Kötü koku şikayetiyle doktora giden gencin burnundan 8 yıllık mermi çıktı

Gencin burun tomografisi burun boşluğundaki yabancı nesneyi gösteriyor (JAMA Network, 2021 American Medical Association)
Gencin burun tomografisi burun boşluğundaki yabancı nesneyi gösteriyor (JAMA Network, 2021 American Medical Association)
TT

Kötü koku şikayetiyle doktora giden gencin burnundan 8 yıllık mermi çıktı

Gencin burun tomografisi burun boşluğundaki yabancı nesneyi gösteriyor (JAMA Network, 2021 American Medical Association)
Gencin burun tomografisi burun boşluğundaki yabancı nesneyi gösteriyor (JAMA Network, 2021 American Medical Association)

Yıllardır burun tıkanıklığı yaşayan ve burnunu sümkürdüğünde esrarengiz biçimde "kötü kokular" gelen gencin burnunda 8 yıl sonra havalı tabanca mermisi olduğu ortaya çıktı. 
Science Alert'ün haberine göre genç belirtiler nedeniyle ilk kez 15 yaşında doktora gitti. JAMA Otolaryngology - Head & Neck Surgery dergisinde 18 Şubat'ta yayımlanan makaleye göre genç birkaç yıldır burun tıkanıklığı yaşadığını ve koku alma duyusunun azaldığını söyledi.
Gencin burnunu ucunda kamera bulunan esnek bir tüple inceleyen doktorlar, burundaki dar aralıkların genişlediğini tespit etti. Bu duruma bazen mevsimsel alerjiler ya da sinüs iltihabı da neden olabiliyor. 
Doktorlar gence bir burun spreyi ve antihistamin yazıp 4 ila 6 hafta içinde tekrar gelmesini söyledi. Yaklaşık bir yıl sonra 16 yaşındayken yeniden doktora gittiğinde gencin burnunda yaşadığı sıkıntılar devam ediyordu. Makalenin yazarları, gencin burnunu sümkürdüğünde "odayı keskin, kötü bir kokunun doldurduğunu" söyledi.
Yazarlar şu ifadeleri kullandı:
"Hasta nefesinin kötü olduğunu hissetmediğini ancak burnunu her sümkürdüğünde odayı dolduran kötü kokudan utandığını söyledi."
Doktorlar daha sonra tomografi çekti ve burun boşluğunda 9 mm'lik dairesel bir cisim olduğunu fark etti. Genç, daha sonra havalı tüfek mermisi olduğu anlaşılan nesnenin çıkarılması için ameliyat oldu. 
Hastanın ailesiyle yapılan görüşmeden gencin 8 veya 9 yaşındayken burnundan vurulduğu ortaya çıktı. 
Bahsi geçen makalenin yazarlarından ve Teksas Üniversitesi Sağlık Bilimi Merkezi'nden Dylan Z. Erwin, burna kaçan nesnelerin kötü kokulara neden olabileceğini çünkü bu tip nesnelerin doğal kanalları tıkayarak mukus ve bakteri birikmesine neden olduğunu söyledi. 
Erwin bu tip birikintilerin her zaman ateşe veya başka belirtilere neden olmadığını dolayısıyla teşhis sırasında dikkatten kaçabileceğini belirtti. 
Makalede bu tip kazalar yaygın olsa da söz konusu vakanın çok uzun zaman önce gerçekleşmesi nedeniyle benzersiz olduğu ifade edildi. Ameliyattan sonra gencin burun dokusunun normale döndüğü ve kötü kokunun kaybolduğu belirtildi. 
 
Independent Türkçe, Science Alert



Mars'ta bir zamanlar kar ve yağmur yağıyormuş

Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
TT

Mars'ta bir zamanlar kar ve yağmur yağıyormuş

Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)
Bilim insanları Mars'ın yağışları mümkün kılacak bir iklime nasıl sahip olduğunu anlamaya çalışıyor (NASA)

Mars'ta bir zamanlar yağmur ve kar yağdığına dair bulgular ortaya çıktı. 

