olup olmayacağına açıklık getirmedi. Ayrıca tarafların çatışmanın devamını teşvik edecek şekilde, askeri çabalarını finanse etmek üzere kullanmamaları için kaynakların kontrol ve garanti olmaksızın paylaşılmasını önerdi.

Hagab ise yaptığı açıklamada, “Ekonomi, Yemen’deki tüm kargaşanın kaynağı olmaya devam ediyor. Ekonominin kötüleşmesiyle birlikte, elitlerin rekabetlerinden ve onların hem ilkel hem de ulusal çeşitli bölünmelerinden kaynaklanan diğer şiddet karşıtı kaynakların yokluğunda bile radikalizm merkezleri ve kaos ve şiddet projeleri ortaya koyuluyor” dedi.

Diğer taraftan Ortadoğu Enstitüsü’nde araştırmacı olan Gregory D. Johnson, ekonominin siyasi durumu karmaşıklaştırmada en büyük rolü oynadığına dikkati çekti. Araştırmacıya göre pek çok erkek ve binlerce çocuk bir gelir kaynağı olarak silahlı gruplara başvururken, çeşitli taraflar da kaynakların mümkün olan en büyük bölümünü elde etmeye çalışıyor. Silahları bırakmaya ikna olurlarsa da barışın devamının sağlanmasında kilit rol oynayacaklar.

Enstitü tarafından geçen hafta yayınlanan bir analizde Johnson, çeşitli silahlı grupların etkili bir şekilde tasfiyesini ve terhis edilmesini kolaylaştırmak ve Yemen savaşının sona ermesini sağlamak için uluslararası toplumun büyük ve sürdürülebilir dış finansman yoluyla ülke ekonomisini yeniden inşa etme çağrısında bulundu. Araştırmacı, bu olmadan Yemen’deki savaşın son sekiz yıldır olduğu gibi devam edeceğini vurguladı.

Ekonomi araştırmacısı Fuad el-Maktari, Johnson’ın silahlı gruplar için savaşanların, barış sürecinin kaderini belirlemede etkili olamayacağı görüşünü yalanladı. Maktari’ye göre çatışmada yalnızca birer araç olmaları dolayısıyla, yoksulları ve ihtiyaç sahiplerini çekmek, orduya almak ve savaş için yakıta dönüştürmek üzere sömürülüyorlar. Ancak gerçek savaş ağaları gerçek bir barışa girmeye karar verirse, bu savaşçılar belirleyici bir rol oynayacak.

Şarku’l Avsat’a konuşan Maktari, Johnson ve Ortadoğu Enstitüsü analizinin, Yemen’deki çatışmayı çözmek için hazırlanan anlaşmanın bir formülü olduğuna dikkati çekti. Ona göre ekonomiyi yeniden inşa etmek, savaşçıları kontrol altın almak ve onları savaştan uzak çalışma alanlarına hapsetmekten başka bir şey kalmadı. Ancak yetkili, ekonominin nasıl inşa edileceğini ve bunun devletin rolünü marjinalleştirmek ve özel sektörü dahil etmek anlamına gelip gelmediğini açıklamadı.

Fuad el-Maktari ayrıca, “Sorun, savaş durduğunda gelir kaynaklarını kaybedecek olan savaşçılarla ilgili olmayacak. Onların statüleri ister devletin ekonomisi, ister milislerin ekonomisi olsun, barışın ekonomik konumuna göre belirlenecek. Devlet, onları ekonomik olarak entegre edecek çözümler ve tedbirler bulacaktır. Milisler ise sadakatleri için onlara ödeme yapmaya devam edecek. Bu da barış sürecinin oldukça kırılgan olacağı anlamına geliyor” dedi.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemen: Husi kontrolündeki bölgelerde hastalıklar artıyor

Sana’daki al-Sabeen Hastanesinde hasta çocuğuna bakan Yemenli bir kadın (AFP)
Sana’daki al-Sabeen Hastanesinde hasta çocuğuna bakan Yemenli bir kadın (AFP)
TT
TT

Yemen: Husi kontrolündeki bölgelerde hastalıklar artıyor

Sana’daki al-Sabeen Hastanesinde hasta çocuğuna bakan Yemenli bir kadın (AFP)
Sana’daki al-Sabeen Hastanesinde hasta çocuğuna bakan Yemenli bir kadın (AFP)

Husi milis liderlerinin kasti bir şekilde ihmallerine devam ettiği ve bunun da kontrolü altındaki bölgelerde birçok hastalığın ve salgının ortaya çıkmasına neden olduğu bir dönemde, Yemen’in başkenti Sana’daki tıbbi kaynaklar, orak hücreli anemi ve Akdeniz anemisi vakalarında artış kaydedildiğini açıkladı.

Kaynaklar söz konusu hastalıklara ilişkin vakaların artmasının sebeplerinden bahsederken, Husi grubunun darbeci milislerinin şehirleri ve devlet kurumlarını işgal etmesinin ardından Akdeniz anemisi hastaları için tedavi merkezi ve hastalığın tedavisi ile ilgili diğer resmi ve özel merkez ve derneklere yapılan tahsislerine yönelik yıllardır devam eden el koyma ve yağmalarından kaynaklandığı bildirildi.

Yemenlilerin sağlığı ve yaşamları ile doğrudan bağlantılı olan sağlık sektörüne yönelik devam eden kasıtlı ihmal, yolsuzluk ve yıkım, Sana merkezli Yemen Akdeniz Anemisi ve Genetik Kan Hastaları Derneği’nin yanı sıra çeşitli şehirlerdeki merkez ve şubelerinin hizmetlerinde önemli bir gerilmeye neden oldu.

Aynı zamanda kaynakların belirttiğine göre, son dönemde Sana’da orak hücreli anemi ve Akdeniz anemisi yeni vaka sayısının, 5 bin orak hücreli anemi, bin 200 Akdeniz anemisi ve 800 başka hastalık vakası olmak üzere 7 binden fazla vaka yükselmesine yol açtı.

Sana’daki aktivistler, kontrolleri altındaki bölgelerde sağlık sektörünü yöneten milis liderlerini, diğer hastalık ve salgın hastalıkların yanı sıra bu hastalıklara yakalanan çok sayıda Yemenliden sorumlu tuttu.

