Danimarka’da sineklerin içinde yaşayan, onları "zombileştiren" ve daha sonra karınlarında büyük bir delik açıp “küçük roketler gibi" sporlar saçan iki yeni parazit mantar türü keşfedildi.
Söz konusu mantarların adı Strongwellsea tigrinae ve Strongwellsea acerosa. Bunlar Danimarka’daki Coenosia tigrina ve Coenosia testacea adlı iki sinek türünü efekte ediyor.
Çoğu mantar, konakçı öldüğü zaman sporla üremeye başlıyor. Strongwellsea mantarlarının farkı, konakçılarını canlı bırakması. Zira bu mantarlara sahip sinekler, günlerce yaşamaya, normal aktivitelerine devam etmeye ve diğer sineklerle dolaşmaya devam ediyor.
Bu esnada mantarlar, içinde bulunduğu sineğin üreme organlarını, yağ rezervlerini ve son olarak kaslarını tüketirken binlerce sporu da etraftaki sineklere doğru saçıyor.
Araştırmayı yürüten Copenhagen Üniversitesi’nden ve Natural History Museum of Denmark’tan (Danimarka Doğa Tarihi Müzesi) uzmanlara göre, sinekler birkaç gün sonra sırt üstü yatıp birkaç saat spazm geçirdikten sonra ölüyor.
The Guardian'ın haberine göre, sporları saçarken konağı hayatta bırakma taktiğine, aktif konakçı aktarımı denirken bu yol mantarların diğer sağlıklı canlılara ulaşmasının etkili bir yolu.
Bilim insanları, söz konusu mantarların “doping” benzeri maddeler ürettiğini düşünüyor. Bu durum “zombiler” diye de biliniyor. Çünkü sineklerin enfeksiyondan sonra günlerce yaşayacak kadar diri kalması ve karınlarında mantardan başka bir şey kalmadığında yıkılması anlamına geliyor.
Copenhagen Üniversitesi’nden araştırmanın başındaki isim Profesör Jorgen Eilenberg, şu ifadeleri kullandı:
Bu nedenle, mantarların bir sineğin enerji seviyelerini sonuna kadar yüksek tutan amfetamin benzeri maddeler üretebileceğinden şüpheleniyoruz.
Mantarlar, başka bir sineğe geçtiğinde dışındaki zara yapışıp çoğalmaya başlıyor ve karın bölgesine doğru kıvrılıyor. Zira Profesör Eilenberg, sözlerine şöyle devam etti:
Sporlar küçük roketler gibi çalışıyor. Hemen hemen bir torpido şeklinde ve hızlı gitmek için tasarlanmış.
Öte yandan bu parazit mantarlar muhtemelen sağlıklı sinek popülasyonunun yüzde 3'le 5 arasındaki küçük bölümünü etkiliyor. Ancak konakçı sinekler normal davranmaya devam ettiği için, bunların ne zaman enfekte olduğunu belirlemek epey zor. Bu yüzden aktif konak aktarımı az araştırılsa da şimdiye kadar Strongwellsea’nin yanı sıra Massospora adlı bir mantar cinsinde tespit edildi. Bu tür, ağustos böceklerini benzer şekilde kullanıyor.
Strongwellsea tigrinae Eilenberg tarafından 1993’te Danimarka’nın doğusunda, Strongwellsea acerosa ise 1998’de Kopenhag’da Eilenberg’in öğrencisi Dorthe Britt Tiwald tarafından keşfedildi. Ancak her ikisinin birer yeni tür olduğu şimdilerde resmiyete kavuştu.
Araştırmaya dahil olmayan West Virginia Üniversitesi’nden Dr. Matthew Kasson, Strongwellsea’nin Massospora'yla aynı “doping” bileşiğini üretebileceğini kabul etti ve söz konusu keşfin neden önemli olduğunu şu sözlerle ifade etti:
Çünkü tek bir cinse dayanarak konakçı manipülasyonu ve davranış değişikliği hakkında esaslı ve geniş kapsamlı sonuçlar çıkaramayız. Strongwellsea gibi aynı davranışsal yanıtı tetikleyen ikinci bir cinse sahip olmak, aktif konak aktarımı bulmacasının daha büyüğünü çözmede önemli. Hepsi birlikte, böcekleri yok eden bu mantarlar grubu, ilaç keşfinin bir sonraki adımını temsil edebilir.
Araştırma, hakemli bilim dergisi Journal of Invertebrate Pathology’de yayımlandı.
Independent Türkçe, The Guardian
