Libyalı milletvekilleri Bingazi’yi TM’nin anayasal merkezi olarak kabul etti

Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita:  Mevcut siyasi aşamanın uyumlu bir Temsilciler Meclisi’ne ihtiyacı var

Libya Temsilciler Meclisi üyelerinin dün Fas’ın Tanca şehrinde yaptıkları toplantılarından bir kare (Şarku’l Avsat)
Libya Temsilciler Meclisi üyelerinin dün Fas’ın Tanca şehrinde yaptıkları toplantılarından bir kare (Şarku’l Avsat)
TT

Libyalı milletvekilleri Bingazi’yi TM’nin anayasal merkezi olarak kabul etti

Libya Temsilciler Meclisi üyelerinin dün Fas’ın Tanca şehrinde yaptıkları toplantılarından bir kare (Şarku’l Avsat)
Libya Temsilciler Meclisi üyelerinin dün Fas’ın Tanca şehrinde yaptıkları toplantılarından bir kare (Şarku’l Avsat)

Libya'da başkent Trablus ve doğudaki Tobruk kentinde bölünmüş haldeki Temsilciler Meclisi'nin (TM) 100'den fazla üyesinin katılımıyla, uzun bir ayrılık döneminin ardından çeşitli siyasi bileşenler arasındaki buzu eritmek ve bundan kaynaklı bölünmeye bir son vermek amacıyla 23 Kasım'da Fas'ın Tanca kentindeki ‘Hilton Houara’ tatil köyünde başlayan istişare toplantısı dün akşam sona erdirdi.
Libyalı milletvekilleri, dün yayınladıkları kapanış bildirisinde yer alan yedi temel nokta üzerinde uzlaşıya vardılar. Milletvekili Musab el-Adib tarafından okunan bildiride, Bingazi’nin TM’nin anayasal merkezi olarak kabul edildiği belirtildi. Bununla birlikte TM’deki bölünmeyi sona erdirilmesi için gerekli yükümlülüklerin tam olarak yerine getirmesi amacıyla milletvekillerinin Libya'ya dönmesinin hemen ardından Tunus-Cezayir sınırında bulunan Gadames şehrinde bir toplantı düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Bildiride milletvekilleri, tüm kurumlar arasındaki çatışma ve bölünme halini sona erdirme ve devletin birliğini, bekasını ve tüm topraklar üzerindeki egemenliğini koruma yönünde ilerleme kaydetme niyetinde olduklarını açıkladılar.
Libya Siyasi Anlaşması uyarınca yapılan istişarelerden çıkan tüm sonuçlarla olumlu bir şekilde ilgilenmeye hazır olduklarını ifade eden milletvekilleri 5+5 Ortak Askeri Komite aracılığıyla atılan olumlu adımlara övgüde bulundular.
Bildiride ayrıca, milletvekillerinin anayasal bir çerçevede başkanlık ve parlamento seçimlerini yapmanın yanı sıra TM’nin toplantı tarihinden itibaren bir yılı geçmemek kaydıyla geçiş sürecini bir an önce sona erdirme konusunda fikir birliğine vardıkları belirtildi.
Milletvekilleri bu konuyla ilgili olarak, Anayasa’ya saygı gösterilmesi gerektiğini, anayasal kurumların meşruiyetini ve TM’nin rolüne ilişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararının 25. ve 28. fıkralarında yer alan hükümlere bağlı kalmanın ve siyaset sahnesini karıştıracak paralel bir yapı oluşturmamanın önemini vurguladılar.
Tüm medya kuruluşlarına, nefret söylemini reddederek uzlaşı ve hoşgörü söylemini sürdürme çağrısı yapılan bildiride, ulusal uzlaşının yerlerinden edilmiş kişilerin güvenli bir şekilde geri dönmelerinin sağlaması gerektiği vurgulandı.
Öte yandan Fas Dışişleri Bakanı Nasır Burita, Tanca'daki istişare toplantısının başarısının, öncelikle büyük bir katılım olmasından kaynaklandığını belirterek, “Bu, başlı başına büyük bir başarıdır. Çünkü Libya Temsilciler Meclisi, yıllardır bu çoğunluk ve önemli sayıyla bir araya gelememiştir” ifadelerini kullandı.
Libyalı milletvekillerini bu istişarelerin gerçekleştiği ‘sorumluluk ve vatanseverlik atmosferi’nden ötürü tebrik eden Burita, istişarelere aynı zamanda Libya'daki siyasi sürecin geçtiği bu hassas dönüm noktasının ihtiyaç duydukları ile ilgili bilincin hakim olduğunu söyledi. Ayrıca Tanca’daki istişare toplantısından çıkan önemli sonuçlardan ötürü milletvekillerini tebrik eden Burita, tüm tarafların, ‘çeşitli konularda önemli ölçüde çalıştığını ve ilerleme kaydettiğini’ belirtti. Bununla birlikte Burita, toplantı sonuçların, özellikle TM’nin Libya topraklarındaki bir sonraki toplantısının önemli bir dönüm noktası ve siyasi yolda büyük etkisi olacağını söyledi.
Tanca’daki istişare toplantısının, TM’nin rolünü tam olarak oynayabilmesi için bir başlangıç ​​noktası olmasını umduğunu dile getiren Fas Dışişleri Bakanı, mevcut siyasi aşamanın uyumlu bir TM’ye ihtiyaç duyduğunu, coğrafi ve siyasi bölünmelere veya diğerlerine bir son vermesini gerektirdiğini vurguladı. Burita,  TM’nin Libya ve Libyalılara hizmet etmek için tek bir organ olarak faaliyet göstermesi gerektiğinin altını çizdi.



Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
TT

Humus'taki Aleviler verilen güvencelere rağmen güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli

Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)
Humus'un ez-Zehra mahallesinde tanklarla devriye gezen Suriye’deki yeni yönetime bağlı savaşçılar (AFP)

Suriye'nin üçüncü büyük kenti Humus'ta, devrik Devlet Başkanı Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi toplumu, yeni yetkililerin ‘rejim kalıntılarını’ aramak için mahallelerinde günlerdir sürdürdüğü ve yüzlerce kişinin gözaltına alındığı güvenlik operasyonları nedeniyle endişeli.

Humus'un merkezindeki çarşı, kurşunlarla delik deşik edilmiş binaların arasında satıcılardan meyve ve sebze almaya gelen insanlarla dolup taşıyor. Ancak Alevilerin çoğunlukta olduğu mahallelerin girişlerinde, bu hafta sokağa çıkma yasağının kaldırılmasının ardından yeni kurulan kontrol noktalarında askeri üniformalı silahlı adamlar duruyor.

Humus'un Alevi bölgelerinin bazı sakinleri AFP'ye, genç erkeklerin hatta silahlarını teslim eden askerlerin bile gözaltına alındığını söyledi.

AFP'nin konuştuğu tüm kişiler güvenlik kaygıları nedeniyle isimlerinin açıklanmamasını istedi.

Şehirdeki iki kişi, kontrol noktasındaki silahlı adamların insanlara mezheplerini sorması üzerine bölge sakinlerinin şikâyeti sonrası bir kontrol noktasının kaldırıldığını belirtti.

Alevilerin çoğunlukta olduğu ez-Zehra mahallesinin bir sakini, “Şu ana kadar yaşadığımız ve hissettiğimiz şey korkunun gerçekliğiydi. İlk başlarda münferit vakalardı, ancak şimdi çok sayıda olduğu için böyle adlandırılamaz” ifadelerini kullandı.

Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)Humus'ta bir kontrol noktasında nöbet tutan Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçleri (AFP)

‘Büyük çoğunluk sivil’

Suriye'deki yeni yönetim 8 Aralık'ta iktidara geldiğinden beri azınlıklara güven vermeye çalışıyor. Ancak Aleviler, Esed ailesiyle olan uzun süreli ilişkileri nedeniyle kendilerine karşı bir tepki oluşmasından korkuyor. Yetkililer ise herhangi bir ihlal olduğunu reddetti.

Humus vilayetinden eski bir Halk Meclisi üyesi olan Şehade Meyhub, ez-Zehra mahallesi sakinleri tarafından bildirilen yüzlerce ihlal ve gözaltına alınmayı belgelediğini kaydetti.

AFP'ye, “Şu ana kadar elimde ez-Zehra mahallesinde gözaltına alınan 600 kişinin ismi var” diyen Meyhub, Humus kentinin tamamında ‘gözaltına alınanların sayısının bin 380’i aştığını’ ifade etti.

Meyhub, gözaltına alınanlar arasında ‘yerleşim merkezlerine müracaat etmiş emekli tuğgeneraller ve albaylar olduğunu, ancak en büyük oranın zorunlu hizmette bulunan siviller ve askerler olduğunu’ belirtti.

