Patso tartışması: İstanbul'da mı doğdu, geleneksel bir lezzet mi, fakirleşmenin sembolü mü?

Fotoğraf (istanbul.com)
Fotoğraf (istanbul.com)
TT

Patso tartışması: İstanbul'da mı doğdu, geleneksel bir lezzet mi, fakirleşmenin sembolü mü?

Fotoğraf (istanbul.com)
Fotoğraf (istanbul.com)

Patatesin fastfood hali olarak tanımlanabilecek patso, sosyal medyada bir tartışma yaşanmasına yol açtı.
Insider’ın 2018 yılında hazırladığı haberin videosu sosyal medyada dolaşıma girdi ve kullanıcılar Türkiye’de özellikle de İstanbul’da en lezzetli patsonun nerede tüketilebileceğini paylaşmaya başladı.
Bazı kullanıcılar ise patsonun ne olduğunu bilmediklerini ifade ettiler.
Insider’in videosuna patsonun geleneksel bir lezzet olmadığı yönünde eleştiriler de geldi.
Sandviç ekmeğinin arasına konulan kızartılmış patates ve turşudan oluşan patsoya isteğe göre ketçap ve mayonez de eklenebiliyor.

Kimileri patsonun, patates ve sosisin birleşiminden oluştuğunu da savunuyor.
Kaşarlısı, sosislisi ve kaşarlı – sosisli olarak da tüketilebilen patsonun ortalama ücreti 10 ile 20 lira arasında değişiyor.

Vedat Milor’dan “utandıran itiraf” paylaşımı
Yemek, şarap ve restoran eleştirmeni Vedat Milor, patso paylaşımları sürerken “utandıran itiraf” başlığıyla bir tweeti, takipçilerine sundu.
Milor, “Bir restoran eleştirmeni olarak patsonun en iyi nerede yeneceğine dair en ufak bir fikrim dahi yok” dedi.

Milor’un paylaşımı başka bir tartışmaya perde araladı.
Patsonun sınıfsal bir yiyecek olduğunu savunan sosyal medya kullanıcıları, Milor’un paylaşımını eleştirdi.
Bir kullanıcı, patsonun fakirleşmenin sembolü olduğunu savunarak, “Bir toplum karbonhidratı, diğer karbonhidrata katıyorsa, fakirdir” dedi.
Başka biri ise, “Bu ülkede öğrencilerin neler yediğinin farkında olmayan sadece Vedat Milor değil. Kantinlerde içi boş tostlar, okul kenarlarında ekmek arasına konulan ‘varla yok arasında’ şeyler… Cebinde harçlığı olmayan öğrenci için öğle yemekleri tam bir çiledir, travmadır” diye yazdı.

Yalova Belediyesi: Patso kentimizde doğdu
Patsonun en iyi tüketilebileceği restoranlar adreslerinin yoğunlukla İstanbul’dan paylaşılması Yalova Belediyesi’ni de harekete geçirdi.

Belediye sosyal medya hesabından “Ülkemizde patso olarak bilinen patates ekmek Yalova’da doğmuş ve şehrimizin vazgeçilmezleri arasına girmiş bir damak tadıdır” itirazını yükseltti.

Independent Türkçe



Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
TT

Karanlık maddenin kökeni "Karanlık Büyük Patlama"da mı gizli?

Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)
Gizemli karanlık maddenin evrendeki maddenin yüzde 85'ini oluşturduğu öne sürülüyor (Pexels)

Bilim insanları karanlık maddenin diğer maddelerden sonra, "Karanlık Büyük Patlama" denen bir olayla ortaya çıktığını öne sürdü. 

Standart kozmolojik modele göre 13,8 milyar yıl önce gerçekleşen Büyük Patlama'yla evren bir saniyeden kısa sürede muazzam bir hızla genişledi.

Bu dönemde sıcak plazmayla dolu evrende, karanlık madde de dahil her şeyin, bu plazmanın soğumaya başlamasıyla meydana geldiği düşünülüyor.

Evrenin yüzde 27'sini oluşturduğu öne sürülen karanlık madde, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. 

Var olduğu düşüncesiyse, yarattığı kütleçekim etkisinin normal veya gözlemlenebilen madde üzerindeki etkisine dayanıyor.

Bilim insanları yaklaşık 100 yıldır bu maddenin varlığını doğrulayacak kanıtlar ararken, bazıları da gerçek olmadığını savunuyor. 

Physical Review D adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir makalenin yazarları, bu gizemli maddenin kökenini sorgulamaya açıyor.

Geçen yıl yine aynı bilimsel dergide çıkan bir makalede, karanlık maddenin Büyük Patlama'dan birkaç ay sonra gerçekleşen başka bir patlamayla ortaya çıkmış olabileceği iddia edilmişti. 

Austin Teksas Üniversitesi'nden Katherine Freese ve Martin Winkler, Karanlık Büyük Patlama adını verdikleri bu olayla sıcak ve karanlık plazma patlaması yaşandığını savunuyor. Tıpkı Büyük Patlama'nın normal maddeyi ortaya çıkarması gibi, bu olayın da karanlık maddeyi yarattığı düşünülüyor.

ABD'deki Colgate Üniversitesi'nden Cosmin Ilie ve Richard Casey'nin yeni çalışmasıysa, bu teoriyi destekleyerek karanlık maddeyi saptamaya yönelik yöntemler öneriyor.

Araştırmacılar, mevcut deneysel verilere dayanarak Karanlık Büyük Patlama modelinin geçerli olabileceği senaryoları inceledi. 

Karanlık maddenin kökenine dair yeni ihtimalleri ele alan ekip, bırakmış olabileceği kütleçekimsel dalgaların izini sürerek Karanlık Büyük Patlama teorisinin test edilebileceğini söylüyor. 

Ilie, "Karanlık Büyük Patlama tarafından üretilen kütleçekim dalgalarını tespit etmek, bu yeni karanlık madde teorisine çok önemli kanıtlar sağlayabilir" diyor: 

Uluslararası Pulsar Zamanlama Dizisi (IPTA) ve Kilometre Karelik Dizi (SKA) gibi deneyler ufukta belirmişken, yakında bu modeli daha önce görülmemiş şekillerde test edecek araçlara sahip olabiliriz.

Geçen yıl IPTA bünyesindeki bir araştırma ekibi, Büyük Patlama'dan kısa süre sonra meydana gelmeye başlayan kütleçekimsel dalgalarının sönük yankısı olan kütleçekimsel dalga arka planını ilk kez saptanmıştı.

Bu ve benzeri keşifler, karanlık madde teorilerini test etmenin yanı sıra evrenin ilk dönemindeki gelişiminin daha iyi anlaşılmasına da katkı sunma potansiyeli taşıyor.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Popular Mechanics, Physical Review D