Rafsancani'nin kızından 'Trump'tan daha zorba olan İranlılar' eleştirisi

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi, reformistlere yakın Ensaf News haber sitesine röportaj verdi
Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi, reformistlere yakın Ensaf News haber sitesine röportaj verdi
TT

Rafsancani'nin kızından 'Trump'tan daha zorba olan İranlılar' eleştirisi

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi, reformistlere yakın Ensaf News haber sitesine röportaj verdi
Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi, reformistlere yakın Ensaf News haber sitesine röportaj verdi

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi, İran’daki kişi ve kuruluşları, ülkeyi ‘yıkımın’ eşiğine getiren rollerinin ‘zorbalık noktasında ABD Başkanı Donald Trump’tan daha tehlikeli’ olduğu eleştirisinde bulundu.
Faize Haşimi dün, ABD Başkanı seçilen Joe Biden'ın göreve başlamasının ardından da ABD’nin İran’a uyguladığı azami baskı politikasının devam etmesini desteklediğine dair açıklamaları sonrası ailesi ve Kargozaran-ı Sazendegi Partisi’ndeki  (İnşaat Yöneticileri) müttefikleri tarafından kendisine yöneltilen eleştirilere açık bir mektupla yanıt verdi.
Faize Haşimi, açıklamalarını eleştiren ve özür dilemesini isteyen ağabeyi Tahran İl Meclisi Başkanı Muhsin Haşimi’ye tepki gösterdi. Faize Haşimi, “Özür dilemek zorunda olanlar, halkın taleplerini çıkmaza sokan bir eğilimi takip edenlerdir” dedi. Bunun ‘daha ciddi’ bir durum olduğunu vurgulayan Haşimi, “Ağır bir bedel ödedim. Bedel ödemekten ve bu şekilde fedakarlık yapmaktan korkmuyorum” ifadelerini kullandı.
Üstü örtülü bir şekilde ağabeyine suçlamada bulunan Faize Haşimi, “Bence haklı, çünkü kendisi için bir gelecek çizmiş ve engelleri kaldırmak istiyor” şeklinde konuştu.
Faize Haşimi, ‘zorbalıkta ve kurallara ve yasalara uymamak noktasında Trump'tan daha tehlikeli olan kişiler ve kurumlar yüzünden ülkenin etkisizlik, kötü yönetim, verimsizlik ve dogmatizm ile karşı karşıya olduğunu ve hatta zaman zaman yıkılmanın eşiğine geldiğini’ belirterek ABD’nin azami baskı politikasını desteklediğini açıkladı.
Ilımlılarla ilişkili olan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin performansına da dolaylı yoldan atıfta bulun Haşimi, “Bugünlerde Ahmedinejad'ın neden olduğu sapmalardan çok daha derin sapmalara tanık oluyoruz” yorumunda bulundu. Eski İran Cumhurbaşkanının kızı genel olarak iktidardaki muhafazakarlara ve reformistlere karşı ‘endişeli, eleştirel, sömürgeci ve yalancılar’ ifadelerini kullanıyor.
Siyasi hayatı boyunca İran rejiminin ikinci adamı olarak nitelendirilen Haşimi Rafsancani'nin çocukları, ölümünün dördüncü yıldönümünün üzerinden henüz birkaç gün geçmişti ki İran gazetelerinde boy gösterdiler.
Haşimi Rafsancani akımının en önde gelen gazetelerinden biri olan Sazendegi gazetesi, pazartesi günü yayımlanan sayısında sopanın ortasından tutmaya çalışarak Faize ve Muhsen Haşimi'nin resminin altına ‘Bir ağabeyin kız kardeşine yaptığı eleştiri’ şeklinde okuyucularına aktardı. Gazete, Kazgozaran-ı Sazendegi partisinin sözcülerinden Hüseyin Maraşi yaptığı açıklamada, ‘dış müdahalenin reforma yol açmayacağını’ söyleyerek Haşimi'nin kızını eleştirdiği aktardı. Haşimi Rafsancani’nin ofisine bağlı Armane Mili gazetesi ise Haşimi Rafsancani ve oğlu Muhsin'in bir fotoğrafıyla birlikte özür talebinin altını çizdi.
Faize Haşimi, reformistlere yakın Ensaf News haber sitesine verdiği röportajda, Tahran’ın davranışını değiştirmede azami baskı politikasının etkinliğini desteklediğini ifade ederken ABD Başkanı seçilen Joe Biden’ın göreve başlamasının ardından herhangi bir değişiklik olmasını beklemediğini dile getirdi. Faize Haşimi, Muhsen Haşimi’ye yazdığı mektupta Trump’ın azami baskı politikasına verdiği desteği yineleyerek “İran için Trump'ın politikasını tercih ederdim” dedi.
Kendisini eleştirenleri kısmen de olsa, ‘halkın yaşadığı sıkıntıların sebebi olmakla’ suçlayan Faize Haşimi, “Son üç yıldır düzenlenen yüzlerce protesto gösterisinde atılan sloganları duymadılar mı? İçeride yöneticilere ve yetkililere karşı bir dalgalanma olduğunu fark etmediler mi? Tüm sorunlara rağmen halk daha bilinçli görünüyor” yorumunda bulundu.
Bununla birlikte Faize Haşimi, reformistler ve eski Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi’nin ekibi tarafından sosyal ağlarda sert bir şekilde eleştirildi.
Tahran Üniversitesi Siyaset Bilimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadık Zibakelam Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, Faize Haşimi'ye yöneltilen eleştirileri eleştirdi. Prof. Dr. Zibakelam, “Adam olarak tanımlananların çoğu, ülkelerinin siyasetinin kara tünelinin sonunda umut ışığı görmeyen milyonlarca vatandaşının duygularını sadakatle yansıtan Haşimi'yi hedef almak için bıçak çekti. Işığın, Trump'ın politikasında olabileceğini düşünmenin doğru veya yanlış olması ayrı bir konu” ifadelerini kullandı.



Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe