Şam ile Tel Aviv, İran ve milislerini Suriye’den çıkarmak için Rusya garantörlüğünde toplantı düzenledi

Hmeymim Hava Üssü’ndeki Rus uçakları (Arşiv – Reuters)
Hmeymim Hava Üssü’ndeki Rus uçakları (Arşiv – Reuters)
TT

Şam ile Tel Aviv, İran ve milislerini Suriye’den çıkarmak için Rusya garantörlüğünde toplantı düzenledi

Hmeymim Hava Üssü’ndeki Rus uçakları (Arşiv – Reuters)
Hmeymim Hava Üssü’ndeki Rus uçakları (Arşiv – Reuters)

Suriye’deki Rus Hmeymim Hava Üssü’nün geçen ay İsrail ve Suriyeli yetkililerin toplantısına ev sahipliği yaptığı bildirildi. Tel Aviv’in toplantıda İran ve milislerinin Suriye’den çıkarılmasını talep ettiği belirtildi. Şam ve Tel Aviv bu toplantı hakkında resmi bir açıklama yapmadı.
Suriye merkezli Cüsur Araştırmalar Merkezi’nin bugün detayları yayınlanacak rapora göre, Hmeymim’deki toplantıya Suriye tarafından Ulusal Güvenlik Büro Başkanı Tümgeneral Ali Memluk ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Bessam Hasan katılırken, İsrail tarafında eski Genelkurmay Başkanı Gadi Eizenkot ve eski Mossad yetkilisi General Ari Ben-Menashe yer aldı. Suriye’deki Rus Hava Kuvvetleri Komutanı Alexander Yuryevich Chaiko da toplantıda hazır bulundu.

Rapora göre, Suriye heyeti İran ve milislerini ülkeden çıkarmak için şu taleplerde bulundu:
- Suriye’nin Arap Birliği’ne dönmesinin kolaylaştırılması.
- İran’ın biriken borçlarını ödemesi için Şam’a mali yardımlar yapılması.
- Suriye’ye uygulanan Batı yaptırımlarını kaldırılması.

İsrail heyeti ise taleplerini şöyle sıraladı:
- İran, Hizbullah ve İran’ın desteklediği milislerin tamamının Suriye’den çıkarılması.
- Muhalifleri de kapsayacak bir hükümetin kurulması.
- Askeri ve güvenlik kurumlarının yeniden yapılandırılması.
- Ordudan ayrılan komutanların güvence verilerek geri dönüşlerinin sağlanması.
Toplantının sonunda tarafların herhangi bir anlaşma imzalamadığı belirtilen raporda, “Fakat toplantı, Rusya’nın ilerleme kaydettiği ve 2021’de önemli bir genişlemeye tanık olması beklenen bir yolun başlangıcını oluşturuyor. Zira Moskova, rejim ve İsrail arasında doğrudan ilişki kurmanın, rejim için bir can simidi olacağını ve rejimin Suriye’deki siyasi meşruiyetine uluslararası bir destek almasını mümkün kılacağını düşünüyor” ifadelerine yer verildi.
Rusya ve ABD, 2018’in ortalarında, Washington’un Suriye muhalefetini desteklemekten vazgeçmesini, rejim güçlerinin Suriye’nin güneyine yeniden konuşlanmasını ve Birleşmiş Milletler (BM) Barış Gücü’nün (UNDOF) Golan Tepeleri’ne dönmesini öngören bir anlaşma imzaladı.
Raporda, “İsrail ile barış, rejim açısından diplomatik ve ekonomik ambargodan çıkış için mükemmel bir çözüm” ifadesi kullanıldı.
Raporun devamında şunlar kaydedildi:
“İran, rejimin kendisini uluslararası sisteme geri döndürecek ve İran ile Rusya’nın zincirlerinden kurtulmasına yardımcı olacak bir çıkış aradığının farkında. Bu nedenle Tahran rejimin çabalarını engellemeye çalışıyor ve bu yönelimi koordine eden Rusya’nın çabalarını da daha önce engellemişti.”
İsrail, Salı gecesi ABD’nin desteğiyle Suriye’nin güney ve kuzey bölgelerindeki İran mevzilerine en şiddetli hava saldırıları düzenledi. İsrail ordusu yayınladığı yıllık raporda, İran’ın Suriye’de konuşlanmasını engellemek amacıyla 2020 boyunca Suriye’deki 50 hedefe hava saldırısı düzenlediğini ve 500’ün üzerinde güdümlü füze ve mermi fırlattığını duyurdu. İsrail’in yaptığı hamlelere bakılırsa, Tel Aviv, Donald Trump yönetiminin görev süresinin bitmesine iki gün kala, Tahran ile nükleer programı konusunda müzakere etme niyetinde olan Joe Biden yönetiminin görevi devralmaya hazırlanırken “yeni kurallar” koymak istediğini ifade etmek için hızlı hareket etti.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.