İnsanlar ile Madagaskar farelerinin görme sistemleri arasında benzerlikler bulundu

Madagaskar gri faresi (Cenevre Üniversitesi)
Madagaskar gri faresi (Cenevre Üniversitesi)
TT

İnsanlar ile Madagaskar farelerinin görme sistemleri arasında benzerlikler bulundu

Madagaskar gri faresi (Cenevre Üniversitesi)
Madagaskar gri faresi (Cenevre Üniversitesi)

İnsanların yer aldı primat sınıfı, tıpı kameralardaki pikseller gibi beyinlerindeki görme korteksinde bulunan küçük hesaplama birimlerini kullanarak gözlerinin önündeki görsel bilgiyi işler.
İnsanların görsel yeteneklerinin kökenini anlamak için İsviçre'deki Cenevre Üniversitesi'nden bilim insanları Almanya'daki Max Planck Enstitüsü ve Paris'teki Ulusal Doğa Tarihi Müzesi ile iş birliğinde bir çalışma yürüttüler. Madagaskar'daki lemur faresi ile yapılan çalışmada hesaplama birimlerinin primatların büyüklüğüne göre genişleyip genişlemediğini araştırdılar.  
Madagaskar’dan gelen gri fare dünyadaki en küçük primatlardan biri. Ağırlığı yaklaşık 60 gram. Current Biology dergisinde yayımlanan çalışmada bilim insanları, primatların görme sistemlerini karşılaştırdılar. Vücut hacimlerine bakılmaksızın insanlar da dahil olmak üzere bütün primatların görme sistemlerinin aynı olduğunu buldular.
Lemur faresi 55 milyon yıl önce evcilleşen ilk primatlar ile aynı biyolojik özellikleri paylaşan çok özel bir tür olduğu için çalışmada varılan sonuçlar insanın görme sisteminin geçmişteki atalarından farklı olmadığını gösterdi.
Çalışmada beyni görüntüleyin teknolojik cihazlar kullanılarak lemur farelerinin görme sistemleri incelendi. Söz konusu incelemeler beyindeki bilgileri işleyen birimlerin minimum boyutunun belirlenmesine olanak sağladı.  
Cenevre Üniversitesi Tıp Fakültesi Nörobilim Bölümü’nden Prof. Daniel Huber, üniversitenin internet sayfasında yayınlanan raporda şu ifadeleri kullandı:
“Lemurun küçük boyutuyla orantılı küçük bir bölge görmeyi bekliyorduk. Aancak verilerimiz bu birimlerin çapının yarım milimetreden fazla olduğunu gösterdi.”
Max Planck enstitüsündeki araştırmacılar ile iş birliği yapan Huber, lemurun beyninde görüntülenen yüzlerce birimi diğer büyük primatların görme sistemleri ile karşılaştırdı. Ekip şaşırtıcı sonuçlara ulaştı. Buna göre temel işleme birimi 60 gram ağırlığında olan yetişkin bir lemurun boyutuyla orantılı değildi. Makak maymunları gibi yaklaşık 7 kilogram ağırlığındaki büyük maymunlar ve hatta insanlar gibi daha büyük bedene sahip büyük primatlarla aynı boyuttaydı.



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news