İran Dini Lideri Ali Hamaney’e yakın Keyhan gazetesi, İsrail gemisinin maruz kaldığı patlamada ‘direniş ekseninin’ rol oynadığını itiraf etti

İsrail gemisi, Maskat sahillerinin karşısındaki patlama bölgesinden ayrıldıktan sonra Dubai’nin Raşid Limanı’na demir attı (AFP)
İsrail gemisi, Maskat sahillerinin karşısındaki patlama bölgesinden ayrıldıktan sonra Dubai’nin Raşid Limanı’na demir attı (AFP)
TT

İran Dini Lideri Ali Hamaney’e yakın Keyhan gazetesi, İsrail gemisinin maruz kaldığı patlamada ‘direniş ekseninin’ rol oynadığını itiraf etti

İsrail gemisi, Maskat sahillerinin karşısındaki patlama bölgesinden ayrıldıktan sonra Dubai’nin Raşid Limanı’na demir attı (AFP)
İsrail gemisi, Maskat sahillerinin karşısındaki patlama bölgesinden ayrıldıktan sonra Dubai’nin Raşid Limanı’na demir attı (AFP)

İran dini lideri Ali Hamaney’in ofisine yakınlığıyla bilinen Keyhan gazetesi, cuma sabah saatlerine doğru Umman Körfezi’nde İsrail gemisinin geçişi sırasında gerçekleşen ‘profesyonel’ patlamanın düzenlenmesinde ‘direniş ekseninin’ rol oynadığını kabul etti. Gazete, İsrail gemisi için “meşru hedef” nitelemesi kullanırken, patlamanın “İsrail’in bölgede tekrarlanan saldırılarına yanıt” olarak gerçekleştiğini yazdı.
Otomobil taşıyan Bahama bayraklı “MV Helios Ray” adlı İsrail gemisinin, perşembeyi cumaya bağlayan gece Umman Körfezi’ndeki geçişi sırasında patlama meydana geldi. ABD Savunma Bakanlığı’ndan bir yetkili, patlama sonucu geminin iki tarafında yarıklar oluştuğunu belirtti.
Keyhan gazetesi, İsrail gemisine yönelik saldırının ardından Husi milislerin cumartesi gecesi Suudi Arabistan topraklarına balistik füze fırlatmasına ve drone göndermesine atıfla dünkü manşetine “Irak ve Suriye’deki zararlı eylemler, Yemen ve Umman Körfezi’nde karşılık buluyor” başlığını attı.
Gazete, başlığın altındaki paragrafta “Direniş grupları, Siyonist rejimin bir süredir bölgede aleni bir biçimde gerçekleşen saldırılarına ve suçlarına yanıt olarak bir İsrail gemisini hedef aldı” ifadelerini kullandı.
Tahran, İran Devrim Muhafızları’nın dış operasyonlarından sorumlu tugaylar için “direniş grupları” tanımlamasını kullanıyor. Gazete, “Irak ve Suriye’deki zararlı eylemler” ifadesiyle, ABD Başkanı Joe Biden’ın verdiği talimat doğrultusunda ABD hava güçlerinin İranlı milislere düzenlediği ilk hava saldırısına işaret ediyor. Nitekim bu hava saldırısı, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) başkenti Erbil’de ABD çıkarlarına karşı katyuşa füzeleriyle düzenlenen saldırılara yanıt olarak geldi.
İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi, dün yaptığı açıklamada, “Patlama bize, İran’ın yalnızca bir nükleer tehdit oluşturmakla kalmadığını, aynı zamanda korku yaydığını, terör eylemleri gerçekleştirdiğini ve sivil hedeflere saldırdığını hatırlattı” dedi.
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, cumartesi günü İsrail Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) yaptığı açıklamada, yaptığı ön değerlendirmede patlamanın sorumlusunun İran olduğu sonucuna vardığını söyledi. Gantz, “Geminin o sırada İran'a nispeten yakın konumu, patlamadan İranlıların sorumlu olduğunu düşüncesine sevk ediyor. Ancak bu durum daha fazla inceleme gerektiriyor. Bu, (patlamanın İran topraklarına) coğrafi yakınlığı ve bağlamı göz önüne alan ön çıkarımdır. Bu, benim görüşüm” ifadesini kullandı.

