8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde izleyebileceğiniz 10 feminist film

Thelma ve Louis, feminist fiLm klasiklerinden biri kabul ediliyor (MGM)
Thelma ve Louis, feminist fiLm klasiklerinden biri kabul ediliyor (MGM)
TT

8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde izleyebileceğiniz 10 feminist film

Thelma ve Louis, feminist fiLm klasiklerinden biri kabul ediliyor (MGM)
Thelma ve Louis, feminist fiLm klasiklerinden biri kabul ediliyor (MGM)

Listedekilerin çoğu kadın yönetmenler tarafından çekilen ve bir kadının başrolde olduğu filmlerden oluşuyor.

1) Vecide 
Vecide (Wadjda) hem tamamı Suudi Arabistan'da geçen, hem de Suudi Arabistan'ın ilk kadın yönetmeni Hayfa El Mansur'un ilk kurmaca filmi olma özelliği taşıyor.
2012 tarihli filmde bir bisiklet satın almak isteyen 10 yaşındaki Vecide'nin bu amaçla Kuran'ı ezberden okuma yarışmasına girmesinin ardından yaşadıkları anlatıyor.
Film muhafazakar bir toplumda kız çocuğu ve kadın olmayı yalın bir dille izleyiciye aktarıyor.

2) Roma 
Yönetmen Alfonso Cuarón’un 2019'da 3 dalda Oscar kazanan filmi, 1970'lerin Meksika'sında ayrıcalıklı bir ailede hizmetçi olarak çalışan Cleo'nun hikayesine odaklanıyor.
Başkent Meksika şiddet olaylarına teslim olurken Cleo hem kişisel hem de siyasi sorunların ortasında kalmıştır.

3) Persepolis
2007 yapımı Persepolis, Marjane Satrapi'nin aynı ismi taşıyan ve çizgi roman olarak yazılmış otobiyografisinin sinemaya uyarlanmasıyla yapılmış animasyon filmi.
Vincent Paronnaud ile birlikte beyazperdeye uyarlanan Persepolis, İslam Devriminden sonraki yıllarda 1980’lerin Tahran’ında büyüyen dokuz yaşındaki Marjane’i konu alıyor.
Film, 2007'de Cannes Film Festivali Jüri Ödülü'nün de sahibi olmuştu.

4) Vagabond
Agnes Varda'nın 1985 yapımı filminde genç bir kadının donmuş bedeni Fransa kırsalında bulunur.
Film daha sonra Mona adlı genç kadının hayatının son haftalarında yaşadığı bir dizi karşılaşmaya odaklanır. Fransa kırsalında başıboş dolaşan ve toplum dışında yaşamayı seçmiş bir karakter olan Mona, erkeklerle olan karşılaşmalarınde seksizmi deneyimlerken kadınlar ona karşı daha naziktir. Hatta bazıları onun özgürlüğüne imrenmektedir.
Mona, filmlerindeki güçlü kadın karakterleriyle tanınan Varda'nın yarattığı en devrimci karakter olarak tanımlanıyor.

5) Balinanın Sırtında 

2002 tarihli Balinanın Sırtında (Whale Rider) filmi Yeni Zelanda'nın yerli halkı Maoriler arasında geçiyor.
Kız çocuklarının Whangara şefi olmasına izin verilmiyordur. Ama bu 11 yaşındaki Paikea için kabul edilebilir değildir. Peikea kaderinde balinalara binmek ve kabilesine liderlik etmek olduğunu düşünür. 
Niki Caro'nun filmi cesaret, liderlik ve meydan okuma kavramlarına odaklanıyor.

6) Makul Davranış 
Desiree Akhavan’ın hem oyuncu, hem senarist hem de yönetmen olarak yer aldığı Makul Davranış (Appropriate Behavior) otobiyografik dokunuşlarla dolu bir Brooklyn komedisi.
İranlı-Amerikalı Şirin kadın partneriyle ayrıldıktan sonra hem evsiz hem işsiz kalmıştır. Varoluşsal bir sorgulama içindeki Şirin ailesine biseksüel olduğunu söylemekte zorlanmaktadır.

7) Başsız Kadın
Arjantin filmi Başsız Kadın (The Headless Woman) Lucrecia Martel'in yönettiği ve senaryosunu yazdığı 2008 tarihli bir psikolojik gerilim.
Filmde bir taraftan bir trafik kazasına karışan orta yaşlı ve orta sınıftan bir kadının yaşadığı sarsıntıyı izleriz. 
Film bir yandan da Arjantin'de 1970'lerdeki diktatörlük döneminde binlerce sendikacı, solcu öğrenci ve aktivistin kaybedilmesi hikayesini işler.

8) Thelma ve Louis
1996 tarihli filmde Susan Sarandon ve Gena Davis güçlerini birleştirip her şeyi arkalarında bırakan ve bir haftasonu otomobille yolculuğa çıkan iki kadını anlatıyor. 
Birbirlerinin en büyük destekçisi olan iki kadın sırf cinsiyetleri nedeniyle kendilerine uygulanmak istenen ayrımcılık ve tacizlere karşı durur.
Yönetmeni bir erkek (Riddley Scott) olsa da film dünya genelinde "kültürel ve tarihsel önemdeki" feminist filmlerden biri olarak kabul ediliyor.

