Karl Marx'ın da bulunduğu ünlü Highgate Mezarlığı iklim krizi tehdidiyle karşı karşıya

Karl Marx'ın Londra'daki Highgate Mezarlığı'nda yer alan mezarı (AP)
Karl Marx'ın Londra'daki Highgate Mezarlığı'nda yer alan mezarı (AP)
TT

Karl Marx'ın da bulunduğu ünlü Highgate Mezarlığı iklim krizi tehdidiyle karşı karşıya

Karl Marx'ın Londra'daki Highgate Mezarlığı'nda yer alan mezarı (AP)
Karl Marx'ın Londra'daki Highgate Mezarlığı'nda yer alan mezarı (AP)

Mezar alanının bakımını yapan vakıf, Karl Marx ve Lucian Freud gibi ünlü isimlerin bulunduğu Highgate Mezarlığı'nın iklim değişikliğinin tehdidi altında olduğunu söyledi.
Highgate Mezarlığı Vakfı Dostları, uzun süreli çürüme ve yabani olarak büyüyen ağaçlardan zarar gören Highgate Mezarlığı'nın korunmasına yardımcı olacak tasarımcı ve mimarları bulmak için iki yarışma başlatıyor.
İklim krizi nedeniyle şiddeti artan hava olayları, çakıl yolları aşındırıyor ve mezarlığın altındaki tarihi lağım sistemlerini etkiliyor. Vakıf, ağaçların değişen ortamın getirdiği "yeni haşere ve hastalıklardan olumsuz etkilendiğini" söyledi.
Vakfın başlattığı ilk yarışma, peyzaj tasarımcılarının bir peyzaj planı geliştirmesini istiyor. İkincisiyse mezarlıktaki tarihi anıtları korumak için projeler tasarlayıp hayata geçirebilen "mimar yöntemi altında disiplinlerarası bir tasarım ekibi" kurmayı hedefliyor.
Highgate Mezarlığı Vakfı Dostları'nın Başkanı Marin Adeney açıklamasında şunları söyledi:
Ağaç, patika, anıt ve binalara daha iyi bakım sağlanabilmesi için yerel halk, mezarlık gönüllüleri ve uzmanlarla çalışacağız. Mezarlık aktif bir gömü alanı işlevini görmeye devam edecek, ziyaret daha kolay ve çekici olacak. Bu önemli çünkü Highgate hala 170 binden fazla kişinin gömülü olduğu çalışan bir mezarlık ve nispeten normal zamanlarda yılda dünyanın her yerinden gelen 100 binden fazla ziyaretçiyi ağırlıyor. Terk edilen mezarlığı 1970'lerde kurtararak önemli anıtları güvence altına alan Highgate Mezarlığı Vakfı Dostları, şimdi de birçok tanınmış kişinin bulunduğu bu mezarlığı gelecek nesiller için nasıl koruyup geliştirilebileceğini araştırıyor.
Peyzaj mimarları ve mimarlar yarışmalara katılmaya davet edildi.
Peyzaj mimarlarından, gelecek 25 yıl boyunca mezarlığın gelişimine yönelik bir rota belirleyen ve mezarlığın niteliklerini koruma ve geliştirme stratejilerini içeren bir peyzaj planı üretmesi isteniyor.
Mimarlardan da, disiplinlerarası bir ekip oluşturarak tarihi yapıların nasıl korunacağı ve ziyaretçilerle personel için mezarlıktaki tesislerin nasıl geliştirilebileceği üzerine kafa yormaları bekleniyor.
Peyzaj Enstitüsü'nün başkanı Jane Findlay şunları söyledi:
Böylesine önemli bir peyzaj alanının koruyucusu olarak Highgate Mezarlığı Vakfı Dostları, bu yarışmaları başlatarak mezarlığın 21. yüzyıla uygun olmasını sağlayacak önemli bir adım attı. Bu işi kısa vadede tamamlamak mümkün olmasa da önemli bir. Ana peyzaj planı önümüzdeki 25 yıl boyunca mezarlığın gelişiminin izleyeceği yolu belirleyecek, bu nedenle de dünyaca ünlü bu mezarlık için peyzaj tasarımı ve mimarisindeki en büyük yeteneklerin ilgilisini çekebilmek önemli. Peyzaj mesleği için imtiyazlı bir kurum olarak sektördeki uzmanlığımızı kullanıp bu peyzaj yarışmasını başlattığımız için mutluyuz.
Peyzaj yarışmasının ilk etabı için son başvuru tarihi 13 Ocak 2021, mimari projeler yarışmasının ilk etabı içinse 20 Ocak 2021.

Independent Türkçe



Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe