Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar
TT

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Riyad ve Bağdat, askeri iş birliğine yönelik ilk adımı attılar

Suudi Arabistan’ın Irak’taki askeri ataşesi Albay Nasır es-Saadun, ülkesinin Irak askeri teşkilatını desteklemeye hazır olduğunu duyurdu. Irak Savunma Bakanlığı tarafından 30 Kasım’da yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Genelkurmay Başkanı Korgeneral Abdulemir Reşid Yarallah, Irak’taki Suudi Arabistan askeri ateşesini kabul etti. Yarallah, iki dost ülke arasında askeri alanda iş birliği ve koordinasyon olasılıklarını ele almak için bu toplantının önemine değindi.”
Suudi Arabistan askeri ateşesinin de söz konusu görüşmeye ilişkin  memnuniyetini dile getirdiği belirtilen açıklamada, askeri ateşenin Irak ordusunun yeteneklerine, Irak ve bölgenin güvenliğini korumak için yaptığı büyük fedakarlık ve kahramanlıklara övgüde bulunduğu kaydedildi. Açıklamada ayrıca “Suudi askeri ataşesi, ülkesinin Irak askeri teşkilatına her türlü desteği sağlamaya devam edeceğine dair kararlılığını bildirdi” ifadesi kullanıldı.
Irak ve Suudi Arabistan arasında, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması öncesinde de güvenlik iş birliği bulunuyordu. 2012 yılında sınır güvenliği ve istihbarat iş birliği alanında karşılıklı ziyaretler başladı. Irak’ın eski İçişleri Bakanı Kasım el-Araci ve eski bir ulusal güvenlik danışmanı Falih el-Fayyad gibi üst düzey yetkililer Suudi Arabistan’a ziyarette bulundular. İş birliğinin ayrıntıları ve kapsamı ise henüz belirli değil. Ancak yakınlaşma, yakın zamanda Arar Sınır Kapısı’nın açılmasıyla birlikte iki ülke arasındaki ilişkilerde yaşanan yeni dönüşüm ve Suudi şirketlerin yatırım açısından Irak pazarına girme isteği çerçevesinde devam ediyor.
İki ülke arasındaki koordinasyon kapsamında çok sayıda anlaşma ve mutabakat zaptı imzaladı. Nahrain Üniversitesi Ulusal Güvenlik Profesörü ve Akkad Stratejik İşler ve Gelecek Araştırmaları Merkezi Başkanı Dr. Hüseyin Allavi, Irak ve Suudi Arabistan arasındaki askeri iş birliği olasılığına ve boyutuna dair Şarku’l Avsat’a açıklamalarda bulundu. Allavi şunları söyledi:
“Irak- Suudi Arabistan ilişkileri siyasi, ekonomik, güvenlik ve askeri alanlarda iyi şekilde gelişiyor. Irak- Suudi Arabistan askeri heyetleri arasında çeşitli alanlarda ileri düzeyde iş birliğine işaret eden karşılıklı ziyaretler söz konusu. İş birliği, iki taraflı şekilde, ziyaretler ve Irak-Suudi Koordinasyon Konseyi’nin güvenlik boyutu açısından güçlendirilmesi yoluyla, ya da Arap içişleri bakanları toplantıları, terörle mücadele çabaları, Adalet Bakanlığı’nın cezaları uygulama, suçluların değişimi çabaları ve istihbarat verileri alışverişi yoluyla gerçekleşir.”
DEAŞ’la mücadele alanında da Uluslararası Koalisyon aracılığıyla iş birliğinin mevcut olduğunu dile getiren Dr. Allavi sözlerini şöyle sürdürdü:
“Böylece Suudi askeri ateşesinin Irak Genelkurmay Başkanı ile görüşmesi, askeri diplomatik çalışmaların ve görüş alışverişinin ışığında geliyor.”
Dr. Hüseyin Allavi, Irak- Suudi Arabistan iş birliğinin çıtasının yükseltilmesine ilişkin de şu değerlendirmelerde bulundu:
“Irak’ın ulusal çıkarlarını önemseyen işlevsel bir yaklaşımdan çok siyasi bir yaklaşımı temsil olduğu için bu, halkın tamamının temsili sayılmıyor. Çünkü Irak ulusal çıkar pusulası, bizi tüm komşu ülkelere paralel açıdan yaklaşmaya davet ediyor. Karşımızdaki tepkime, Irak’ın büyük çıkarlarını temsile devam ediyor. Devletin, enerji, petrokimya ve tarım alanlarında Suudi Arabistan ile Irak’ın ekonomik yatırımlarını teşvik etme hususunda yaklaşımı oldukça nettir. Bu alanda büyük projeler gerçekleşecek. Irak halkı, ekonomilerini geliştirmek, altyapıyı iyileştirmek ve ülke ekonomisini güçlendirmek için Suudi şirketleriyle çalışmaya hazır.”
Diğer yandan Necef Valisi Luay el-Yasiri, ülkeyi Necef  üzerinden Suudi Arabistan’a bağlayan yol projesinin başladığını duyurdu. Yasiri, “Necef şehri üzerinden 239 km uzunluğunda, Irak’ı Suudi Arabistan’a bağlayan kara Hac yolu projesinin yanı sıra karşılıklı ticaret için de alanlar açıldı” açıklamasında bulundu. “Bu yol, Necef’teki tarım, sanayi, ticaret ve konut projelerinin gelişimine katkı sağlayacaktır” diyen Yasiri, yerel hükümetin çalışmanın aşamalarını takip edeceğini ve şehre olan büyük faydaları nedeniyle işin tamamlanmasını sağlayacağını vurguladı.
“Irak ve Suudi Arabistan, her iki tarafta da ticaret değişim alanları açma konusunda uzlaşı sağladı” diyen Necef Valisi, söz konusu alanların ‘vilayetteki ticari ve ekonomik durumun canlandırılmasına, yolun kesiştiği alanlarda tarım, sanayi ve yerleşim alanlarının canlanmasına’ katkı sağlayacağını kaydetti.