Esed'i deviren yeni yönetim Suriye'nin çeşitli kentlerinde uzlaşma merkezleri açarak, eski askerleri silahlarını teslim etmeye davet etti.

Meyhub, kentin es-Sebil mahallesinde bir grup subayın eşleri ve çocuklarının önünde dövüldüğünü söyledi.

Humus'taki yetkililerin vatandaşların şikâyetlerine yanıt verdiğini ve gözaltına alınanları kısa süre içinde serbest bırakma sözü verdiğini belirten Meyhub, ihlallerin arkasında Heyetu Tahriru’ş-Şam'a (HTŞ) bağlı bazı grupların olduğunu ifade etti.

Ez-Zehra mahallesindeki bir başka adam AFP'ye, eski bir asker olan oğlundan geçen hafta Hama kırsalındaki bir kontrol noktasında gözaltına alındığından beri haber alamadığını söyledi.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında motosikletli bir adamın kimliğini kontrol ediyor. (AFP)

‘Öfke’

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman geçen hafta AFP'ye yaptığı açıklamada, Humus kenti ve kırsalında çoğunluğu Alevi olan en az bin 800 kişinin gözaltına alındığını bildirdi.

Esed'in devrilmesinden bu yana Alevilere yönelik şiddet Suriye genelinde artışa geçti. SOHR o tarihten bu yana çoğunluğu Humus ve Hama vilayetlerinde olmak üzere 150 Alevinin öldürüldüğünü kaydetti.

Çatışmaların başladığı 2011 yılında Humus, insanların gösteri yapmak için sokaklara döküldüğü ilk şehirlerden biri olduğu için ‘devrimin başkenti’ olarak adlandırılmıştı. Özellikle bu şehirdeki protestolar sert bir şekilde bastırıldı ve mezhepsel şiddet savaş sırasında zirveye ulaştı. Humus'ta Sünni Müslümanların çoğunlukta olmasının yanı sıra Alevi ve Hıristiyan azınlık da bulunuyor.

Son günlerde internette dolaşan videolarda silahlı kişilerin Humus'ta erkekleri topladığı ve onlara çömelmelerini emrettiği görüldü.

AFP bu videoların hepsini doğrulayamadı, ancak kendisini bazı tutuklularla konuşurken kayda alan 21 yaşındaki HTŞ üyesi Muhammed Ebu Ali ile konuştu.

Ebu Ali AFP'ye, “Videoda görünenler suçlular ve şebbihalar... Savaşın ilk yıllarında Humus'ta katliamlar yaptılar. Onları yakaladık ve ilgili makamlara teslim ettik” şeklinde konuştu.

Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)Suriye’deki yeni yönetime bağlı güvenlik güçlerinden biri Humus'taki kontrol noktasında sürücülerin kimliklerini kontrol ediyor. (AFP)

‘Savaştan yorulduk’

Humus'ta Ebu Yusuf kod adlı bir HTŞ yetkilisi, İçişleri Bakanlığı personelinin kentteki tarama operasyonları sırasında ‘üç silah zulası bulduğunu ve onlarca aranan ismi gözaltına aldığını’ söyledi.

Humus'taki Kamu Güvenliği Departmanı pazartesi günü, kentin mahallelerinde beş gün süren tarama operasyonunun sona erdiğini duyurdu. Ancak HTŞ yetkilisi tarama operasyonunun devam ettiğini ve bölgenin ‘rejim kalıntılarından tamamen temizlenmediğini’ söyledi. Yetkili, “Sünni, Alevi, Hıristiyan fark etmeksizin herkes için güvenlik ve emniyet istiyoruz” dedi.

Şehrin başka bir yerinde, 2012 yılında rejim ordusu tarafından ele geçirilen muhaliflerin kalesi Baba Amr mahallesinin yol kenarları yıkıntılarla dolu. Evlerin duvarlarında ve kapılarında kurşun izleri var.

On yıl önce Lübnan'a kaçan 46 yaşındaki Fayez el-Cemal, eşi ve yedi çocuğuyla birlikte evlerine döndüğünde evlerini yıkılmış, kapıları ve pencereleri olmayan bir halde bulmuş.

El-Cemal, yıkılan binalar arasında komşularının ve arkadaşlarının öldürüldüğü yerleri işaret ediyor ama intikam almak istemiyor. Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre el-Cemal, “Savaştan ve aşağılanmaktan bıktık. Biz sadece herkesin kendi hayatını yaşayabilmesini istiyoruz. Biz mezhepçiliğe karşıyız” ifadelerini kullandı.