Ornitorenklerin siyah ışıkta parladığı keşfedildi

Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
TT

Ornitorenklerin siyah ışıkta parladığı keşfedildi

Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)

Yumurtlayan, ördek gagalı, kunduz kuyruklu ve erkeklerinin arka ayağında zehirli bir mahmuzu olan ornitorenkler, bir kere daha şaşırtmayı başardı. 
Geçen ay Mammalia isimli akademik dergide yayımlanan çalışmaya göre, Avustralya'nın doğusu ve Tazmanya'ya özgü bu memeli hayvanın kürkü, siyah ışık altında yeşile bakan mavi bir renkte parlıyor. 
New York Times, morötesi ışıkların çok az sayıda memelide bu etkiyi yarattığını bildirirken bu özelliğin arkasındaki gerekçenin henüz ortaya koyulamadığını da aktardı. 
Şimdiye kadar, gece ortaya çıkan memelilerde parlama özelliği tespit edildi. 1980'lerde az sayıda bilim insanı keseli sıçangillerin parladığını fark etmişti. 
Birkaç yıl önce de ABD'nin Wisconsin eyaletinde yer alan Northland Üniversitesi'nde ormancılık alanında akademisyen olan Jonathan Martin, ultraviyole el feneriyle evinin etrafındaki ağaçlara bakarken bir uçan sincabın rengini parlak pembe olarak görmüştü. 
Bunun üzerindeki Şikago'daki Field Müzesi'ne giden Martin ve arkadaşları, üç farklı uçan sincap cinsinin de ultraviyole ışık altında parladığını keşfetti. 
Aynı üniversitede akademisyen olan Erik Olson'ın aklına ornitorenkler geldi. Müzede bulunan bu cinse de ışık tutan ekip, yine aynı parlamayı gördü. 
Bu yaz Avustralya'nın kuzeydoğusundaki bir yolda ölmüş ornitorengin de aynı sonucu vermesi, vahşi doğadan da bir örnek sunmuş oldu.
Olson, "Niye parlıyorlar?" sorusunaysa şu yanıtı veriyor:
Gerçekten bilmiyoruz.
Canlıların biyolüminesans diye de bilinen ışık üretmesi ve saçması, okyanusta avlanmalarına ve birbirlerini bulmalarını sağlıyor. 
Ancak Duke Üniversitesi'nden biyolog Sönke Johnsen'e göre, ornitorenklerde görülen ve floresans olarak da bilinen ışıma, ille de özel bir amaca hizmet etmek zorunda değil. 
Bir teoriye göreyse ultraviyole ışınlarını emerek onları değiştiren ornitorenkler, bu sayede bu ışınlara karşı hassas olan avcılardan daha iyi saklanıyor. 
Olson, şimdiki amaçlarının gece ortaya çıkan diğer hayvanları bu yönden incelemek olduğunu söylüyor.

Independent Türkçe, New York Times



NASA'nın Artemis görevi gecikirken, Çin, Ay hedefine ilerliyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA
TT

NASA'nın Artemis görevi gecikirken, Çin, Ay hedefine ilerliyor

Fotoğraf: NASA
Fotoğraf: NASA

Çin'in uzay ajansı, geçen hafta Ay'a iniş yapan uzay aracı denemesini erken gerçekleştirmesinin ardından yaptığı açıklamada, ülkenin 2030'a kadar Ay'a ayak basma planlarının testlerin programa uygun ilerlemesiyle yolunda gittiğini söyledi.

Asya devinin Ay'a astronot indirme takvimi, NASA'nın 2027'ye kadar ertelenen Artemis II mürettebatlı görevinin takviminin hâlâ gerisinde.

SCMP'nin haberine göre Çin uzay ajansı geçen hafta Mengzhou yeni nesil yeniden kullanılabilir uzay aracı prototipinin ve Lanyue ay yüzeyine iniş aracının başarılı bir şekilde denendiğini duyurdu ve bunların geliştirilmesinin "sorunsuz ilerlediğini" ekledi.

Uzay ajansı ilerleyen aylarda ülkenin üç aşamalı süper ağır roketi Uzun Yürüyüş 10'un yanı sıra Mengzhou uzay aracının da güvenlik ve güvenilirliğini test etmeyi planlıyor.

dcfgthy
Ay'a iniş aracı (CNSA)

Mengzhou'da iki modül var. Biri Dünya'ya dönecek, diğeriyse uzaydayken yaklaşık 6 astronottan oluşan mürettebata itiş gücü, güç ve yaşam desteği sağlayacak bir harcanabilir modül.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansı (CMSA) Müdür Yardımcısı Lin Xiqiang, "Uzun Yürüyüş 10 ve Mengzhou uzay araçları planlandığı gibi prototip geliştirme ve test çalışmalarını yürütüyor" dedi.

Diğer yer testlerinde de uzay aracının fırlatma arızası durumunda mürettebatı güvenli bir yere götürmek için geliştirilen acil kaçış sistemleri değerlendirilecek.

Daha önceki raporlarda uzay ajansı, uzay aracının 2027-2028 civarında mürettebatlı uçuş kabiliyetine ulaşmasını beklediğini söylemişti.

CMSA Müdür Yardımcısı, "İnsanları planlandığı gibi Ay'a fırlatmak için sağlam bir temel oluşturmak üzere tüm testlerin başarıyla tamamlanmasını sağlamak adına çaba göstereceğiz" dedi.

Öte yandan NASA'nın Ay yüzeyine yönelik Artemis III mürettebatlı görevi bir dizi gecikmeyle karşı karşıya.

Hem Çin hem de Amerikan görevleri, üs kurmak için kritik bir kaynak olan su-buz açısından zengin olduğu düşünülen Ay'ın güney kutbuna yakın bir yere iniş yapmayı hedefliyor.

NASA aralık ayında, Orion uzay aracının ısı kalkanında sorunlar keşfedilmesinin ardından Ay'a ayak basma görevinin 2027 ortalarına erteleneceğini duyurmuştu.

Yapılan kapsamlı testler, uzay aracının ısı kalkanındaki malzemenin beklenenden farklı aşındığını ortaya koymuştu.

Orion, Dünya atmosferinden geçerken ısı kalkanının, yaklaşık 2 bin 760 santigrat derece sıcaklığa karşı mürettebata termal koruma sağlaması gerekiyordu.

Amerikan uzay ajansı, uzay aracının mürettebatı güvende tutabilmesini sağlamak için Orion'un yörüngesindeki değişiklikleri ve ısı kalkanındaki geliştirmeleri test ediyor.

NASA'nın Keşif Sistemleri Geliştirme Misyon Müdürlüğü'nden sorumlu yönetici yardımcısı Catherine Koerner, "Görev planlarımızda yapılan güncellemeler, Ay'daki hedeflerimize güvenli bir şekilde ulaşabilmemizi ve mürettebatlı Mars görevleri için gereken teknolojileri ve kabiliyetleri geliştirebilmemizi sağlama yolunda olumlu bir adım" dedi.

Independent Türkçe