Fahrizade’nin öldürülmesinin ardından tüm İsrail büyükelçiliklerinde alarma geçildi

Polis, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin silahlı kişiler tarafından öldürülmesinin ardından olay mahallinde inceleme yapıyor (DPA)
Polis, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin silahlı kişiler tarafından öldürülmesinin ardından olay mahallinde inceleme yapıyor (DPA)
TT

Fahrizade’nin öldürülmesinin ardından tüm İsrail büyükelçiliklerinde alarma geçildi

Polis, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin silahlı kişiler tarafından öldürülmesinin ardından olay mahallinde inceleme yapıyor (DPA)
Polis, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin silahlı kişiler tarafından öldürülmesinin ardından olay mahallinde inceleme yapıyor (DPA)

İsrail medyasına göre, İran nükleer programının önemli isimlerinden olan nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin dün Tahran’a bağlı Abserd ilçesinde aracına düzenlenen saldırı sonucu öldürülmesi ve Tahran’ın misilleme tehdidinde bulunması üzerine İsrail yönetimi, dünya çapındaki büyükelçiliklerinde alarm seviyesini yükseltti.
İsrail Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, bakanlığın yurtdışındaki temsilcileriyle ilgili güvenlik konuları hakkında yorum yapmadığını söyledi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, bugün sabah saatlerinde yaptığı açıklamada, İsrail'i İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin ölümünden sorumlu tutmuş ve İsrail için "küresel küstahlığın ajanı" yakıştırmasını yapmıştı. İranlı yetkililer bu ifade genellikle ABD'ye kullanıyor.
Ruhani, bir televizyon kanalına verdiği demeçte şunları söyledi: “İsrail bölgede "kaosa" neden olmaya çalışıyor. İran bu tuzağa düşmeyecek. İran ulusu, Siyonistlerin kurduğu tuzağa düşemeyecek kadar akıllı. Kaos yaratmayı düşünüyorlar, ancak onların hilelerini açığa çıkardığımızı ve çirkin hedeflerine ulaşmada başarılı olamayacaklarını anlamalılar. Ülkemiz ve yetkililer bu suçu cevapsız bırakmayacak kadar cesur. Zamanında bu suça karşılık verecekler."
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade suikastını gerçekleştirenlerin yakalanması ve Mahabadi’nin bilimsel çalışmalarının devam ettirilmesi çağrısında bulundu.
Hamaney konuya ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Tüm yetkililer iki önemli konuyu ciddi bir şekilde gündemlerine almalıdır. Birincisi; bu suikastın peşine düşülmeli, failler ve onlara emir verenler muhakkak cezalandırılmalıdır. İkincisi; Şehid Mahabadi’nin bilimsel ve teknik çalışmaları, çalıştığı her alanda sürdürülmelidir.”
İran Savunma Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, nükleer fizikçi Muhsin Fahrizade Mahabadi’nin "terörist unsurlar" tarafından hedef alınmasından kısa bir süre sonra hayatını kaybettiğini duyurdu. Bakanlığın açıklamasının devamında şu ifadeler yer aldı: “Muhsin Fahrizade Mahabadi, Tahran eyaletine bağlı Abserd ilçesinde aracına düzenlenen saldırı sonucu ağır yaralandı. Hastaneye kaldırılan Mahabadi tüm çabalara rağmen kurtarılamadı.”



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.