Dünya’da en çok ölümün yaşandığı 2. ülke Brezilya’da salgının önüne geçilemiyor

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)
TT

Dünya’da en çok ölümün yaşandığı 2. ülke Brezilya’da salgının önüne geçilemiyor

Fotoğraf (Reuters)
Fotoğraf (Reuters)

Dünyada yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında en çok ölümün yaşandığı 2’inci ülke Brezilya’da hayatını kaybedenlerin sayısı 172 bini aşarken, toplam vaka sayısı 6 milyon 314 bin 740 oldu.
ABD’den sonra dünyada Kovid-19 salgını nedeniyle en fazla can kaybının yaşandığı 2. ülke olan Brezilya’da 262 kişinin daha hayatını kaybetmesiyle toplam ölü sayısı 172 bin 848’e ulaştı. Toplam vaka sayısının 6 milyon 314 bin 740’a ulaştığı ülkede koronavirüsten kurtulan hasta sayısı 5 milyon 578 bin 118’e yükseldi. Ülkede 563 bin 774 aktif koronavirüs hastasından 8 bin 318’inin durumu kritik. Ülkede bir milyon kişide ortalama 29 bin 621 vaka görülürken, yine bir milyon kişide ortalama 811 kişi virüs nedeniyle hayatını kaybediyor.
Son bir haftalık süreçte Rio Grande do Sul, Santa Catarina, Esprito Santo, Rio de Janeiro, Acre, Amazonas, Cear ve Sergipe eyaletlerinde ölüm oranları artış göstermeye devam ediyor. Ölüm oranında en büyük artış yüzde 84 ile Bahia eyaletinde yaşanırken en büyük düşüş ise yüzde 69 ile Mato Grosso eyaletinde görüldü.
Özellikle Rio De Janeiro’da salgının gidişatının oldukça ciddi olduğu belirtildi. Şehirdeki yoğun bakım ünitesi yataklarının yüzde 92’si doldu. Son bir hafta içinde Rio de Janeiro’da yoğun bakım yatağı bekleyen kişi sayısı ise yüzde 140 arttı.

Pandemiye Bolsonaro etkisi
Brezilya’nın koronavirüs savaşını kaybetmesinin en büyük nedeni ise hastalığı “gripçik” olarak hafife alan Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’nun tavrı oldu. 20 Mart’ta Başkanlık Sarayı’nda verdiği bir röportajda, 2018’de uğradığı bıçaklı saldırıdan sonra gripçiğin kendisini başkanlık koltuğundan indirmeye gücünün yetmeyeceğini söylemişti. Daha sonraki dönemde yandaşlarıyla mitingler düzenleyerek bir araya gelen Bolsonaro, maske takmayı her seferinde reddetti. Karantina önlemleri kapsamında kapanmalar nedeniyle eyalet valilileri ile ciddi sorunlar yaşayan Bolsonaro valilileri tehdit etti.
Bolsonaro daha sonra koronavirüse yakalandı ve tedavi sonucunda iyileşti. Bu süreçte Dünya Sağlık Örgütü’nün “işe yaramıyor” dediği ilacı kullanmaları için halka mesaj gönderen Bolsonaro, doktorları ise bu ilacı reçetelere eklemeleri konusunda zorladı. Ancak Jair Bolsonaro, sosyal medyada yaptığı son canlı yayında, Kovid-19 için gripçik ifadesini kullandığını yalanladı. Bolsonaro, canlı yayında buna dair video veya ses kaydı bulunmadığını iddia etti.

16 milyon kişinin bilgileri sızdırıldı
Brezilya’da bir doktor, Sağlık Bakanlığı’nda gizli kalması gereken 16 milyon kişinin verilerini yayınladı. Bunlar arasında Jair Bolsonaro ve eşinin bilgileri de yer aldı. Herkesin adres, telefon numarası ve sağlık durumlarıyla ilgili özel veriler halka açıldı. Bilgileri sızdıran Sao Paulo’daki Albert Einstein Hastanesi çalışanı işten atıldı.

İşsizlik rekor seviyelerde
Brezilya’da işsiz sayısı pandemiye bağlı olarak Eylül ayında sona eren üçüncü çeyrekte 14,1 milyon kişiye ulaştı. Bu, ülkedeki işsiz sayısını yüzde 14,6’ya çıkardı. Eyaletler arasında bir önceki çeyreğe göre en yüksek işsizlik artışı yüzde 20.7’lik oranla Bahia eyaletinde yaşandı.



Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'a geçen ay İran'a karşı savaşında İsrail'in yanında yer alıp almayacağı sorulduğunda şöyle demişti: “Olabilir. Katılmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” Dünyaya İran'ın müzakerelere yeniden başlaması için iki haftalık bir ateşkesi kabul ettiğini söyledikten sonra nükleer tesislerini bombaladı.

BBC'ye göre şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: ‘Trump'la ilgili en öngörülebilir şey öngörülemezliği’. Fikir değiştiriyor. Her zaman kendisiyle çelişiyor.

London School of Economics'te uluslararası ilişkiler profesörü olan Peter Trubowitz, “Trump oldukça merkezileşmiş bir politika oluşturma süreci inşa etti. Dış politikada Richard Nixon'dan bu yana tartışmasız en merkezileşmiş olanı” dedi. Bu da politika kararlarını Trump'ın kişiliğine, tercihlerine ve mizacına daha bağımlı hale getiriyor.