Lübnan'daki dönüşümler, bölge ve karşı-devrim hareketi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdulati'yi 31 Ocak Cumartesi günü Baabda Sarayı'nda kabul etti. (Lübnan Cumhurbaşkanlığı/AP)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdulati'yi 31 Ocak Cumartesi günü Baabda Sarayı'nda kabul etti. (Lübnan Cumhurbaşkanlığı/AP)
TT

Lübnan'daki dönüşümler, bölge ve karşı-devrim hareketi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdulati'yi 31 Ocak Cumartesi günü Baabda Sarayı'nda kabul etti. (Lübnan Cumhurbaşkanlığı/AP)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Mısır Dışişleri Bakanı Badr Abdulati'yi 31 Ocak Cumartesi günü Baabda Sarayı'nda kabul etti. (Lübnan Cumhurbaşkanlığı/AP)

Refik Huri

Lübnan, iki bütünleşmiş cephede son şans savaşı veriyor; bunların ilki kendisinden daha büyük bir çatışmada kendisine dayatılan savaş projelerine son verme cephesi, ikincisi siyaset, finansman ve milisler aracılığıyla hakim olan ve yöneten, devlet projesinin inşasını engelleyen engellerin yıkılmasıyla neye uğradığını şaşıran mafyanın yarattığı derin krizler uçurumundan çıkmaya başlama cephesidir. Savaş ne kısa, ne karşılıksız, ne direnişsiz, ne de tek boyutludur. Buna ek olarak, bölgesel ve uluslararası jeopolitik çatışmada konumunu ve rolünü yeniden kazanan Arap dünyasındaki daha geniş bir dönüşüm mücadelesinin de parçasıdır. Bölgedeki muazzam dönüşümlerle etkileşim halinde olan Lübnan halkından en azından, her zamanki gibi, dış destek ne kadar güçlü olursa olsun, iç süreci ve bilindik engellerini hafife almamaları isteniyor. Cumhuriyetin yıllar süren esaretten kurtuluşu, aktif bir kitlenin takip ettiği, kurumları dağılmaya yaklaşmış Lübnan Cumhuriyeti’nin var olup olmama gücünü test eden bir geçişin sadece başlangıcıdır. Keza güçlü bir değişim dalgasının başında General Joseph Avn’ın Yarze'deki (Savunma Bakanlığı'nın merkezini de içeren Lübnanlı bir belde) Ordu Komutanlığından Cumhurbaşkanlığı Sarayına geçişi, Nevaf Selam’ın Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı başkanlığından Hükümet Sarayına gelişi, krizlerin şiddetini artıran engelleme politikasına son vermemektedir. Bu, Suriye ve ardından İran vesayeti günlerinde güç ve “zorla el koyma” ile elde ettiklerini kaybetme korkusuna kapılan, hâlâ korkutucu olduklarını telkin etmek için bilinen yöntemleri kullanan silahlı aktörlerin politikasıdır. Zira Lübnan ve bölgedeki jeopolitik ve stratejik değişimler, Gazze ve Lübnan savaşında yaşananların, Suriye’de Esed rejiminin devrilmesinin, İran nüfuzu ile birlikte “arenalar birliği” stratejisi, “İslami direniş ekseni” ve Mollalar Cumhuriyetinin bölgesel projesinin gerilemesinin etkilerinin çok ötesinde, hızlı ve derin bir şekilde gerçekleşti. Dönüşümler, hem kendisine karşı çıkanların hem de coşkuyla karşılayanların, fikir sahasında bile, kendisine ayak uydurabilme kapasitesinden daha hızlıydı ve dramatik gelişmelere yönelik birinci ve ikinci okumalardan daha derindi.