Bilim insanları Mars'ta bir zamanlar büyük miktarda su bulunduğunu ve çarpıcı yüzey şekillerinin bu şekilde oluştuğunu gösteren kanıtlar keşfediyor. 

Özellikle 4,1 milyar ila 3,7 milyar yıl önce Kızıl Gezegen'de su olduğu üzerinde büyük ölçüde fikir birliği sağlanmış durumda.

Ancak bu suyun nereden geldiği ayrı bir tartışma konusu. Bazı bilim insanları gezegenin her zaman soğuk ve kuru olduğunu, suyu da buz tabakalarının sağladığını savunuyor.

Öte yandan diğer uzmanlar, gezegenin yağışları mümkün kılacak kadar ılıman bir iklime sahip olabileceği ihtimali üzerinde duruyor.

Bilim insanları bu soruya cevap vermek adına gezegenin bugünkü jeolojik yapısının nasıl meydana geldiğini anlamalarını sağlayacak bir bilgisayar modeli kullandı. 

Dünya'da yağışla şekillendiği bilinen bölgelerin Mars'ın bazı kısımlarına benzerliğinden yola çıkan ekip, yerbilimleri için geliştirilmiş bir modelden yararlandı.

Araştırmacılar yağışa dair en güçlü kanıtların bulunduğu ekvator bölgesine odaklanarak Mars arazisinin bir simülasyonunu oluşturdu. Ardından suyun birinde yağış, diğerinde buz tabaklarından geldiği iki ayrı senaryoyu yüzbinlerce yıl boyunca simüle ettiler.

Bulguları hakemli dergi Journal of Geophysical Research: Planets'ta 21 Nisan Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre iki senaryoda ortaya çok farklı iki gezegen çıktı.

Suyun buzullardan geldiği simülasyonda vadilerin en üst kısımları, buz tabakalarının yakınında, çok yüksek rakımlarda oluştu. Yağış senaryosundaysa su kaynakları çok daha geniş bir alana yayıldı. 

Colorado Boulder Üniversitesi'ne doktorasını tamamlayan Amanda Steckel, liderliğini üstlendiği çalışmayı "Buz tabakalarından gelen su, yalnızca dar bir yükseklik şeridinde vadi oluşumunu başlatıyor" diye açıklıyor: 

Oysa yağışlar geniş bir alana dağılmışsa, her yerde vadi başları oluşabiliyor.

Bilim insanları daha sonra NASA'nın Mars Global Surveyor ve Mars Odyssey araçlarının verilerini, elde ettikleri bulgularla karşılaştırdı. Buz tabakası senaryosu, bugünkü Mars'tan çok farklı bir manzara ortaya çıkarırken, yağış modeli çok daha yakın bir sonuç verdi.

Ekip bu nedenle Kızıl Gezegen'de bir zamanlar kar ve yağmur yağdığından şüpheleniyor. Steckel, "Kesin bir sonuca varmak çok zor" diyerek ekliyor: 

Ancak bu vadilerin çok farklı yüksekliklerde başladığını görüyoruz. Bunu sadece buzla açıklamak zor.

Ancak araştırmacılar, gezegende bu yüzey şekillerini oluşturacak yağışın nasıl gerçekleştiğini henüz bilmiyor.

Bulgular Mars'ın geçmişteki iklimine dair tartışmaya son noktayı koymuyor. Ancak ekip, yeni çalışmanın Dünya'nın geçmişi hakkında da fikir verebileceğini söylüyor.

Makalenin bir diğer yazarı Brian Hynek "Akan suyun yol açtığı erozyon durduğunda Mars adeta zamanda dondu ve muhtemelen 3,5 milyar yıl önceki Dünya'ya çok benziyor" diyor.

Independent Türkçe, Debrief, Phys.org, Journal of Geophysical Research: Planets