Fotoğraf altı: Sana’daki bir hastanede bir kız, çocuk felci aşılama kampanyası sırasında ağlıyor (Reuters)

Kaynaklar sebeplerden biri olarak, grubun kontrolü altındaki kurumların, başta gençler olmak üzere toplumun üyelerini evlilik öncesi erken tıbbi muayenenin önemi ve bu hastalıklardan arınmış sağlıklı bir aile sağlamak için doğru hayat arkadaşı seçimi konusunda farkındalık programlarının olmamasına da dikkat çekti.

Sana’da bir Akdeniz anemisi hastasının babası olan Ahmed A. oğlunun sağlık durumunun günden güne kötüleştiğinden bahsederken, tedavi merkezinin aylardır orada yatan Akdeniz anemisi ve genetik kan hastalarına verdiği hizmetlerde önemli bir gerileme olduğunu söyledi.

Mali durumu kritik olan Ahmed, Şarku’l Avsat’a, oğlunun Sana’daki darbenin kontrolü altındaki merkeze nakledildiği an kendisini mutlu hissettiğini ve tedavisiyle bir iş adamının ilgilendiğini, ancak bu sevincin çok uzun sürmediğini zira bağışçı kişinin bilmedikleri sebeplerden dolayı oğluna ve diğer hastalara destek vermeyi bıraktığını belirtti.

Ahmed, çektiği acıların ve oğlunun hastalıkla zorlu mücadelesinin bazı ayrıntılarından da bahsederken “Sağlık durumu sürekli kötüleşiyor ve tıbbi yardıma ihtiyacı var. Tedavisinin maliyetinin her 12 ayda bir 10 bin ABD dolarına eşdeğer olduğu tahmin ediliyor” dedi. Ayrıca “21 günde bir oğluma kan veriliyor. Demir oranı 20 bine kadar yükselirken, normalde sadece 300 olarak görülüyor” ifadelerini de sözlerine ekledi.

Sana’da Husi grup tarafından kontrol edilen Akdeniz Anemisi Hastaları Bakım Merkezi’nde demir eksikliği ilaçlarının azlığı ve fahiş fiyatları ve kötüleşen mali durumu nedeniyle bunları satın alamaması nedeniyle oğlunun sağlığının daha kötüye gitmesinden korktuğunu ifade etti. Hastalara tıbbi destek sağlanması, oğlunun ve binlerce hastanın yaşamının kurtarılması için ilgili kuruluşlara çağrıda bulundu.

Sana’da Husi grup kontrolünde bulunan Akdeniz Anemisi Hastaları Bakım Merkezi’ndeki doktorlar ve çalışanlar, merkezin karşı karşıya kaldığı keskin bir bozulma ve büyük zorluklar ve engeller olduğunu bu arada günde 15 ila 25 kalıtsal kan hastalığı vakası aldığını vurguladı.

Sağlık çalışanları, Yemen’deki Akdeniz anemisi vakalarında sürekli bir artış olsa da, merkezlerinin darbe sonrası yıllardan bu yana Yemenli hastalara çeşitli tıbbi hizmetler sunan milis otoritesinden veya uluslararası kuruluşlardan herhangi bir destek almadığını belirtti.

Husi darbeciler, felaketin boyutunu görmezden gelmeye ve destekçileri yararına ya da toplumu ‘mezhepleştirmeye’ devam etmek ve onları savaş alanlarına çekmek için milyonlar israf etmeye devam ediyor. Sağlık çalışanları, şu anda yüzlerce hastayla dolup taşan merkezin, tedaviler, çözümler ve diğer tedavi gereksinimlerinin karşılanması ile ciddi bir operasyonel bütçeye ihtiyaç duyduğunu bildiriyor.

Orak hücre anemisi ve Akdeniz anemisinde uzmanlaşan doktorlar, bunların hastanın vücudundaki demir eksikliğine bağlı kansızlıktan kaynaklanan hastalıklar olduğunu ve bunların genetik hastalık olduğunu bulaşıcı hastalıklar olmadığını ayrıca Akdeniz anemisinin, 1925 yılında yorgunluk, derinin sararması, genişlemiş bir dalak ve solgunluk belirtileri nedeniyle keşfedildiğini belirttiler.

Diğer yandan Husi milis liderleri daha önce, kendi kontrolleri altındaki bölgelerde Akdeniz anemisi olan bin 500 ve orak hücre anemisi olan 40 bin kişinin yaşamının ilaç eksikliği nedeniyle risk altında olduğunu açıklamıştı.

ARAP DÜNYASI Yemen

Alimi’den Husi darbesine karşı ülke içinde ve dışında birleştirici olma sözü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Riyad'da ABD Büyükelçisi’yle bir araya geldi. (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Riyad'da ABD Büyükelçisi’yle bir araya geldi. (SABA)
TT
TT

Alimi’den Husi darbesine karşı ülke içinde ve dışında birleştirici olma sözü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Riyad'da ABD Büyükelçisi’yle bir araya geldi. (SABA)
Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Riyad'da ABD Büyükelçisi’yle bir araya geldi. (SABA)

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Husi darbesi karşısında ülke içinde ve dışındaki güçleri birleştirmek ve devletin yeniden inşasını sağlamak için çalışma sözü verdi. Aynı zamanda siyasi güçleri birlik olmaya ve anlaşmazlıklardan kaçınmaya çağırdı.

Ülkede birlik olma meselesi ve 1994 yazında kaydedilen savaş sonrasında yaşananlar, birlik yolunda reform yapmak isteyen Yemen güçleri ile diğer güneyli güçler arasında bir tartışmaya neden oldu. Güneyli güçler, çözümün güneyde 1990'dan önce var olan devletin yeniden kurulmasında yattığını düşünüyor.

22 Mayıs 1990’da Kuzey ve Güney Yemen arasında birliğin sağlanmasının 33’üncü yıl dönümünde söz alan Alimi, birlik olma yolunda reform yapmak, Yemen halkının emellerine ulaşmasını sağlamak, siyasi statülerini, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmelerini belirlemek için tüm seçeneklere açık olunduğundan söyledi. Bir olunması yönündeki projenin yolundan sapılması, 1994’deki savaşın ardından bu projenin içeriğinin ve katılımcılarının azaltılması ardından güneylilerin haklı davaları etrafında toplanmaları yönündeki haklarını kabul etti.

