BM, İran'ın ülkenin güneydoğusundaki protestoculara karşı güç kullanmasını kınadı

OHCHR Sözcüsü (BM)
OHCHR Sözcüsü (BM)
TT

BM, İran'ın ülkenin güneydoğusundaki protestoculara karşı güç kullanmasını kınadı

OHCHR Sözcüsü (BM)
OHCHR Sözcüsü (BM)

Birleşmiş Milletler (BM), İran’ın ülkenin güneydoğusundaki silahsız göstericilere karşı ölümcül güç kullanıldığı gerekçesiyle meydana gelen ölümlerin kapsamlı bir şekilde araştırılması için soruşturma çağrısında bulundu.
AFP’nin haberine göre, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR) Ofisi, İran Devrim Muhafızları ve güvenlik güçlerinin, protestocu etnik azınlığa karşı aşırı güç kullandığını bildirdi.
OHCHR Sözcüsü Rupert Colville Cenevre'de düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, İran Devrim Muhafızları ve güvenlik güçlerinin, protestocu etnik azınlığa karşı aşırı güç kullanmasıyla 12 kişinin hayatını kaybettiği şiddet olayını kınadıklarını söyledi.
Colville açıklamasında, 22 Şubat’ta Devrim Muhafızlarının Pakistan sınırında yer alan Sistan ve Belucistan eyaletinde akaryakıt taşıyan en az 10 kişiyi vurduklarını belirterek, iki gün süren gösterilerin ardından Seravan’a giden yolları ise kestiklerini ifade etti.
Bu cinayetlerin eyaletteki bazı şehirlerde gösterilere yol açtığına dikkati çeken sözcü, Devrim Muhafızları ve güvenlik güçlerinin göstericilere ve yoldan geçenlere karşı aşırı güç kullandığını, en az iki kişinin hayatını kaybettiğini ve onlarca kişinin ise yaralandığını bildirdi.
Colville göre, yerel yetkililer Kurin şehrindeki gösteriler sırasında bir polisin öldürüldüğünü duyurdu.
OHCHR, olaylarda toplam 23 kişinin öldüğünü tahmin ediyor.
Bölgedeki internetin kesintiye uğraması nedeniyle ölü sayısını doğrulamanın zor olduğunu söyleyen Colville, bu durumun uluslararası insan haklarının ihlali anlamına geldiğini belirterek, yetkilileri internetin hala kesik olduğu bölgelerde internet hizmetini yeniden sağlamaya davet ettiklerini kaydetti.
Sistan ve Belucistan eyaletleri uzun süredir İran hükümetine sorun çıkartırken, Belucistan, ayrılıkçılıkların merkezi haline geldi.
Colville açıklamasında Sistan ve Belucistan eyaletlerinde yaşanan olaylara ek olarak, raporlarda İran’ın kuzeybatısındaki sınır bölgelerinde Devrim Muhafızları tarafından yaklaşık 59 Kürt akaryakıt taşıyıcısının öldürüldüğünü söyledi. Sistematik ve kasıtlı olarak ölümcül güç kullanımından üzüntü duyduklarını ifade eden Sözcü, özellikle Kürt ve Beluc azınlıklarına uygulanan eylemlerin faillerinin cezasız kalmaması için acil tedbirlerin alınması çağrısında bulundu.
Tüm bu cinayetlerin ortaya çıkması ile kapsamlı ve tarafsız bir soruşturma açılması gerektiğini dile getiren Colville, ölümlere ve ciddi yaralanmalara yol açan hukuka aykırı güç kullananların cezalandırılması talebini yineledi.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.