Sahneye hâlâ bir şaşkınlık hâkim, bu da Lenin'in “Hiçbir şeyin gerçekleşmediği on yıllar ve on yılların gerçekleştiği haftalar vardır” sözüne uyuyor. Ortada sahiplerinin aleyhine dönen bazı hesaplar da var. Bunlar 7 Ekim 2023'te Hamas tarafından gerçekleştirilen Aksa Tufanı operasyonunun ve onu takip eden Hizbullah’ın Gazze'ye “destek” savaşının, Husilerin Kızıldeniz'i kapatma savaşının, İran Devrim Muhafızları'na bağlı Iraklı örgütlerin İHA’larının denizden nehre Filistin'in kurtuluşunun başlangıcı olduğunu düşünüyorlardı. 3 Ekim 2023'te İmam Humeyni'nin İsrail'i “kanser hücresi” olarak tanımladığını hatırlatan Dini Lider Ali Hamaney'in, daha sonra yaptığı “Filistin halkı ve bölgedeki direniş tarafından bu hücrenin yok edilmesi” çağrısını sahada hayata geçirmek olduğuna inanıyorlardı.

Hamaney'in, Esed'in devrilmesinin ardından Suriye'deki yeni duruma direnme çağrısı yapması ve Tahran'ın Şam ve bölgede kaybettiklerini geri kazanacağını vurgulaması şaşırtıcı değildi. Peki bunu nasıl yapacak? Sanki değişiklikler hiç yaşanmamış gibi ya da sanki kolayca düzeltilebilecek bir araba kazasıymış gibi, değişime karşı bir tür “karşı-devrim” ve ağır darbe alan örgütlerin yeniden silahlandırılması ve rollerinin etkinleştirilmesiyle yapacak. Bu itki gücü ve değişim dalgası karşısında Şii İkilisinin bir “karşı koyma” rolü üstlenmesi gerçekliğe dayanan beklentilere göre uzak bir ihtimal değildi zira denildiği gibi eski alışkanlıklar inatçıdır. Hizbullah ve Emel Hareketi için, üstün ve hegemon olma, Lübnan halkının çoğunluğuna bir şey dayatmadan, diğer unsurlarla ortak olmaya geçiş zorlu bir siyasi mücadeledir. Dahası katılım isteği çarpıtıldı ve bir “dışlama” girişimi olarak değerlendirildi.

Direniş ekseni içinde herkes aynı şeyi uyguluyor, İran, Filistin'i özgürleştirme sloganları altında İslam Cumhuriyeti'nin ön cephesini savunma uğruna Hizbullah gençlerini çatışmalarda ölüme sürükledi. Hizbullah da varlığını ve güçlü olduğunu kanıtlamak, dışarıdan önce içeriye mesajlar göndermek için Güney Lübnan’daki köylerin sakinlerini, tanklarla ve sivil halka ateş açmaktan ve kayıplar verdirmekten çekinmeyen acımasız bir düşmanla karşı karşıya bıraktı. Hizbullah'ın yerinden edilmiş çevresine kucak açan Lübnanlılara yönelik provokasyon ve küçümsemenin zirve noktası ise , motosikletli grupların “Şiiler, Şiiler, Şiiler” sloganlarıyla Hristiyan ve Sünni mahalle ve bölgeleri dolaşmaya gönderilmesiydi. Ama itki gücü ve değişim dalgası nihayetinde karşı durma hareketinden daha güçlüdür. Nitekim sahada ve siyasal gerçeklikte büyük dönüşümler yaşanıyor ve bazıları kabul etmek istemese de, herkes biliyor ki bitmiş bir oyunda Lübnan'da “arenalar birliği”nin rolü çıkmaza girmiştir. Arap kardeşlerimizin ve uluslararası dostlarımızın desteğiyle Arap Lübnan'da bir milli devletin inşasından kaçış yoktur.

Papa Francis, “Gelin Hayal Edelim: Daha İyi Bir Geleceğe Giden Yol” adlı kitabında şair Hölderlin’in şu sözünü aktarır: “Tehlikenin olduğu yerde, kurtarıcı bir güç her zaman büyür.” Lübnan, tehlikeyi fırsata dönüştürmeye gelen bir kurtarma gücünü hak ediyor ve artık kimse bu küçük ülkeyi yeniden esarete ve tehlikeye geri döndüremez.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.