Fotoğraf Altı: Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi. (SABA)
Fotoğraf Altı: Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi. (SABA)

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Husi milis tehdidine karşı toplu eylem çağrısında bulunan Alimi sözlerini şöyle sürdürdü:

Kapılarda pusuya yatmış durumdalar. ‘Birlik ya da ölüm’ adlı sahte sloganları altında güney vilayetlerini işgal etmeye hazırlanıyorlar. Bu slogan ile kendi saldırılarını haklı çıkarmaya çalışıyorlar. Tıpkı Yemen halkına karşı yürüttükleri savaşı, halkın imkanlarını yok etme arzularını, işledikleri korkunç insan hakları ihlallerini, savaştan ekonomik olarak ettikleri kârı ve insanların acılarıyla yaptıkları ticareti örtbas etmek için ‘saldırganlığa karşı direnme’ sloganlarını kullandıkları gibi... Husiler, İran Devrim Muhafızları ve Hizbullah milislerinden yardım istiyorlar. Eylül 2014'te ulusal mutabakata karşı çıkarak Yemen'i yerle bir ettiler, burada dünyanın en kötü insani krizine sebep oldular. Yemenliler arasında barış, uzlaşı ve birlikte yaşama yönündeki her türlü fırsatı reddetmeye devam ettiler.

 

Alimi sözlerinin devamında şunları söyledi:

22 Mayıs 1990 gününün kutlanması, siyasi entrika ya da dışlama eğilimi değildir. Aksine anayasanın gücüne, ülkenin bölgesel ve uluslararası düzeyde tanınan meşru yasal statüsüne, geçiş dönemi referansları ve 60 yıl önce güney ve kuzeydeki Yemenliler tarafından formüle edilen yüce hedeflere bağlılıktır. Devlet kurumlarını restore etme, İran rejimi tarafından desteklenen Husi milislerin darbesini sona erdirme mücadelesidir. Zirve düzeyde karar paylaşımı, planlama ve uygulama ile il ve ilçelere yetki devri konularında en iyi uygulamalar ve ilgili standartlar doğrultusunda geçiş döneminin referanslarına uygun olarak çalışacağımızı taahhüt ediyoruz.

Başkanlık Konseyi üyelerinin ve güney davasını destekleyen tüm güçlerin tutumunu, güç devrinin duyurulması, anlaşma ve Riyad istişarelerindeki sonuçlara göre güney davasına ve adaletine hizmet etmeye, onu bir çözüm temeli haline getirmeye olan bağlılıklarına övgüde bulundu.

Cidde'deki Arap zirvesine katılan Alimi ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman. (EPA)
Cidde'deki Arap zirvesine katılan Alimi ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Selman. (EPA)

Alimi sözlerinin devamında kurumsal reformun önemine dikkat çekti:

Son zamanlarda verilen kararlar, ulusal diyalogun sonuçlarına ve güney sorununun çözümüne yönelik güvenceler belgesine göre zararı gidermeyi, ortaklığa saygıyı yeniden tesis etmeyi ve adaleti sağlamayı amaçlıyor. Bu, 1994’deki savaşın ardından güney illerinde işlerinden çıkarılan en az 52 bin çalışanın durumunun eski haline getirilmesi ve çözüme kavuşturulmasıyla sağlanacaktır. Önümüzdeki dönemde, daha fazla şikayeti ele alan bir dizi önlemin uygulanmasına devam edilmesi planlanıyor. Bu, kurumsal reformu gerçekleştirmeyi ve kurtarılan iller genelinde ademi merkeziyetçi yönetimi pekiştirmeyi amaçlayan daha kapsamlı bir politika çerçevesi dahilindedir.

Ulusal Diyalog Konferansı sonuçlarıyla benimsenen federal devleti, adaletin sağlanması için uyulması ve üzerine inşa edilmesi gereken önemli bir zemin olarak nitelendiren Alimi, “Husi milislerin darbesine, terörüne, onları destekleyen İran projesine karşı içteki ve dıştaki güçleri birleştirmek için adım atacağız” dedi.

Başkent Sana'yı zorla kontrol altına alan milislere safları bölme, Yemen'in birliği davasını açık artırmaya sunma yönünde fırsatı bırakmayacağını taahhüt eden Alimi şu vurguda bulundu:

Husi grubu, ölümcül tek taraflı önlemleriyle bölücü bir gerçeklik dayatıyor. Para biriminin yeni basımının tedavülünü engelleyip şehirler arası yolları kapatan Husiler, kuzey ve güney illeri, kurtarılan iller ve kontrolleri altındaki iller arasındaki yollarda harç ve gümrük vergileri dayatıyor. Okul müfredatını değiştirerek kurumları mezhepsel temellerince yeniden şekillendiriyorlar.

Alimi ayrıca meşru kamp dahilinde çatışma tehlikesi hususunda da uyarıda bulundu:

 Elimizdekilerin iller arası çatışmalarla tüketilmesine izin vermemeliyiz. Halkımızın, silahlı kuvvetlerimizin, halk direnişinin, davamız, özgürlüğümüz ve onurumuz uğrunda kanını döken sadık kardeşlerimizin fedakarlıklarına vefa olarak iç cephemizi güçlendirmeye çalışmalıyız. Kurtarılan şehirlerin ve bölgelerin geri kalanıyla uyumlu ve güçlü güney, kapsamlı Cumhuriyetçi ittifak için ek bir başlangıç ​​noktası teşkil ediyor. Zira güney illeri, Husi milislerinin baskısından kaçan yerinden edilmiş milyonlarca insan için bir kaçış noktasına, kuzey vilayetlerinden gelerek güvenli bir yaşam ve düzgün geçim kaynakları arayan insanlar için bir fırsata dönüşmüş durumda. Başkanlık Konseyi, hükümet ve çağdaş ulusal kurumların temsil ettiği meşru bir otoritenin varlığı, siyasi desteğin devamının, yardım akışının, Yemenlilerin ülkeler ve kıtalar arasındaki hareketliliğinin bir teminatıdır. Başkanlık Konseyi, Husi milislerden gelebilecek herhangi bir düşmanca tehdidi caydırma seçeneğinin yanı sıra Suudi liderliğindeki barış çabalarıyla ciddi bir şekilde ilgilenmeye devam edecektir.

Siyasi güçlere, kapsayıcı bir çerçeve dahilinde darbeyi bitirmek, devlet kurumlarını restore etmek, halka hizmet etmek ve acılarını dindirmek için konsey etrafında ittifaklarını güçlendirmeye devam etmeleri çağrısında bulunan Alimi sözlerinin sonunda gerilim ile retorik ve medya tartışmalarına kapılma olarak tanımladığı duruma karşı da uyarıda bulundu.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemenliler Husilerin hükümet meselelerindeki baskısından şikayetçi

Sana'daki Husi destekçileri. (AFP)
Sana'daki Husi destekçileri. (AFP)
TT
TT

Yemenliler Husilerin hükümet meselelerindeki baskısından şikayetçi

Sana'daki Husi destekçileri. (AFP)
Sana'daki Husi destekçileri. (AFP)

Husi milisler tarafından kontrol edilen bölgelerdeki Yemenli siyasetçiler ve aktivistler, Husileri Abdulmelik el-Husi'nin hanedanına mensup liderlerinin, kendisine sadık olsalar bile altındaki ‘çalışanları aşağılamasına’ olanak sağlayan bir politika izlemekle suçluyor. Ayrıca bu kişilerin ceza almadığına, Husilerin böylece halkı terörize etmek, yaptıkları yolsuzluk için eleştirilmemek istediğine dikkat çekiliyor.

Şarku’l Avsat’ın başkent Sana’daki kaynaklardan edindiği bilgilere göre Husilerin kontrolündeki Sana'da Devlet Arazi ve Emlak İdaresi çalışanı Ahmed el-Lisani, işten atılması ve maaşının kesilmesi neticesinde yaşadığı bunalım dolayısıyla yaşamını yitirdi. Söz konusu şahsın elektrik kurumunun, tüm finansal kaynakları kontrol eden ekonomi komitesinin ve ticari bankaların yönetimini üstlenen Husi lider Haşim eş-Şami tarafından saldırıya uğradığından şikayet ettiği kaydedildi.

Gruba sadık Husi liderler ve aktivistler, Yönetim Kurulu Ofisi Müdürü, Ebu Mahfuz lakaplı nüfuzlu Ahmed Hamid tarafından desteklenen Şami’nin elinden en az 20 kişinin benzer uygulamalara maruz kaldığını doğruladı. Bu davranışlar arasında dayak, hakaret ve aşağılama eylemlerinin de bulunduğu belirtildi.

Lisani’nin aktivistler tarafından paylaşılan görüntülerde yer alan yetmişli yaşlarındaki babası, oğlunun söz konusu idare çalışırken saldırıya ve hakarete uğradığını, ardından ise maaşının kesildiğini ve işten atıldığını söyledi. Lisani, ölmeden önce Ebu Mahfuz’a sunduğu şikayet metninde, kendisini Husi grubu içinde örgütlü, entelektüel ve siyasi açıdan yükümlü olarak görenleri niteleyen ‘mücahitlerden’ olarak tanımladı. Dört gün aralıksız çalıştığı bir dönemde Şami tarafından taciz ve aşağılanmaya maruz kaldığında dehşete düştüğünü aktaran Lisani, o gün sabah erken saatte Emlak İdaresi’ne gelen Şami’nin herhangi bir sebep belirtmeden kendisine saldırmaya başladığını söyledi.

Bu saldırının nedenini sorgulamasına dahi izin verilmediğini belirten Lisani, ne zaman bunu sormak istese Şami’nin çok ileri gittiğini, hatta herkesin önünde yüzüne fırlatmak için ayakkabısını eline aldığını ifade etti. Aynı zamanda gruba olan bağlılığının onu karşılık vermekten alıkoyduğunu vurgulayan Lisani, kendisine itibarının ve onurunun geri verilmesi talebinde bulundu. Böylece aslında yolsuzluk ve yolsuzlara karşı duran tüm çalışanların itibarının ve onurunun geri verilmiş olacağını kaydetti. Gruba olan bağlılığı sebebiyle tüm olup bitenlere rağmen bir ihanet veya sorumluluk ihlaline imza atmayacağını da sözlerine ekledi. Ancak Lisani’nin bu şikayeti dikkate alınmadı.

SS

Husilere bağlı hükümette çalışanların aktardığına göre Ahmed Hamid, gümrük, vergi, haberleşme, posta, elektrik gibi idarelerin başkanlığına atananların ve yardım çalışmalarını denetleyenlerin canları ne isterse yapmalarına izin veriyor. Bunun karşılığında ise halktan ve tacirlerden topladıkları miktarları artırmalarını, bu miktarları bizzat kendisinin yönettiği hesaba aktarmalarını şart koşuyor. Böylece hiçbir taraf sorumlu tutulmamış oluyor.

Şami’nin çoğu zaman denetçiler de dahil olmak üzere çalışanlara hakaret ettiğini ve tokat attığını belirten Tapu İdaresi çalışanı Adil, Lisani’nin ilk ve tek örnek olmadığını, son örnek de olmayacağını vurguluyor. Kendisini askeri uzman olarak tanıtan bir Husi aktivisti Abdulgani ez-Zübeydi de aynı ifadelere destek vererek herhangi bir soruşturma komitesi önünde ifade vermeye hazır olduğunu belirtiyor. Şami yönetimindeki çalışanların maruz kaldığı, hakaret ve aşağılamaya ilişkin en az 20 vakanın bulunduğunu, kendisinin bilmediği başka saldırıların da olmuş olabileceğini ifade eden Zübeydi, Şami’nin suçlamaya ve sorgulamaya maruz bırakılmamasının, yalnızca uyarılmasının şaşırtıcı olduğunu da kaydediyor.

