İran Devrim Muhafızları: ‘İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana kimse Amerikalıların karargahlarını hedeflemedi… Şiddetli intikam sürecek’

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dünya liderlerine tebrik mesajları gönderirken. (Fars haber ajansı)
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dünya liderlerine tebrik mesajları gönderirken. (Fars haber ajansı)
TT

İran Devrim Muhafızları: ‘İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana kimse Amerikalıların karargahlarını hedeflemedi… Şiddetli intikam sürecek’

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dünya liderlerine tebrik mesajları gönderirken. (Fars haber ajansı)
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dünya liderlerine tebrik mesajları gönderirken. (Fars haber ajansı)

İran hükümeti ABD’ye yönelik tehditlerine devam ederken, bir yıl önce Irak'ta düzenlenen saldırıda öldürülen İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin intikam sözünü de yineledi. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ülkesinin "küresel küstahlığa karşı büyük bir darbe indirdiğini” belirterek, nükleer anlaşmanın dünyanın çıkarına olduğunu vurguladı.
Diğer taraftan, Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutan Yardımcısı Tuğgeneral Muhammed Hicazi yaptığı açıklamada, "Şiddetli intikam sürecek. Yani emri veren ve bunu uygulayanlardan intikam alınması gerekiyor. Ancak intikamın zamanı ve yöntemi koşullara bağlı” dedi.
İran merkezli Tasnim haber ajansına göre Hicazi dün (Cuma) yaptığı açıklamada, Devrim Lideri'nin (İran dini lideri Ali Hamaney) Süleymani'nin ailesini karşıladığı sırada yaptığı konuşmadaki şiddetli intikam sözünün "yeterli" olduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Şu ana kadar biri cenaze töreninde, ikincisi ABD'nin Irak'taki Ayn el-Esed Hava Üssü'ne düzenlenen füze saldırısı olmak üzere küstahlığa karşı iki darbe vuruldu. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana hiçbir hükümet resmi olarak Amerikalıların karargahlarını hedeflemedi. İran bu askeri saldırıyı gerçekleştirdi ve ABD bu darbe karşısında hiçbir şey yapamadı.”

Hicazi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
“Burada iki tokat (darbe) daha var. Birincisi bölgedeki ABD planlarının yenilgisi. Şu anda yaşanan durum bu. Bölge ülkeleri ABD iradesi doğrultusunda hareket etmiyor. Bu da ABD’nin programının ve hiçbir bedel ödemeden yaptıkları irade dayatmasının hezimete uğraması anlamına geliyor. Diğer darbe ise, Amerikalıların bölgeden kovulması. Bu yakında gerçekleşecek. Tabii ki bunlar sadece darbeler. Şiddetli intikam sürecek. Yani emri veren ve bunu uygulayanlardan intikam alınması gerekiyor. Ancak intikamın zamanı ve yöntemi koşullara bağlı."
Hasan Ruhani ise yaptığı açıklamada, "son projelerin açılışının ülkenin ilerlemesini engellemek isteyen küresel küstahlığa büyük bir darbe indirdiğini” belirterek, “Saf algılarına göre, İran halkını ekmek almak için uzun kuyruklara sokmak üzereydiler" dedi.
Tasnim haber ajansının haberine göre Ruhani, Perşembe günü Petrol Bakanlığı'nın bir dizi projesinin açılış töreninde yaptığı açıklamada, "Bugün burada görülen milli güçtür. Bugün herkes büyük başarılara tanık olmak için bir araya geliyor” dedi. Ayrıca Ruhani, ülkeye uygulanan ambargoya karşı başta sanayi olmak üzere her alanda "İran halkının başarılarına" dikkati çekti. İran halkının düşmanın komplolarına teslim olmadığını belirten Ruhani şunları kaydetti:
"Bugün ekonomik savaş koşullarında ülkenin batısındaki 3 valilikte bir günde 1 milyar Euro değerinde projeler başlatıldı. Son projelerin açılışı, ülkeyi felç etmek isteyen küresel küstahlığa büyük bir darbe indirdi. Saf algılarına göre, İran halkını ekmek almak için uzun kuyruklara sokmak üzereydiler. Bu ekonomik savaş 30 yıl devam etse de İran halkı direnir ve ayağa kalkar.”
Ruhani açıklamasında, ABD Başkanı Donald Trump'a atıfta bulunarak, "İran'a karşı ekonomik savaşın sona erdiğini düşünüyorum. Bu savaşın kötü liderliğini üstlenen kişi siyasi hayatının son günlerini geçiriyor" dedi.
Ruhani, “7 yıl önce 11 milyar dolar olan ülkedeki petrokimya ürünlerinin değerinin, ülkenin çeşitli yerlerinde başlatılan projeler ışığında bugün ikiye katlandığına” dikkati çekerek şu açıklamalarda bulundu:
“Yabancıların bu hükümete duyduğu büyük öfkenin sebebi kendi kendine yeterliliğimizi sağlamış olmamızdır. Eskiden benzin ve mazot ithal ederken şimdi ihraç ediyoruz. Yangını (ambargo) bir an önce söndürmeliyiz. Hiç kimsenin şefkatine ihtiyacımız yok. Sevgili halkımıza bu yılın sonunda ve önümüzdeki yıl yaşam ve sağlık koşullarının daha iyi olacağını müjdeliyorum.”
Ruhani açıklamasında, "Nükleer anlaşma projesi ve buna bağlılık dünyanın çıkarına. Bu ambargoyu azaltmak ve iptal etmek için elimizden geleni yapıyoruz" dedi.
Dünya liderlerine tek tek mesajlar göndererek bayramlarını kutlayan Ruhani’nin mesajında şu ifadeler yer aldı:
“Bugün dünya çeşitli sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi krizlerden geçiyor. Buna karşılık, dünya liderlerinin mevcut krizleri çözmek ve virüse karşı mücadeleyi hızlandırmak için her zamankinden daha fazla çalışması gerekiyor. Aynı şekilde, irade çerçevesinde insan hayatının normal seyrine dönmesi için bölgesel ve küresel düzeyde uyumlu ortak çaba ve destek gerekiyor.”



Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe