Suriye’deki Rus Hmeymim Hava Üssü’nün geçen ay İsrail ve Suriyeli yetkililerin toplantısına ev sahipliği yaptığı bildirildi. Tel Aviv’in toplantıda İran ve milislerinin Suriye’den çıkarılmasını talep ettiği belirtildi. Şam ve Tel Aviv bu toplantı hakkında resmi bir açıklama yapmadı.
Suriye merkezli Cüsur Araştırmalar Merkezi’nin bugün detayları yayınlanacak rapora göre, Hmeymim’deki toplantıya Suriye tarafından Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Tümgeneral Ali Memluk ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Bessam Hasan katılırken, İsrail tarafında eski Genelkurmay Başkanı Gadi Eizenkot ve eski Mossad yetkilisi General Ari Ben-Menashe yer aldı. Suriye’deki Rus Hava Kuvvetleri Komutanı Alexander Yuryevich Chaiko da toplantıda hazır bulundu.
Rapora göre, Suriye heyeti İran ve milislerini ülkeden çıkarmak için şu taleplerde bulundu:
- Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmesinin kolaylaştırılması.
- İran’ın biriken borçlarını ödemesi için Şam’a mali yardımlar yapılması.
- Suriye’ye uygulanan Batı yaptırımlarını kaldırılması.
İsrail heyeti ise taleplerini şöyle sıraladı:
- İran, Hizbullah ve İran’ın desteklediği milislerin tamamının Suriye’den çıkarılması.
- Muhalifleri de kapsayacak bir hükümetin kurulması.
- Askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden yapılandırılması.
- Ordudan ayrılan komutanların güvence verilerek geri dönüşlerinin sağlanması.
Toplantının sonunda tarafların herhangi bir anlaşma imzalamadığı belirtilen raporda, “Fakat toplantı, Rusya’nın ilerleme kaydettiği ve 2021’de önemli bir genişlemeye tanık olması beklenen bir yolun başlangıcını oluşturuyor. Zira Moskova, rejim ve İsrail arasında doğrudan ilişki kurmanın, rejim için bir can simidi olacağını ve rejimin Suriye’deki siyasi meşruiyetine uluslararası bir destek almasını mümkün kılacağını düşünüyor” ifadelerine yer verildi.
Rusya ve ABD, 2018’in ortalarında, Washington’un Suriye muhalefetini desteklemekten vazgeçmesini, rejim güçlerinin Suriye’nin güneyine yeniden konuşlanmasını ve Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü’nün (UNDOF) Golan Tepeleri’ne dönmesini öngören bir anlaşma imzaladı.
Raporda, “İsrail ile barış, rejim açısından diplomatik ve ekonomik ambargodan çıkış için mükemmel bir çözüm” ifadesi kullanıldı.
Raporun devamında şunlar kaydedildi:
“İran, rejimin kendisini uluslararası sisteme geri döndürecek ve İran ile Rusya’nın zincirlerinden kurtulmasına yardımcı olacak bir çıkış aradığının farkında. Bu nedenle Tahran rejimin çabalarını engellemeye çalışıyor ve bu yönelimi koordine eden Rusya’nın çabalarını da daha önce engellemişti.”
İsrail, Salı gecesi ABD’nin desteğiyle Suriye’nin güney ve kuzey bölgelerindeki İran mevzilerine en şiddetli hava saldırıları düzenledi. İsrail ordusu yayınladığı yıllık raporda, İran’ın Suriye’de konuşlanmasını engellemek amacıyla 2020 boyunca Suriye’deki 50 hedefe hava saldırısı düzenlediğini ve 500’ün üzerinde güdümlü füze ve mermi fırlattığını duyurdu. İsrail’in yaptığı hamlelere bakılırsa, Tel Aviv, Donald Trump yönetiminin görev süresinin bitmesine iki gün kala, Tahran ile nükleer programı konusunda müzakere etme niyetinde olan Joe Biden yönetiminin görevi devralmaya hazırlanırken “yeni kurallar” koymak istediğini ifade etmek için hızlı hareket etti.
Batı Şeria'da İsrail polisi (Reuters)
SDG mensupları, Suriye'nin kuzeydoğusunda (AFP)