Husi liderler ve destekçileri, Şami tarafından yönetilen üç kuruluşta veya diğer kuruluşlarda çalışanların maruz kaldığı ihlalleri ve zulmü ortaya çıkardı. Husi İçişleri Bakanı Abdulkerim el-Husi tarafından 6 Mart’ta Ahmed Hamid'e gönderilen bir başka belgede ise bu sefer ise genel elektrik kuruluşu müdürü sıfatındaki Şami’nin Taiz’de tesisleri muhafaza eden polis müdürü yardımcısına saldırdığı, kendisine hakaretler ettiği, omuzlarından rütbesini söküp aldığı belirtildi.

GYF
Husi lider Haşim eş-Şami, çalışanlara karşı suç işlemekle itham ediliyor. (Twitter)

 

Grup liderinin amcası Abdulkerim el-Husi, söz konusu şikayetinde, Şami’nin bu hareketi elektrik teçhizatını korumak amacıyla kurum bahçesinde bulunan korumaları konuttan çıkarmak için yaptığını söyledi.

Şami'nin sorumsuz davranışıyla ilgili gerekli önlemlerin alınması için bilgilendirme ve rehberlik talep eden Husi lider, bakanlığının görevini yerine getirdiği sırada bir kamu görevlisine saldırması dolayısıyla Şami’ye dava açma hakkını saklı tuttuğunu bildirdi. Ancak Ebu Mahfuz bu şikayeti de görmezden geldi.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemen’in iklim programları finansmanının dışına çıkarılmasına yönelik uyarı yapıldı

Yemen’de geniş bir alan iklim değişikliğinin etkisi altında. (Reuters)
Yemen’de geniş bir alan iklim değişikliğinin etkisi altında. (Reuters)
TT
TT

Yemen’in iklim programları finansmanının dışına çıkarılmasına yönelik uyarı yapıldı

Yemen’de geniş bir alan iklim değişikliğinin etkisi altında. (Reuters)
Yemen’de geniş bir alan iklim değişikliğinin etkisi altında. (Reuters)

Yemen’de İran destekli Husi darbesi ve savaşa ek olarak ekonomi, gıda güvenliği ve nüfusu doğrudan tehdit eden iklim değişikliği sorunları hızlanarak devam ediyor. Uluslararası bir raporda hükümet uluslararası toplumu tüm gelişmeler konusunda bilgilendirilmeye çalışılırken, ülkenin iklim projeleri ve programlarının finansmanından dışlanması halinde bunun korkunç sonuçlara yol açacağı konusunda uyarıda bulunuldu.

Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ve Norveç Kızılhaçı tarafından yeni yayınlanan raporda, iklim değişikliği ve silahlı çatışmaların ortak etkileri göz önüne alınarak Yemen ve Ortadoğu'da çatışma yaşanan ülkelere yardımın artırılması çağrısında bulunuldu.

ICRC raporda, Yemen'de insanların çatışmadan korunmak için evlerini terk etmesi ile kuraklık ve su kıtlığı nedeniyle tarım yapamamalarının alışılmadık bir durum olduğunu bildirdi.

SA

Kızılhaç Ortadoğu Direktörü Fabrizio Carboni, silahlı çatışmalar, ölümler ve yıkımların devam etmesinin yanı sıra iklim değişikliğinin ve çevresel bozulmanın eşzamanlı korkunç etkileri nedeniyle, insanların katlanmak ve üstesinden gelmek zorunda olduğu zorlukların göz ardı edildiğini ifade etti.

Norveç Kızılhaçı Genel Sekreteri Anne Berg de Yemen, Suriye ve Irak'taki durumla ilgilenilmesi çağrısında bulunarak, en kırılgan ve istikrarsız yerlerde iklimle ilgili finansmanın tamamen dışlanmasından duyduğu endişeyi dile getirdi.

Geri dönüş

27 fondan bilgi toplayan İklim Fonları veri tabanı, geçtiğimiz yıl sadece 19 proje listeledi. Irak, Suriye ve Yemen'de fon onayının verilmesinin ardından bahsi geçen bu üç ülkede bugüne kadar sadece 20,6 milyon dolar harcandı. Rapora göre bu miktar, dünyada iklim değişikliğiyle mücadele ile ilgili projelere harcanan paranın yüzde 0,5'inden az.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre bu yılın sonunda Dubai'de düzenlenmesi planlanan Birleşmiş Milletler İklim Tarafları Konferansı'nda (COP 28) İklim değişikliği ile mücadeleye yönelik projelerin finansmanı konusu en önemli gündem maddesi olacak.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nda (UNEP) uluslararası çevre uzmanı olan Dr. Abdulkadir el Haraz, savaş ve çatışma yaşayan ülkelerin genellikle iklim değişikliği ve çevre koruma projeleri finansmanından dışlandığını belirtti. Bu projelerin ağırlıklı olarak kalkınmacı nitelikte olduğunu, bu sebeple  güvenlik ve ekonomik istikrarın yanı sıra bunları uygulayacak yetkinliğe sahip bir devlet, aygıt ve kişilerin varlığına ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.

Haraz, Yemen'in 2015 yılında savaş nedeniyle dışlandığına ve mevcut projelerin tamamlanana kadar yetinildiğine işaret ederek, 2018 yılında Küresel Çevre Fonu'nun (GEF) bir toplantısında Yemen'e yönelik özel projelerin finansmanının iklim değişikliği ve çevre koruma, Suriye için özel projelerin yeniden finanse edilmesini reddetmesine rağmen dokuz milyon dolar olarak onaylandığını aktardı.

Açıklamasında, iklim projelerinin finansmanı için en zor ve karmaşık fonlardan biri olarak kabul edilen Yeşil İklim Fonu'nun toplantısına katılan heyet arasında yer aldığına işaret eden Haraz, fondan sorumlu olanları Yemen’in tüm gereksinimleri karşılama yeteneğine ve uygulama taahhüdüne ikna ettikten  yarım milyon dolarlık bir projeyi finanse etmeye ikna etmede başarılı olduklarını dile getirdi.

Son yıllarda ülkenin güney kesimlerini ve Hint Okyanusu'ndaki Sokotra Adası’nı kasırgalar vurdu. Ekvator bölgesindeki bu kasırgalar ve iklimsel sorunlar, Yemen'de yağışların normalden daha yüksek oranda yağması, sel felaketi, ülkenin bazı bölgelerinde tarım arazilerinin süpürülmesine ve konutların tahrip olmasına neden olurken, kuraklık ve çölleşme gibi önemli etkilere neden oluyor.

