Trump’tan veda konuşması: “Dünya Çin karşısında birleşti ve ‘yeni bir savaş’ başlatmadı”

Trump’ın Florida'ya başkan olarak yaptığı son gezisinde yanına nükleer çantayı alması tartışmalara neden oldu

Trump'ın 12 Ocak'ta Teksas'tan ayrılırken çekilen bir fotoğrafı (AP)
Trump'ın 12 Ocak'ta Teksas'tan ayrılırken çekilen bir fotoğrafı (AP)
TT

Trump’tan veda konuşması: “Dünya Çin karşısında birleşti ve ‘yeni bir savaş’ başlatmadı”

Trump'ın 12 Ocak'ta Teksas'tan ayrılırken çekilen bir fotoğrafı (AP)
Trump'ın 12 Ocak'ta Teksas'tan ayrılırken çekilen bir fotoğrafı (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'dan ayrılmadan önce yaptığı konuşmada, dünyanın Çin karşısında ‘birleştiğini’ ve görev süresi boyunca yeni bir savaş başlatmadığını söyledi. Trump veda konuşmasında, “İttifaklarımızı yeniden canlandırdık ve dünya uluslarını Çin karşısında daha önce hiç olmadığı şekilde bir araya getirdik. Özellikle onlarca yıl sonra yeni bir savaşa girmeyen ilk başkan olmaktan gurur duyuyorum” ifadelerini kullandı. Bununla birlikte yeni yönetimin ABD’yi ‘güvenlik ve refah içinde tutacağına’ olan umudunu dile getiren Trump, Amerikalıları yeni yönetimin başarılı olması için ‘dua etmeye’ çağırdı.
Trump, görev süresinin son saatlerinde, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına karşı uygulanan politikalar çerçevesinde bazı ülkelere uygulanan seyahat yasaklarının kaldırılması ve uzun bir af listesi dahil olmak üzere bir dizi başkanlık kararı çıkarmaya çalıştı.
Basında yer alan haberlere göre Trump, Beyaz Saray'dan Florida'ya seyahat etmeden 24 saatten daha kısa bir süre önce, en yakın müttefikleri ve üst düzey yardımcılarıyla birlikte 100 kadar isim için af çıkarmaya hazırlandı. Trump tüm hafta sonu, üst düzey danışmanlarıyla listeyi hazırlamaya ve kongredeki müttefikleriyle listenin duyulacağı en uygun zaman konusunda fikir alışverişinde bulunmaya çalıştı. Öte yandan basın haberlerinde Trump’ın Senato tarafından yapılacak oturumda kendisine özel af verilmemesi ihtimaline karşı savunma ekibini güçlendirmeye çalıştığı da belirtildi.
Trump'ın kendisi için özel af çıkarmasını destekleyen müttefiklerinden bazıları, Trump’ın kendisine özel af çıkarma riskini almaması gerektiğini savunan Senato'daki Cumhuriyetçileri kızdırmayı göze alıyorlar. Zira Cumhuriyetçiler, Trump’ın kendisi için özel af çıkarmasının, kendisine yöneltilen ‘şiddeti körükleme ve Kongre Binası'na yapılan baskının sorumlusu olma’ suçlamalarını üstü örtülü olarak kabul ettiği anlamına geleceğini düşünüyorlar.
Af listesinde ruhsatsız silah taşıdığını itiraf eden Lil Wayne ve yolsuzluktan hüküm giymiş eski New York Eyalet Kongresi Meclis Başkanı Sheldon Silver yer alırken listenin, Meksika sınırına duvar inşa etmek için başlatılan bir bağış kampanyasında toplanan binlerce doları çalmakla suçlanan eski Beyaz Saray Baş Strateji Uzmanı Steve Bannon gibi tartışmalı isimleri içermesi bekleniyor. Bazı taraflara göre af listesinde, casusluk yapmakla suçlanan WikiLeaks’ın kurucusu Julian Assange, ABD'nin istihbarat bilgilerini sızdıran Amerikan Ulusal Güvenlik Kurumu’nun (NSA) eski çalışanı Edward Snowden ve şiddet içermeyen suçlar işleyen bazı tutuklular da yer alabilir.
Trump daha önce eski kampanya yöneticisi Paul Manafort, General Michael Flynn, eski danışmanı Roger Stone ve damadı Jared Kushner'in sahte vergi iadesi yapmakla suçlanan babası Charles Kushner dahil olmak üzere 90 kişiyi affetmişti. Ayrıca, kampanya fonlarını kötüye kullanmaktan suçlu bulunan iki eski Cumhuriyetçi Kongre üyesi de Trump tarafından affedildi.