Patlama İsrailli yetkilileri endişelendiriyor
Hamaney’in temsilcisi Hüseyin Şeriatemdari’nin genel yayın yönetmenliğini üstlendiği Keyhan gazetesi, patlamayla ilgili birinci sayfasında yer verdiği haberde, ABD ve İsrail’in “direniş eksenine yönelik saldırılarını büyük ölçüde artırdığını” belirterek, “patlamanın İsrail yetkililerinin kuruntularını uzaklaştırdığını ve benzer saldırılar konusunda onları endişelendirdiğini” kaydetti.
AFP’nin haberine göre, Keyhan gazetesinin görüşlerine yer verdiği ve isimlerini açıklamadığı askeri uzmanlar, herhangi bir kanıt göstermeden “Umman Körfezi’nde hedef alınan geminin, İsrail ordusuna ait bir askeri gemi” olduğunu ve “dönüş yolunda hedef alındığı sırada Körfez ve Umman Denizi hakkında bilgi topladığını” ifade ettiler. Gazeteye konuşan askeri uzmanlar, “Bu casus geminin gizli bir şekilde denizde gezmesine rağmen muhtemelen direniş ekseninin kollarından birinin kapanına düştü. AFP’ye göre Keyhan gazetesi, Arap Körfezi’nin “direniş ekseni güçlerinin kontrol ettiği bir bölge” olduğunu yazdı. Keyhan gazetesi, dün çıkardığı sayıyla birlikte iki gün üst üste ‘direniş ekseninin’ patlamadaki rolünden bahsetti.
Gazetenin önceki gün yayınlanan sayısındaki başyazıda şu ifadelere yer verildi:
“Direnişin bir bölümüne yapılan saldırı, tümüne yapılmış saldırıdır. Bunu çıkarım yapılması için söylüyoruz. Düşmanların, hesaplarında olmayan bir darbe aldıklarını duyarsanız, şaşırmayın. Dün (cuma) Associated Press (AP), bir İsrail gemisinin Umman Körfezi’nde patlatıldığını söyledi.”
İran Devrim Muhafızları İstihbarat Servisi’ne bağlı haber sitesi Mashregh News, önceki gün bölgesel gelişmelerle ilgili yayınladığı analiz yazısında, “Direniş ekseni hücrelerinin yumruğu hassas noktalarda açık, İsrail’in çıkarlarına zarar verme görevinde kapalıdır” ifadeleri kullanıldı. Yazıda ayrıca İsrail-İran çatışmasının denize taşınabileceğine atıf yapılarak, “Kızıldeniz, Arap Körfezi, Umman Körfezi, Arap Denizi ve Akdeniz’in her an için güvensiz bir bölge olabileceği” belirtildi.

İran, İsrail’i birçok saldırının arkasında olmakla suçluyor
İran, baş düşmanı İsrail’i, topraklarına uzanan birçok saldırının arkasında olmakla suçluyor. Bu suçlamaların sonuncusu ise İran Savunma Bakanı’nın Araştırma ve İnovasyon İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Muhsin Fahrizade’ye yapılan suikast eylemiydi. Batılı istihbarat servisleri, Fahrizade’yi, İran’ın Tahran’da muhtemel nükleer silah üretimi için yürüttüğü nükleer programıyla irtibatlandırıyor.
KAN’ın aktardığına göre, geminin sahibi Rami Ungar, patlama sonucu gemide yaklaşık 1.5 metre çapında iki yarık oluştuğunu belirterek, patlamanın füze fırlatılarak mı yoksa geminin gövdesine mayın yerleştirilerek mi gerçekleştiği hususunu henüz netleştiremediklerini söyledi. Ungar, patlama sonucu gemi mürettebatından herhangi bir can kaybı olmadığını ve gemi motorunun zarar görmediğini söyledi.
Hasarlı gemi dün Dubai’deki bir limana yanaştı. Zira geminin doka çekilmesi ve üzerinde incelemeler yapılması kararlaştırıldı.
Reuters, mavi ve beyaz renkli geminin, Umman Sultanlığı’nın başkenti Maskat sahillerinin karşısında patlamanın meydana geldiği bölgeden ayrıldığını ve halihazırda Dubai’nin Raşid Limanı’na demir attığını bildirdi.
Doklara sahip olan ve çalıştıran Uluslararası Dubai Limanları’nın Sözcüsü, daha önceki açıklamasında, geminin pazartesi (bugün) inceleme için kendilerine ulaşacağını ifade etti.
ABD, daha önce İran’ı özellikle 2019’da Körfez bölgesindeki gemileri ve petrol tankerlerini hedef almakla suçlamıştı.

 


Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.