Yemenli bir yetkiliye göre hükümet, iklim değişikliğinin nüfusun geçim kaynakları, altyapı, gıda güvenliği ve tarım üzerindeki etkilerini ve risklerini sürekli olarak uluslararası topluma sunarak yardımların gecikmeksizin sağlanmasının önemini vurguluyor.

SDDVZCSAC

Yetkili, Yemen hükümetin iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkmak, hava olaylarını izlemek, tahminler yapmak ve risklerini değerlendirmek için birçok düzenleme ve plana sahip olduğunu söyledi.

Darbe, çevre için tehlikeli

Yemenli bir çevre uzmanı, İran destekli Husi darbesi ve savaşın Yemen'deki iklim ve çevre üzerindeki etkisi olduğunu ifade ederek  Husi milislerin tarım arazilerini ve evlerini terk eden çiftçiler de dahil olmak üzere milyonlarca sivili kaçmaya zorladığını söyledi.  Uzman, bu durumun toprakların çölleşmesine veya tarıma uygun hale gelmemesine yol açtığını bildirdi.

Husi milislerin çevreye dayattığı etkiler arasında, deniz mayınlarının çevre çeşitliliğini tehdit etmesinin yanı sıra bakımı yapılmayan Safer adlı tankerden petrol sızıntısı tehlikesi de bulunuyor.

ARAP DÜNYASI Yemen

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi ABD Büyükelçisi Fagin ile görüştü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi ABD Büyükelçisi Fagin ile görüştü
TT
TT

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi ABD Büyükelçisi Fagin ile görüştü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Alimi ABD Büyükelçisi Fagin ile görüştü

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı Reşad el-Alimi, Riyad’da ABD’nin Sana Büyükelçisi Stephen Fagin ile yaptığı görüşmede Birleşmiş Milletler'deki (BM) gelişmeleri, Yemen siyasi sürecini canlandırmaya yönelik uluslararası çabalar ve ateşkesin yenilenmesi çabalarını ele aldı.

Alimi ve Fagin’in görüşmesi, Kuzey ve Güney Yemen'in birleşmesinin 33. yıl dönümü arifesinde, siyasi ve aşiret güçleri arasındaki saf birliğini güçlendirme, devleti yeniden kurma ve Husi darbesine son verme hedefine ulaşma çağrılarıyla aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’ın Yemen resmi haber ajansı SABA’dan aktardığı habere göre Alimi ile ABD büyükelçisi arasındaki görüşmede, kamu hizmetleri ve yaşam koşullarını iyileştirmeye, ekonomik ve parasal istikrarı korumaya ve bu reformları teşvik etmek için gereken desteğe değinildi.

SABA, görüşmede, İran rejimi tarafından desteklenen Husi milislerin uzlaşmazlığı ışığında, ateşkesin yenilenmesi ve siyasi sürecin yeniden canlandırılması için bölgesel ve uluslararası çabalardaki gelişmelere değinildiğini bildirdi.

Yemen Başkanlık Konseyi Başkanı, başta 2216 sayılı Karar olmak üzere uluslararası referanslar ve kararlara uygun olarak, barış ve istikrara yol açan Yemen'e desteğini teyit eden Cidde'deki 32. Arap Birliği Liderler Zirvesi’ne katıldı.

Alimi, Suudi Arabistan Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile Cidde’de (EPA)
Alimi, Suudi Arabistan Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile Cidde’de (EPA)

Yemen hükümeti Husileri barış konusunda ciddi olmamakla suçlarken, BM'nin Yemen Özel Temsilcisi Hans Grundberg, Güvenlik Konseyi'ndeki en son brifinglerinde, Taiz, Marib ve Saada gibi bazı cephelerdeki şiddet olaylarına atıfta bulunarak, ülkedeki tansiyonun düşürülmesine rağmen Yemen'deki mevcut durumun kırılganlığı konusunda uyardı.

Resmi bir ateşkesin gerekliliğine vurgu yapan Grundberg, "kapsayıcı siyasi sürecin bir an önce başlaması gerektiğini" söyledi.

Yemenli partilerin güven inşa etmek için "olumlu adımlar" atmasının ardından "ihtiyatlı iyimserliği" dile getiren Grundberg, kısmi çözümlerin zorlukları aşamayacağını bildirdi.

Birleşme çağrıları

Yemen'deki Siyasi Partiler Ulusal İttifakı, Yemen Başkanlık Konseyi’ni destekleyerek, ulusal safları resmi düzeyde birleştirme çabalarını iki katına çıkarma ihtiyacına değindi.

Ulusal İttifak Kuzey ve Güney Yemen'in birleşmesinin 33. yıl dönümü münasebetiyle yaptığı açıklamada, kapsamlı ulusal diyalog belgesinde yer alan güney meselesinin adil bir şekilde ele alınmasına atıfta bulunularak, "bunun zenginleştirilmesi ve geliştirilmesi gerektiğini" aktardı.

Açıklamada, 1994 yaz savaşından sonra işlerinden ihraç edilen hem askeri hem de sivil on binlerce güneylinin durumunu ele alan cumhurbaşkanlığı kararına övgüde bulunulurken, ülkenin kuzey ve güney tüm vilayetlerinde, daha önceki çatışmalar nedeniyle kamu görevinden ihraç edilen askeri ve sivil herkesin koşullarının ele alınması gerektiği vurgulandı.

İran destekli Husi milislerin darbesi ile vatanın birliği, devletin varlığı ve cumhuriyet rejimini tehdit eden bazı mezhepsel ve bölgesel eğilimlerin ortaya çıkmasına kapı araladığı vurgulanan açıklamada, ülkenin geldiği noktanın önemli bir nedeninin de bu durum olduğu kaydedildi.

Açıklamada ayrıca, birlik yürüyüşüne, ulusal saflarda çatlaklara yol açan ciddi hataların yanı sıra Husi darbesiyle devletin düşmesine götüren siyasi ortaklık dengesizliği ve hükümet çarkının çalkantısında eşlik ettiği itiraf edildi.

Yemen’deki Siyasi Partiler Ulusal İttifakı adı altında örgütlenen taraflar, hataların giderilmesinin ancak “devletin yeniden inşasına yönelik tarafsız bir milli mücadeleden” geçebileceğini vurgulayarak, ulusal uzlaşma, şeffaf süreç, adalet, birlik devleti ve siyasi sistemi yeniden formüle etmenin kapsamlı bir ulusal diyalog ile mümkün olduğunu bildirdi.

ARAP DÜNYASI Yemen

Husilerin uygulamaları 5 milyon öğrenciyi ders kitaplarından mahrum bırakmakla tehdit ediyor

usilerin kontrolündeki bölgelerde okul kitapları kaldırımlarda satılıyor. (Facebook)
usilerin kontrolündeki bölgelerde okul kitapları kaldırımlarda satılıyor. (Facebook)
TT
TT

Husilerin uygulamaları 5 milyon öğrenciyi ders kitaplarından mahrum bırakmakla tehdit ediyor

usilerin kontrolündeki bölgelerde okul kitapları kaldırımlarda satılıyor. (Facebook)
usilerin kontrolündeki bölgelerde okul kitapları kaldırımlarda satılıyor. (Facebook)

Husi liderinin kardeşi, tanınmayan hükümetteki eğitim bakanı Yahya el-Husi masrafları karşılamak için 500 milyon dolar almazsa, 5 milyon öğrenciyi okul müfredatından mahrum etmekle tehdit etti. Buna rağmen Husi liderinin damadı Kasım el-Hamran, milyarlarca Yemen riyalini Husilerin mezhepsel yaz kurslarına harcadı.

Başta petrol ve yerli gaz türevi gemiler olmak üzere Hudeyde limanlarına gelen gemiler konusunda Husilerin tehdidi sürerken yıl başından bu yana petrol türevlerinin satış gelirlerinden aylık 320 milyon dolar alındığına dair haberler artarak devam ediyor.

Meşru olarak tanınmayan hükümette Milli Eğitim Bakanı olarak görev yapan Yahya el-Husi, Sana’daki sözde Temsilciler Meclisi’ne bir mektup gönderdi.

Şarku’l Avsat, gelecek yıl için ders kitapları sağlayabilmesi için okul müfredatının basımını finanse edecek kaynakların eksikliğinden veya bunun için onaylanmış bir bütçeden kaynaklanan şikayetleri inceledi.

El-Husi, konseyden üç milyar Yemen riyali (545 milyon dolar) talep etti. Talebinin karşılanmaması halinde beş milyon öğrencinin okul müfredatından yoksun bırakılacağını söyledi.

Sana’da eğitim sektöründe çalışan iki kaynak, adlarının açıklanmaması şartıyla Şarku’l Avsat’a konuştu. Kaynaklar, Abdulmalik el-Husi’nin damatlarından Kasım el-Hamran’ın işe alım kamplarını denetlemekten sorumlu olduğunu belirtti. Bunların çocuk yetiştirme kamplarını denetlemek ve eğitimden sorumlu olduklarını söyledi.

İki kaynak, Hamran’ın okul müfredatını yılda iki kez değiştirdiğini, vatanseverlik dersleri yerine Husi liderlerini ve tarihini yücelten müfredat koyduğunu ve gençleri savaşmaya çağırdığını söyledi.

İki kaynağa göre eğitim bütçesinin büyük bir kısmı, öğretmen destek fonu ve zekat gelirlerinden oluşuyor. Gelirlerinin bir kısmı, Hamran’ın denetimindeki sözde yaz kurslarına gidiyor. İki kaynak ayrıca bu fonların sözde Temsilciler Meclisi veya tanınmayan hükümetin bilgisi olmadan harcandığını ve yıllık bütçeye dahil edilmediğini vurguladı.

Kaynaklar meşru hükümetin bir Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşunun Husilerin kontrolündeki bölgelerde okul müfredatının basılmasını finanse etme niyetine itirazın, birkaç yıldır bu finansmanın askıya alınmasına yol açtığını belirtti.

Husiler, müfredat kitaplarının basımı ve yaz tatillerinde mezhepsel faaliyetler yürütmek için önemli bir fon kaynağını kaybetti. Husiler vergi gelirlerinden yeni mezhepsel ders kitapları basma, petrol türevleri fiyatlarından elde edilen karlar ile çalışanların maaşları karşılamaya çalışıyor.

Bu, Husilerin petrol türevleri fiyat farkları şeklinde aylık 180 milyar Yemen Riyali aldığını belirten muhalefet milletvekili Ahmed Seyf Haşid tarafından doğrulandı.

Ancak Öğretmen Maha Abdullah, Husilerin müfredatı basma masraflarını, ders kitaplarını özel okullara gerçek değerin üstüne satarak karşıladığını aktardı. Abdullah, eğitim yasasının hem devlet okulları hem de özel okullar için müfredat kitaplarının basımı ve dağıtımını ücretsiz olarak sağlamaya zorunlu kıldığını söyledi.

Bir diğer öğretmen Mansur da Husi darbesinden önce müfredat kitaplarının fiyatının yaklaşık yarım dolar olduğunu belirtirken, şimdi fiyatların özel okullar için 36 dolar olduğunu aktardı.söyledi. Husi lideri Hamdan eş-Şami’nin ders kitabı basımlarının müdürü iken özel okulların basım maliyetlerini finanse etmeleri için fiyat artışı yaptıklarını söylemesi tartışmalara yol açmıştı. Devlet okulu öğrencilerinin yüzde 60’ından fazlası müfredat kitaplarının kopyalarına erişemiyor.

Aynı şey Ali el-Habbabi tarafından da doğrulandı. Habbabi, ders kitaplarının basım masrafının var olduğunu, onlara ütopik fiyatlar getirildiğini ve özel okullardan peşin olarak alındığını söyledi. Fiyattaki büyük artışın, devlet okulu öğrencilerine dağıtılan kitapların giderlerini karşılamak için kullanıldığını kaydetti.