Trump bunu siyasi olarak kullandı; ‘öngörülemezliğini’ önemli bir stratejik ve siyasi varlık haline getirdi. Şimdi, bu kişilik özelliği Beyaz Saray'ın dış ve güvenlik politikasına yön veriyor ve tartışmalı bir şekilde ‘dünyanın şeklini değiştiriyor’.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığına göre siyaset bilimciler bu teoriyi ‘deli adam teorisi’ olarak adlandırıyor. Bu teoriye göre bir dünya lideri rakibinden taviz koparmak için onu doğası gereği her şeyi yapabileceğine ikna etmeye çalışıyor. Söz konusu teori, başarılı bir şekilde kullanılırsa, bir tür zorlamaya dönüşebilir. Trump bunun işe yaradığına, ABD müttefiklerini istediği yere getirdiğine inanıyor. Ancak bu yaklaşım düşmanlara karşı işe yarayabilir mi?

Saldırılar ve şüphecilik

Trump ikinci dönemine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklayarak ve ABD'nin müttefiklerine saldırarak başladı. Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması gerektiğini söyleyerek Kanada'yı kızdırdı. Grönland'ı ilhak etmek için askeri güç kullanmayı düşünmeye hazır olduğunu söyledi. ABD'nin Panama Kanalı'nın mülkiyetini ve kontrolünü yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile ilgili olarak, ittifakın tüzüğünün 5. maddesi her üyeyi diğer tüm üyeleri savunmakla yükümlü kılar. Trump, ABD'nin buna bağlılığı konusunda şüphelerini dile getirdi. Eski İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, “Bence 5. madde çöküşün eşiğinde” dedi.

Sızan bir dizi mesaj, Trump'ın Beyaz Saray'ında Avrupalı müttefiklere yönelik ‘küçümseme kültürünü’ ortaya koydu. Trump'ın yardımcısı J.D. Vance, ABD'nin artık Avrupa'nın güvenliğinin garantörü olmayacağını belirtti.

Söz konusu karar, 80 yıllık transatlantik dayanışmanın yeni bir sayfa açması anlamına geliyordu. Konuyla ilgili olarak Trubowitz şunları söyledi: “Trump'ın yaptığı şey, ABD'nin uluslararası taahhütlerinin güvenilirliği konusunda ciddi şüpheler uyandırmak oldu. Avrupa'daki bu ülkelerin ABD ile güvenlik, ekonomi ya da başka alanlarda sahip oldukları ilişkiler artık her an müzakereye açık hale geldi. Trump'ın etrafındakilerin çoğunun öngörülemezliğin iyi bir şey olduğuna inandığını hissediyorum. Çünkü bu Trump'ın ABD'nin kaldıraç gücünü kullanarak kazanımlarını maksimize etmesini sağlıyor... Emlak dünyasında pazarlık yaparken öğrendiği derslerden biri de bu.”

Dalkavukluk ve yağcılık

Trump'ın yaklaşımı meyvesini verdi. Sadece dört ay önce Birleşik Krallık savunma ve güvenlik harcamalarını gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 2,3'ünden yüzde 2,5'ine çıkaracağını açıkladı. Geçen ay NATO zirvesinde bu rakam yüzde 5'e yükseldi ve diğer tüm NATO üyelerinin yakında ulaşacağı büyük bir artış oldu.

University College London'da siyaset bilimi profesörü olan Julie Norman şöyle diyor: “Gün be gün ne olacağını bilmek çok zor. Trump'ın yaklaşımı her zaman bu olmuştur. Trump değişken mizacını transatlantik savunma ilişkilerini değiştirmek için başarıyla kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin geçen ay Lahey'deki NATO zirvesinde Trump'a hitaben söylediği gibi (On yıllardır hiçbir başkanın başaramadığı bir şeyi başaracaksınız) bazı Avrupalı liderler Trump'ın desteğini sürdürmek için ona dalkavukluk ve yağcılık yapıyor.”

Düşmanların dokunulmazlığı

‘Deli adam teorisi’ müttefikler üzerinde işe yarayabilirken, düşmanlar üzerinde işe yaramıyor gibi görünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın yaklaşımından etkilenmemeye devam ediyor. Perşembe günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından Trump, Putin'in Ukrayna'ya karşı savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden duyduğu ‘hayal kırıklığını’ dile getirdi.

BBC'ye göre Trump, İran'da tabanına ABD'nin Ortadoğu'daki ‘sürekli savaşlara’ müdahil olmasına son vereceği sözünü verdi. Ancak ikinci döneminin şu ana kadarki ‘en öngörülemez’ tercihiyle İran'ın nükleer tesislerini vurdu. Asıl soru şu: Bu karar istenilen sonuca ulaşacak mı?

Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı William Hague, bu kararın tamamen ters etki yaratacağına ve İran'ın nükleer silah edinme olasılığını arttıracağına inanıyor. Notre Dame Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Michael Desch de bu görüşe katılıyor. “Bence artık İran'ın nükleer silah peşinde koşma kararı alması çok muhtemel” diyen Desch'e göre Trump'ın yaklaşımı şu ana kadar düşmanlar nezdinde ters tepti.