Trump, ikinci kez başkan olma fırsatına engel olunduğuna inanıyor
Beyaz Saray’daki kaynaklar, Başkan Trump’ın Beyaz Saray’daki son günlerini, kötü bir ruh halinde ve ikinci kez başkan olma fırsatına engel olduklarına inandığı kişilere karşı duyduğu öfkeyle geçirdiğine işaret ettiler. Bununla birlikte Trump, Beyaz Saray'ın Mavi Odası'nda son dört yılda elde ettiği başarıların listelendiği videolu bir veda mesajı kaydetti. Dün tüm gününü en yakın yardımcılarıyla geçiren Trump, Oval Ofis'te hatıra fotoğrafları çektirdi. Ayrıca Beyaz Saray’dan ayrılış törenini gözden geçiren Trump, halefi Joe Biden'ın göreve başlama töreni için alınan güvenlik önlemleriyle ilgili bilgi aldı. Bu arada Trump birçok telefon görüşmesi yaptı. Basında yer alan haberlere göre Trump, bu sabah (Çarşamba) St. Andrews Askeri Üssü'nde çok sayıda misafirin ve gazetecinin katılacağı bir askeri veda törenine katılmak üzere.
ABD başkanına her gittiği yerde eşlik eden nükleer çantanın yeni başkana teslim edilmesi konusunda tartışmalar başladı. Nükleer çanta, genellikle devir teslim töreninde görevi bırakan başkandan yeni başkana teslim edilir. 'Nükleer futbol topu (nuclear football)' olarak bilinen başkanın ‘acil durum çantası’ her zaman başkana eşlik eden bir askeri personel tarafından taşınır. Çantada bir başkanın nükleer saldırı emri vermesine olanak sağlayan ekipmanlar yer alıyor.
Beyaz Saray’a yakın kaynaklar, biri Başkan Trump’ta, diğeri Başkan Yardımcısı Mike Pence’de ve üçüncüsü yedek olmak üzere 3 çanta olduğunu söylüyorlar. Bununla birlikte Trump’ın çantalardan birini Florida'ya giderken yanında götürmesi, akıllarda çantanın Biden’a nasıl teslim edileceği ile ilgili soru işaretleri belirmesine neden oldu. Beyaz Saray’daki kaynaklar, Biden’ın başkanlık yeminini ettikten sonra, ilk çantanın törende Biden'a eşlik eden bir askeri personele teslim edileceğini düşünüyorlar. Bu arada yedek çanta, Washington dışında güvenli bir yerde bulunurken diğer çantanın Trump'a eşlik eden askeri personel tarafından Washington'a getirilmesi bekleniyor.



Amerikan bankalarından Arjantin'e soğuk duş

Milei - Trump yakınlığının ekonomik boyuta taşınması, Arjantin'de "ABD içişlerimize karışacak" korkusunu büyüttü (AFP)
Milei - Trump yakınlığının ekonomik boyuta taşınması, Arjantin'de "ABD içişlerimize karışacak" korkusunu büyüttü (AFP)
TT

Amerikan bankalarından Arjantin'e soğuk duş

Milei - Trump yakınlığının ekonomik boyuta taşınması, Arjantin'de "ABD içişlerimize karışacak" korkusunu büyüttü (AFP)
Milei - Trump yakınlığının ekonomik boyuta taşınması, Arjantin'de "ABD içişlerimize karışacak" korkusunu büyüttü (AFP)

Wall Street Journal'ın (WSJ) özel haberine göre JPMorgan Chase, Bank of America ve Citigroup, Arjantin'e 20 milyar dolarlık kredi vermekten vazgeçti.

Amerikan gazetesinin kaynakları, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'yi desteklemek isteyen Donald Trump yönetiminin çağrısıyla harekete geçen bankaların bunun yerine daha küçük bir paket hazırladıklarını söyledi. 

WSJ, geçen ay ad ve görevlerini açıklamadığı kaynaklara dayandırdığı haberde bankaların kendilerini riske atmadan kredi vermeye çalıştığını bildirmişti. 

Normalde bu tarz işlemleri kendileri yürüten bankaların ABD Hazine Bakanlığı'na Buenos Aires yönetiminin kendilerine nasıl bir teminat verebileceğini sorduğu ve yeterli güvenceyi alamazlarsa ekonomik istikrarsızlığın sürdüğü Arjantin'e kredinin çıkmayabileceği aktarılmıştı. 

WSJ'nin yeni haberinde 20 milyar dolarlık krediden vazgeçen üç bankanın yaklaşık 5 milyar dolarlık bir repo anlaşması hazırladığı ve bu parayı birkaç ay içinde geri almayı planladığı belirtildi. 

Ancak müzakerelerin daha başlangıç aşamasında olduğu ve koşulların değişebileceği ya da anlaşmanın hiç yapılmayabileceği de vurgulandı. 

Buenos Aires yönetiminin ocakta ödemesi gereken 4 milyar dolarlık borcunu bu anlaşmayla kapaması bekleniyor. 

Arjantin, ABD Hazine Bakanlığı'yla yaptığı döviz takası anlaşmasıyla 20 milyar dolara erişmişti. Bu miktarın ne kadarının kullanıldığı net değil. 

ABD Hazine Bakanlığı'ndan WSJ'ye yapılan açıklamada "Birleşik Devletler, Başkan Milei ve Bakan Caputo'nun Arjantin'i Yeniden Harika Yapma konusundaki temel prensiplere bağlılığına güvenmeyi sürdürüyor" dendi. 

Diğer yandan Hazine Bakanlığı'nın bazı eski yetkilileri, ABD'nin Arjantin'e maddi desteğinin boyutlarının net bir şekilde kamuoyuna açıklanmadığını söylüyor. 

Barack Obama dönemi yetkililerinden Brad Setser da bunlardan biri:

Esasen bu paranın nasıl kullanıldığına dair hiçbir bilgi yok. Vergi mükelleflerinden alınan paranın verildiği düşünüldüğünde, bu sıradışı bir durum.

Independent Türkçe, WSJ, AP


Çin'in Japonya'ya öfkelenmesinin asıl sebebi ne?

Çin lideri Şi Cinping, göreve geldiğinden beri orduyu modernize etmeye çalışıyor (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, göreve geldiğinden beri orduyu modernize etmeye çalışıyor (Reuters)
TT

Çin'in Japonya'ya öfkelenmesinin asıl sebebi ne?

Çin lideri Şi Cinping, göreve geldiğinden beri orduyu modernize etmeye çalışıyor (Reuters)
Çin lideri Şi Cinping, göreve geldiğinden beri orduyu modernize etmeye çalışıyor (Reuters)

Çin'le Japonya arasında Tayvan meselesi nedeniyle çıkan gerginlik sürüyor. 

Pekin ve Tokyo'yu karşı karşıya getiren gerginlik, Japonya Başbakanı Sanae Takaiçi'nin Parlamento'da 7 Kasım'da düzenlenen oturumda yaptığı açıklamayla patlak vermişti. 

Takaiçi, Tayvan Boğazı'na yönelik muhtemel müdahaleyi "ülkesini tehdit eden bir hareket" olarak göreceğini, böyle bir durumda askeri güç kullanılabileceğini belirtmişti. Böylelikle ilk kez bir Japon başbakanı, Tayvan'ın işgali halinde ülkenin askeri müdahalede bulunacağını açıkça söylemişti. 

Pekin yönetimiyse Takaiçi'den sözlerini geri almasını istemiş, başbakan bunu reddedince Japonya'nın Pekin Büyükelçisi Kenji Kanasugi'yi çağırarak Tokyo'ya protesto notası vermişti.

Çin Dışişleri Bakanlığı, güvenlik koşullarının uygun olmadığı gerekçesiyle Japonya'ya seyahat uyarısı da yayımlamıştı. Çin Eğitim Bakanlığı da öğrencilere, güvenlik riskleri nedeniyle Japonya'da "eğitim koşullarının uygun olmadığı" uyarısında bulunmuştu.

Pekin'in Osaka Başkonsolosu Şüe Cien'in "kendilerine saldıran kirli bir boynu tereddüt etmeden kesmeleri gerekeceğini" yazdığı sosyal medya gönderisi de krizi körüklemişti. Japonya, diplomatın "gönüllü olarak ülkesine dönmesini" talep etmişti. 

Ancak CNN'in analizinde, Pekin'in asıl "Asya'daki askeri dengelerin değişme olasılığından endişelendiği" yorumu yapılıyor. 

Tokyo yönetimi, II. Dünya Savaşı'nda 1937-1945'te Çin'i işgal etmişti. İmparatorluk Ordusu, 1895-1945'te de Tayvan'ı da kolonileştirmişti. 

Geçen ay göreve gelen Takaiçi, Japonya'nın savunma harcamalarını marta kadar Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 2'sine çıkaracaklarını duyurmuştu. Merkez sağ Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri, Parlamento'da yaptığı ilk konuşmada Asya-Pasifik bölgesinde Çin, Kuzey Kore ve Rusya'yla artan gerilimlere dikkati çekmişti. 

Analizde, Pekin yönetiminin "Japonya'nın Çin'in yükselişini tehdit edebilecek askeri emelleri olduğunu" düşündüğüne dikkat çekiliyor. 

Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) resmi gazetesi Halkın Günlüğü'nde 17 Kasım'da yayımlanan bir köşe yazısında şu ifadeler kullanılmıştı: 

İlk kez bir Japon lider Tayvan'a silahlı müdahale niyetini dile getirdi ve Çin'e karşı askeri tehditte bulundu. Bunun arkasında, Japonya'nın sağcı güçlerinin pasifist Anayasa'nın kısıtlamalarından kurtulup ‘askeri güç' statüsü elde etme yönündeki tehlikeli girişimi yatıyor.

CNN'in analizinde, Takaiçi'nin savunma bütçesini artırdığı gibi ABD Başkanı Donald Trump'la daha yakın ilişkiler kurmayı hedeflediğine de dikkat çekiliyor. 

Singapur Ulusal Üniversitesi'nden Chong Ja Ian, Çin'in "ilk baştan Takaiçi'yi köşeye sıkıştırmayı" hedeflediğini ve Japonya'ya savunma harcamalarını artırmaması için gözdağı vermeyi istediğini söylüyor. 

Independent Türkçe, CNN, Reuters


ABD’nin Ukrayna barış planında “tam af” detayı

Ukrayna'nın baştan beri yanaşmadığı toprak tavizi seçeneğini kabul edip etmeyeceği henüz belli değil (AFP)
Ukrayna'nın baştan beri yanaşmadığı toprak tavizi seçeneğini kabul edip etmeyeceği henüz belli değil (AFP)
TT

ABD’nin Ukrayna barış planında “tam af” detayı

Ukrayna'nın baştan beri yanaşmadığı toprak tavizi seçeneğini kabul edip etmeyeceği henüz belli değil (AFP)
Ukrayna'nın baştan beri yanaşmadığı toprak tavizi seçeneğini kabul edip etmeyeceği henüz belli değil (AFP)

ABD'nin Rusya-Ukrayna savaşını sonlandırmak için hazırladığı 28 maddelik plan, Kiev yönetiminin birçok taviz vermesini öngörüyor. 

Wall Street Journal'ın (WSJ) incelediği taslak metne göre Ukrayna'dan işgal altındaki Donbas bölgesini Rusya'ya vermesi isteniyor. Ayrıca Ukrayna ordusunun 600 bin personelle sınırlandırılması ve ülkenin NATO'ya katılımının rafa kaldırılması talep ediliyor. 

Planın kabul edilmesi halinde Rusya'nın birçok talebi de gerçekleştirilmiş olacak. 

Bu hafta ABD heyetiyle toplantı yapan Ukrayna lideri Volodimir Zelenski, adil bir barış talep ettiklerini belirterek, "Bağımsızlığımıza, egemenliğimize ve Ukrayna halkının onuruna saygılı koşullar sağlayan değerli bir barış istiyoruz" demişti.

Ukrayna lideri 18 Kasım'da Ankara'yı da ziyaret ederek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la görüşmüştü. Zelenski "Acil bir barış ve bunun için güvenlik garantisi sağlanmasını istiyoruz" demiş, Erdoğan da "Adil ve kalıcı barışın önünü açacak önerileri Rusya'yla da ele almakta kararlıyız" ifadelerini kullanmıştı.

Diğer yandan WSJ'nin aktardığına göre anlaşmada son dönemde Ukrayna'yı çalkalayan yolsuzluk soruşturmasıyla ilgili bir maddede yer alıyor. Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla gazeteye konuşan üst düzey bir ABD'li yetkili, basına sızan taslak metinde Kiev yönetiminin sonradan önemli bir değişikliğe gittiğini belirtiyor. 

Buna göre taslakta yolsuzluk iddialarının detaylandırılması amacıyla, "Ukrayna, aldığı tüm yardımları kapsamlı denetime tabi tutacak ve hataları düzeltmek ya da savaştan yasadışı kazanç sağlayanları cezalandırmak için yasal bir mekanizma oluşturacak" maddesi yer alıyordu. 

Kiev'in bu maddenin "savaştaki tüm taraflar savaş sırasındaki eylemleri için tam af alacak ve gelecekte herhangi bir talepte veya bulunmayacaklarını kabul edecekler" şeklinde değiştirilmesini istediği aktarılıyor. 

Ayrıca Rusya'nın büyük kısmı Avrupa bankalarında yer alan 300 milyar dolarlık dondurulmuş varlıklarının akıbetinin de anlaşma çerçevesinde belirlenmesi bekleniyor. 

ABD'nin öncülüğünde hazırlanan plana Avrupa'dan tepkiler de geldi. Fransız Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot dünkü açıklamasında "Barış, teslimiyet anlamına gelemez. Ukrayna'nın teslimiyetini istemiyoruz" dedi. 

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski de Ukrayna ordusuna sınırlandırma getirilmemesi gerektiğini belirterek, bunun yerine Rusya'nın "saldırgan potansiyelinin" törpülenmesi çağrısında bulundu. 

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNN, New York Post, Washington Post