Habbabi, Sana’daki matbaaların sözde Teğmen Hüseyin el-Husi’nin posterlerini, mezhepsel yaz kurslarının broşürlerini, grup liderlerinin fotoğraflarını ve sloganlarını basmak için gece gündüz çalıştığını bildirdi.

ARAP DÜNYASI Yemen

Husilerin propaganda hedefinde evsizler ve dilenciler var

Yardım almak için uzun kuyruklarda bekleyen Yemenli yoksullar (Twitter)
Yardım almak için uzun kuyruklarda bekleyen Yemenli yoksullar (Twitter)
TT
TT

Husilerin propaganda hedefinde evsizler ve dilenciler var

Yardım almak için uzun kuyruklarda bekleyen Yemenli yoksullar (Twitter)
Yardım almak için uzun kuyruklarda bekleyen Yemenli yoksullar (Twitter)

Yemen'deki Husi milisler, mezhepçi propaganda stratejileri ile dilencileri ve evsizleri de hedef almaya başladı. Zirâ kendi kontrolleri altında bulunan alanlar, dilenciler ve evsizler ile kaynıyor. Husiler bu insanları cepheye katılmaya ikna etmek için yazın düzenlenecek mezhepçi eğitim kamplarına çağırıyor.

Yemenli uzmanlar, milislerin egemenliğinden kaynaklanan açlığın ve yoksulluğun şiddeti, geçim kaynaklarının kesilmesi ve maaşların kesilmesi nedeniyle Sana'da ve milislerin kontrolündeki diğer bölgelerde dilenci sayısındaki artışı doğruladı.

Husi grubu, her türlü kesimi kendilerinin yazın düzenleyeceği mezhepçi kurslara katılmaya zorluyor. Sana’daki Yemenli kaynaklar, Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte, milislerin Husi liderlerin talimatıyla bin 500 dilenciyi kendi merkezlerine çekme yönündeki hazırlıkları tamamladığını söylüyor.

Sana’da Husilerin verdiği ideolojik derslere tabi tutulan dilenciler (Husi medyası)
Sana’da Husilerin verdiği ideolojik derslere tabi tutulan dilenciler (Husi medyası)

Kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre, Husi grubu dilencilik olgusunu ele alacak programlar düzenleme bahanesiyle Sana ve diğer şehirlerdeki yoksul dilenciler hususunda bir kampanya yürütüyor. Grup, darbe hükümetinin teknik eğitim sektörlerinden oluşan komitelerinin silahlı milisler ve araçlar eşliğinde sahada aktif olması yönünde karar aldı. Husiler bu planları ile dilencileri alıkoymayı, ardından ise yaz aylarında merkezlerde toplayarak mezhepsel ve askeri kurslara tabi tutmayı amaçlıyor.

Milislerin dilencileri tabi tutacağı programlar hazırlamak için düzenlediği toplantı (Husi medyası)
Milislerin dilencileri tabi tutacağı programlar hazırlamak için düzenlediği toplantı (Husi medyası)

Maaşların kesilmesi, yoksulluğun artması, devlette ve özel sektörde iş bulmada zorlukların yaşanması dolayısıyla Yemen’deki dilenci sayısı artıyor. Husi grubu ise kendi cephelerini yeni unsurlarla doldurmak için bu durumdan faydalanıyor.

Husi medyasının aktardığına göre, Husilere bağlı teknik ve mesleki eğitim bakanlığı ve dilencilikle mücadele programı, bin 440 dilencinin Husi bakanlığına bağlı eğitim yerlerinde eğitilmesi yönünde bir anlaşma imzaladı. Husilere bağlı zekat ve bağış kurumlarından sağlanan fonlarla imzalanan anlaşmaya göre, toplanıp merkezlerde tutulacak olan dilencilerin psikolojik ve sosyal rehabilitasyonlarının yapılması, ardından altı ay süren bir dizi programa tabi tutulmaları öngörülüyor.

Sana’daki dilenciler, Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte, Husilerin bu programlarına dahil edileceklerinden duydukları endişeyi paylaştı. Geçtiğimiz yıllarda, günlük topladıkları paranın yüzde 20’sinin dilenciliğe devam etmeleri karşılığında Husi milisler tarafından zorla alındığını da ekledi.

Sana'daki insan hakları kaynakları, Şarku’l Avsat’a verdikleri demeçte, Husilerin bu şekilde cephelerdeki insan eksikliğini gidermek ve yeni savaşçılar sağlamak istediklerine dikkat çekti. Aynı zamanda kendi kontrolleri altındaki bölgelerde devlete bağlı 79'dan fazla teknik ve meslek enstitüsünün kapatılmasını bu şekilde örtbas etmek istediklerini de belirtti. Zirâ bu enstitülere giden her yaştan binlerce öğrenci ortada kalmıştı.

Husilerin darbesi ardından başkent Sana ve kendi kontrolleri altındaki diğer şehirlerde her yaştan insanın sokaklarda dilencilik yapması alışıldık bir sahne halini aldı.

Sana’daki dilenciler (Husi medyası)
Sana’daki dilenciler (Husi medyası)

Husiler, liderlerinin direktifleri üzerine geçtiğimiz yıllarda da kendi bölgelerindeki dilencileri hedef aldıkları programlar düzenlemişti.

Tahran'ın desteklediği darbeci milisler; dokuz yıldır maaşları keserek, ülke kaynaklarını yağmalayarak, maddi kaynakları kendi üyelerine aktarıp onları zenginleştirerek Yemenlileri kasten yoksullaştırıyor. Böylece yoksulluk çemberi Husi darbesi (2014) öncesi seviyelere kıyasla nüfusun yüzde 80'inden fazlasını etkiler hale geldi.

2013’de Yemen’deki sekiz ilde yapılan araştırmaya göre, Sana'da hepsi 18 yaşının altında toplamda 30 bin dilenci bulunuyordu. Ancak 2017 yılında yayınlanan araştırmalara göre ise dilenci sayısı ürkütücü bir şekilde artarak 1,5 milyondan fazla kişiye ulaştı.

Nüfus konularında uzman akademisyenlerin önceki açıklamalarına göre, 2019 Mayıs ayı itibarıyla yalnızca Sana'daki dilenci sayısı her yaştan olmak üzere 200 bine ulaştı.