Mars yüzeyinin şimdiye kadarki en büyük haritası oluşturuldu

Mars’ın yüzey haritasının bir bölümü. (Araştırma Ekibi)
Mars’ın yüzey haritasının bir bölümü. (Araştırma Ekibi)
TT

Mars yüzeyinin şimdiye kadarki en büyük haritası oluşturuldu

Mars’ın yüzey haritasının bir bölümü. (Araştırma Ekibi)
Mars’ın yüzey haritasının bir bölümü. (Araştırma Ekibi)

Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech) Jeoloji ve Gezegen Bilimleri bölümünden bir araştırma ekibi, Mars yüzeyinin 8 trilyon piksel boyutundaki ilk haritasını oluşturmayı tamamladı.
Geology dergisinde yayınlanan harita gezegenin 15 yıl boyunca çekilmiş görüntülerini gözler önüne serdi. Söz konusu görüntüleri Mars yüzeyinin en büyük haritasını oluşturmak için bir araya getirmek ise yaklaşık 3 yıl sürdü.  Çalışmanın ardından dün Amerika Jeoloji Derneği’nin internet sitesinde yayımlanan bir raporda haritanın gezegenin güney yarım küresindeki geniş ovalarını örten eski nehir sistemleri için eşi benzeri görülmemiş bir bakış açısı sağladığı ve kızıl gezegeni keşfederken gelecekte söz konusu nehirlerin dikkate alınacağı kaydedildi. Nehirlerin bulunmasıyla Mars’ın su tarihine yönelik güncel araştırmaların da tamamlandığı belirtildi.
Rapora göre nehir tepeleri; göllerin ve buz nehirlerinin kayıtlarından da anlaşıldığı üzere 3 ila 4 milyar yıl önce, Mars’ta suyun yüzeyde olduğu bir zamanda oluştu. Zamanla büyük ve düz nehir kanallarında tortu birikti ve su kuruduğunda bazı nehirlerden geriye bu tepeler kaldı.
Mars’taki söz konusu coğrafi alanlara benzer yerler bugün ABD’nin Güney Utah bölgesindeki Ölüm Vadisi’nde ve Şili’nin Atacama Çölü’nde görülebilir.
Mars’taki bu tepeler, gezegenin yalnızca güney yarım küresinde bulunuyor. Haritaya göre söz konusu yerler gezegenin en engebeli ve eski arazisinin bulunduğu bölgeler.
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü Jeoloji ve Gezegen bilimleri bölümünde görevli olan çalışmanın baş yazarı Jay Dickson, Amerika Jeoloji Derneği tarafından yayınlanan raporda şu açıklamada bulundu:
“Bu tepeler tüm gezegene yayılmış olabilir. Ancak bundan sonraki süreçlerde bu tepeleri gömüldü ya da erozyona yol açtılar. Gezegenin kuzey kısmı çok pürüzsüz. Zira lav taşkınlarıyla kaplanan kuzey bölümüydü. Nehir tepeleri olup olmadığını bulmak, gezegen yüzeyinin 8 trilyon piksel boyutundaki bu yüksek çözünürlüklü harita oluşturulana kadar mümkün olmadı.”
Yapılan açıklamalar 10 yıldan uzun bir süredir kesintisiz olarak çalışan NASA’nın kamerasının kapsama alanının yüzde 100 olduğu yönünde.



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT