NASA parlak ve esrarengiz bulutların sırrını çözmek için parlak ve esrarengiz bulutlar oluşturdu

NASA araştırmacıları, "kutupsal mezosferik bulutlar" diye bilinen ve Güneş battığı halde parlamaya devam eden bulutları keşfetmek için bunları yapay olarak oluşturdu.

Bu parlayan bulutlar, özellikle yaz aylarında, yüksek enlemlerde ve alacakaranlıkta ortaya çıkıyor. Dünya yüzeyinin 76 ila 85 kilometre üzerinde, atmosferin mezosfer katmanında bulunan buz kristallerinden oluşuyor. Bu kristaller de bulutları aydınlatarak kararan gökyüzünde parlak görünmelerini sağlıyor.

Bilim insanlarına göre bu bulutlar, olağanüstü bir manzara oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda bilimsel açıdan da önemli veriler sunuyor.

Alaska Üniversitesi'nden uzay fizikçisi Richard Collins, "Bu bulutlar, sadece üst atmosferde, yaşamın kenarında meydana geliyor. Burası inanılmaz derecede soğuk ve kuru" diyor ve ekliyor:

"Üst atmosferdeki değişikliklerin çok hassas biçimde yansıtıyor. Örneğin sıcaklıktaki veya su buharındaki değişimleri…"

Collins ve ekibi buradan hareketle bulutların üst atmosferdeki su buharıyla ilişkili olduğunu tahmin etti. Böylece bu bulutları kendilerinin oluşturup oluşturamayacağını anlamak istedi. Ve dünya yörüngesinin altında hareket eden bir roketi suyla doldurarak, Alaska’dan fırlattı.

26 Ocak 2018'de fırlatılan Super Soaker isimli roket, 220 kilogram su taşıyordu. Roket bu su kütlesini 85 kilometre yükseklikte serbest bıraktı. Bundan sadece 18 saniye sonra, yeryüzündeki araştırmacılar soluk bir gece bulutu tespit etti. 

Ancak bu bulutu meydana getiren faktörleri anlamaları için bu yeterli değildi. Zira bulutun sıcaklığı doğrudan ölçülemiyordu. Bu nedenle bulutun oluşturulduğu koşullar bilgisayar ortamında simüle edildi ve deneyde gerçekleşmiş olması gereken sıcaklık değişimleri hesaplandı.

Bunun sonucunda bulutun oluşmasının, yalnızca sıcaklıktaki yaklaşık 25 derecelik düşüşle mümkün olduğu ortaya çıktı. Bulgulara göre sıcaklık düşüşünden teneke kutulardan salınan su buharı sorumluydu.

Bölgeye verdikleri suyla önemli bir soğutma etkisine neden olduklarını ifade eden Fizikçi İrfan Azeem, bulguları şöyle özetledi:

"Mezosferdeki kutupsal bulut oluşumu, doğrudan su buharının yol açtığı soğumayla bağlantılı. Ve biz bunu  deneysel olarak ilk kez gösterdik."

 
Independent Türkçe, Science Alert