9) Skandal
Jay Roach'ın yönettiği Skandal (Bombshell) filmi gerçek bir hikayeden uyarlandı.
Film, Fox News'ta çalışan kadın televizyonculara kanalın CEO'su Roger Ailes'ın yaptığı cinsel saldırıları ve kadınların onu ne pahasına olursa olsun yerinden etmeye çalışmasını anlatıyor.
2019 yapımı filmde Charlize Theron, Nicole Kidman ve Margot Robbie gibi yıldızlar boy gösteriyor.

10) Aslan Yürekli
Adeze Obiagu'nun babası hastadır. Babası kendi erkek kardeşinin şirketin başına başına geçmesini istiyordur ama Adeze şirketin lideri olmaya kararlıdır. 
Nijeryalı Genevieve Nnaji'nin hem yönettiği hem de oynadığı 2018 yapımı Aslan Yürekli (Lionheart) beklenmeyeni gerçekleştirmekten başka çaresi olmayan bir kadının hikayesini anlatıyor.

Independent Türkçe/Vogue, Harper's Bazaar, BFI, Hello
 
 



Bilim insanları: Uzun yaşam için belirleyici organ beyin

Beynin biyolojik yaşı, ölüm ve hastalık riskleri açısından en güçlü tahmini sunuyor (Unsplash)
Beynin biyolojik yaşı, ölüm ve hastalık riskleri açısından en güçlü tahmini sunuyor (Unsplash)
TT

Bilim insanları: Uzun yaşam için belirleyici organ beyin

Beynin biyolojik yaşı, ölüm ve hastalık riskleri açısından en güçlü tahmini sunuyor (Unsplash)
Beynin biyolojik yaşı, ölüm ve hastalık riskleri açısından en güçlü tahmini sunuyor (Unsplash)

Bilim insanları bir kişinin ne kadar yaşayacağını öngörmede açık ara en iyi tahminin beyin yaşı üzerinden yapıldığını tespit etti. 

Kaliforniya'daki Stanford Üniversitesi'nden araştırmacılar, Birleşik Krallık'taki yaklaşık 45 bin yetişkinden alınan kan örneklerini yeni bir yöntemle analiz ederek en az 3 bin proteinin seviyelerini ölçtü. 

Araştırmacılar beyin, kalp, akciğer, karaciğer ve bağışıklık sistemi gibi vücudun farklı bölümlerindeki bu proteinler yoluyla, belirli bir organ sisteminin biyolojik yaşını, yani ne kadar yıprandığını hesapladı.

Bir organın protein analizi, kişinin kronolojik yaşından kayda değer derece farklı olduğunda bu organ "aşırı yaşlı" ya da "aşırı genç" diye sınıflandırıldı.

Bu şekilde 11 organ sistemini ve dokuyu inceleyen bilim insanları, sağlık sonuçlarını en iyi öngören yapının beyin olduğu sonucuna vardı.

Bulguları hakemli dergi Nature Medicine'da bugün (9 Temmuz) yayımlanan çalışmada aşırı yaşlı beyne sahip katılımcılara 10 yıl içinde Alzheimer teşhisi konma olasılığının, genç beyne sahip aynı yaştaki katılımcılara göre 12 kat daha fazla olduğu bulundu.

15 yıl içinde herhangi bir nedenden ölüm riski yaşlı beyinlerde yüzde 182 artarken, genç beyinler ölüm oranında yüzde 40'lık bir azalmayla ilişkilendirildi.

Çalışmanın başyazarı Tony Wyss-Coray, "Beyin uzun yaşamın bekçisi" diyerek ekliyor: 

Eğer bir kişinin yaşlı bir beyni varsa ölüm olasılığı artar. Genç bir beyni varsa muhtemelen daha uzun yaşar.

Araştırmacılar beyinden sonraki en önemli faktörün bağışıklık sistemi olduğunu saptadı. 17 yıllık takip süresi boyunca normal yaşta beyin ve bağışıklık sistemi olan katılımcıların yaklaşık yüzde 8'i, genç beyin ve bağışıklık sistemine sahip kişilerinse sadece yüzde 4'ü hayatını kaybetti. 

Bilim insanları beyin ve diğer organların biyolojik yaşlarına göre değerlendirilmesinin tıpta yeni bir çağı başlatabileceğini söylüyor. Organların biyolojik yaşının erken teşhis aracı olarak kullanılması umuluyor.

Basel Üniversitesi'nden çalışmada yer almayan Heike Bischoff-Ferrari, "Kan bazlı organ yaşı saatleri, günümüz tıbbında kullandığımız önlemlerden çok daha önce, yapısal değişiklikler ortaya çıkmadan yüksek hastalık riskine işaret edebilir ve önleyici tedavinin çok daha etkili olmasını sağlayabilir" diyor.

Wyss-Coray de bunun "tıbbın geleceği" olduğunu söyleyerek ekliyor: 

Bugün doktora bir yeriniz ağrıdığı için gidiyorsunuz ve onlar da sorunu anlamak için muayene ediyor. Biz hastalık tedavisinden önleyici sağlık bakımına geçmeye ve insanlar belirli organlarında hastalık yaşamadan önce müdahale etmeye çalışıyoruz.

Ekip yeni çalışmada geliştirdikleri testi ticarileştirmeyi ve iki ila üç yıl içinde kullanıma sunmayı amaçlıyor. Bu test muhtemelen ilk başta beyin, kalp ve bağışıklık sistemi gibi kilit organların yaşını hesaplamak için kullanılacak.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Financial Times, Nature Medicine