Ornitorenklerin siyah ışıkta parladığı keşfedildi

Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
TT

Ornitorenklerin siyah ışıkta parladığı keşfedildi

Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)
Soldaki fotoğraf normal ışıkta, ortadaki morötesi ışıkta, sağdakiyse sarı filtreli ultraviyole ışığıyla çekildi (Jonathan Martin/Northland Üniversitesi)

Yumurtlayan, ördek gagalı, kunduz kuyruklu ve erkeklerinin arka ayağında zehirli bir mahmuzu olan ornitorenkler, bir kere daha şaşırtmayı başardı. 
Geçen ay Mammalia isimli akademik dergide yayımlanan çalışmaya göre, Avustralya'nın doğusu ve Tazmanya'ya özgü bu memeli hayvanın kürkü, siyah ışık altında yeşile bakan mavi bir renkte parlıyor. 
New York Times, morötesi ışıkların çok az sayıda memelide bu etkiyi yarattığını bildirirken bu özelliğin arkasındaki gerekçenin henüz ortaya koyulamadığını da aktardı. 
Şimdiye kadar, gece ortaya çıkan memelilerde parlama özelliği tespit edildi. 1980'lerde az sayıda bilim insanı keseli sıçangillerin parladığını fark etmişti. 
Birkaç yıl önce de ABD'nin Wisconsin eyaletinde yer alan Northland Üniversitesi'nde ormancılık alanında akademisyen olan Jonathan Martin, ultraviyole el feneriyle evinin etrafındaki ağaçlara bakarken bir uçan sincabın rengini parlak pembe olarak görmüştü. 
Bunun üzerindeki Şikago'daki Field Müzesi'ne giden Martin ve arkadaşları, üç farklı uçan sincap cinsinin de ultraviyole ışık altında parladığını keşfetti. 
Aynı üniversitede akademisyen olan Erik Olson'ın aklına ornitorenkler geldi. Müzede bulunan bu cinse de ışık tutan ekip, yine aynı parlamayı gördü. 
Bu yaz Avustralya'nın kuzeydoğusundaki bir yolda ölmüş ornitorengin de aynı sonucu vermesi, vahşi doğadan da bir örnek sunmuş oldu.
Olson, "Niye parlıyorlar?" sorusunaysa şu yanıtı veriyor:
Gerçekten bilmiyoruz.
Canlıların biyolüminesans diye de bilinen ışık üretmesi ve saçması, okyanusta avlanmalarına ve birbirlerini bulmalarını sağlıyor. 
Ancak Duke Üniversitesi'nden biyolog Sönke Johnsen'e göre, ornitorenklerde görülen ve floresans olarak da bilinen ışıma, ille de özel bir amaca hizmet etmek zorunda değil. 
Bir teoriye göreyse ultraviyole ışınlarını emerek onları değiştiren ornitorenkler, bu sayede bu ışınlara karşı hassas olan avcılardan daha iyi saklanıyor. 
Olson, şimdiki amaçlarının gece ortaya çıkan diğer hayvanları bu yönden incelemek olduğunu söylüyor.

Independent Türkçe, New York Times



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT