İran: Fahrizade suikastı elektronik cihazlarla uzaktan gerçekleştirilen karmaşık bir operasyon

İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastinin gerçekleştiği yer (DPA)
İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastinin gerçekleştiği yer (DPA)
TT

İran: Fahrizade suikastı elektronik cihazlarla uzaktan gerçekleştirilen karmaşık bir operasyon

İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastinin gerçekleştiği yer (DPA)
İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastinin gerçekleştiği yer (DPA)

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Şemhani, İsrail ve Tahran’ın ‘terör örgütü’ olarak sınıflandırdığı Halkın Mücahitleri Örgütü’nü, nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastının arkasında olmakla suçladı.
Fahrizade’nin cenaze töreni sırasında İran devlet televizyonuna konuşan Şemhani, suikasta ilişkin bazı ipuçları olduğunu söyleyerek, “Kesinlikle Halkın Münafıkları (Mücahitleri) örgütünün bu işte rolü var ve bu cinayetin arkasında Siyonist rejim ile MOSSAD var” dedi.
Suikastın, insan olmadan uzaktan elektronik cihazlar kullanılarak son derece karmaşık bir operasyonla gerçekleştirildiğini bildiren Şemhani, “Düşman tamamen yeni ve profesyonel bir yöntem kullandı” şeklinde konuştu.
Diğer yandan, İran merkezli İngilizce yayın yapan devlet televizyonu Press TV’ye konuşan bir kaynak, İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade suikastının gerçekleştiği olay yerinde toplanan silah kalıntılarının İsrail yapımı olduğunu söyledi.
İsminin açıklanmasını istemeyen söz konusu kaynak, Fahrizade’nin öldürüldüğü bölgeden toplanan silah kalıntılarının üzerinde İsrail askeri endüstrisinin logoları ve özellikleri olduğunu bildirdi.
Haberle ilgili yorum almak için temasa geçilen İsrailli yetkililerden herhangi bir yanıt gelmedi.
Ancak İsrail İstihbarat Bakanı Eli Cohen, bugün Tel Aviv merkezli 103 FM radyosuna yaptığı açıklamada suikasttan kimin sorumlu olduğunu bilmediğini iddia etti.
İran’da Arapça yayın yapan devlet televizyonu El Alem’e konuşan adı açıklanmayan bir yetkili, saldırıda kullanılan silahların uydudan kontrol edilebilen İsrail yapımı silahlar olduğunu öne sürdü.
Ancak görgü tanıkları devlet televizyonuna yaptıkları açıklamada, Fahrizade’nin arabasının yakınında silahlı kişiler olduğunu söyledi.
Öte yandan genel yayın yönetmeni İran dini lideri Ali Hamaney tarafından atanan Kayhan gazetesi, Fahrizade’nin öldürülmesinde İsrail’in parmağı olduğu kanıtlanırsa İsrail’in kıyı kenti Hayfa’ya saldırılması çağrısında bulundu.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.