Hamilelere ilaç uyarısı: ‘‘Korona testiniz pozitifse verilen ilaçları kullanın’’

Hamilelere ilaç uyarısı: ‘‘Korona testiniz pozitifse verilen ilaçları kullanın’’
TT

Hamilelere ilaç uyarısı: ‘‘Korona testiniz pozitifse verilen ilaçları kullanın’’

Hamilelere ilaç uyarısı: ‘‘Korona testiniz pozitifse verilen ilaçları kullanın’’

Koronavirüsün hamile kadınlarda diğer insanlarda olduğu gibi öksürük, sırt ağrısı, eklem ağrısı, en çok da yüksek ateş gibi belirtiye yol açtığını vurgulayan uzman isimler, ‘‘Korona testiniz pozitifse verilen ilaçları kullanın’’ uyarısında bulundu.
Tüm dünyada dalgasal olarak hızla yayılan koronavirüsün diğer insanlarda olduğu gebelerde öksürük, sırt ağrısı, eklem ağrısı, en çok da yüksek ateş gibi belirtiye yol açtığını vurgulandı. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ,Prof. Dr. Faruk Buyru, anne adaylarını uyararak, “Bu fiziksel belirtilere ‘‘bebeğime bir şey olacak mı?’’ şeklinde bir kaygı da ekleniyor. Anne adayları hem fiziksel hem psikolojik bir takım olumsuzluklarla karşı karşıya kalıyor. Bizler gebeleri takip eden doktorları olarak biliyoruz ki, enfeksiyon en çok erken doğum riskini arttırıyor, bebekte gelişme geriliğine yol açabiliyor. Uzun süren enfeksiyonda rahim içerisinde bebeğin büyümesi duraklayabiliyor. Yine hastalık nedeniyle bebeği erken doğurtmak zorunda kalabiliyoruz. Vaka şeklinde anne karnında bebek ölümleri de bildirilmiş durumda. Bunlar çok fazla değil ama rastlayabiliyoruz. Koronavirüs sürecinde tüm dünyada da sezaryen oranları artmış durumda” açıklamasına yer verdi.
Korona testi pozitif hamilelerin hekimleri tarafından verilen ilaçları kullanmakta çekince yaşadığını belirten Prof. Dr. Faruk Buyru, “Antiviral ilaçlar, ateş düşürücüler, kan sulandırıcılar bunların çoğu gebelikte kullanılması sakıncalı olmayan ilaçlar. Reçete edilen ilaçların kullanılmaması daha çok zarar verecektir. İlacın alınmaması gerek anne adayı açısından, gerek bebek açısından onarılması imkansız hasarlara yol açabilir. Örneğin basit bir vajinal enfeksiyon bile tedavi edilmediği takdirde erken doğum riskini arttırabiliyor. Çok ciddi bir soruna yol açabiliyor. Bebeğin erken doğması da bu problemlerden biri. O nedenle mümkün olduğu kadar gebelerin verilen ilaçları belirtildiği gibi kullanmaları gerekiyor. Mesela hamilelere kullanması için ilaç veriyorsunuz, daha düşük dozda almayı tercih ediyor. Fakat düşük dozda içmesi o ilacın tamamen etkisiz olmasına yol açıyor. O yüzden doğru olan, hekime güvenilip, önerilen ilaçları önerilen dozda ve sürede kullanılması” değerlendirmesini yaptı.
Koronavirüsün bebeğe süt yolu ile geçişinin söz konusu olmadığını sözlerine ekleyen Buyru, “Emzirirken tabi yakın bir temas söz konusu oluyor. Bu durumda da emzirmeye devam etmesi, sütü kesmemesi öneriliyor. Annenin fiziksel teması minimuma indirmesi, maske takması, her emzirmeden önce ellerini yıkaması lazım. Çok korkuyorsa da sütünü sağıp biberonla veya kaşıkla bebeğini beslemeye devam edebilir” görüşlerine yer verdi.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature