Grönland adası bir milyon yıl önce buzsuzdu

Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor  (AFP)
Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor (AFP)
TT

Grönland adası bir milyon yıl önce buzsuzdu

Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor  (AFP)
Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor (AFP)

Yapılan yeni bir araştırmaya göre, Kopenhag’daki bir dondurucuda tesadüf eseri keşfedilen buz örneklerinde, yüzyıllardır yok olan bitki fosillerinin bulunmasıyla Danimarka dilinde “Yeşil Dünya" olarak isimlendirilen ve dünyanın en büyük adası konumundaki Grönland’da yaklaşık bir milyon yıl önce buz bulunmadığı bilgisine ulaşıldı.
AFP’ye konuşan Kopenhag Üniversitesi İklim Bilimi Profesörü, Durthi Dahl-Jensen, "Buzlanmış çekirdek örneklerinde, Grönland'ın güneyindeki kıyılarda ve aynı zamanda tundra ve kuzey ormanlarında bulunan bu çok iyi korunmuş algleri, dalları ve bütün yapraklarıyla birlikte tespit edebildik" dedi. Profesör, buz çekirdeği örneklerinin, Soğuk Savaş sırasında üretilen fakat daha sonra imha edilen 600 nükleer savaş başlığını saklamak üzere 1966 yılında iklim araştırma merkezi adı altında inşa edilen gizli bir ABD üssü olan Camp Century'den alındığını söyledi. Bu örneklerin, buzun kilometrelerce derinliğine sondaj yapılarak alındığını ve herhangi bir kayıt düşülmeden 1994’te Kopenhag’da arşivlendiğini bildirdi.
Dahl-Jensen, "Dondurucuyu değiştirdiğimizde onları (örnekleri) keşfettik, daha önce hiç kimse bu 22 numuneyle ilgilenmemişti" ifadelerini kullandı. İklim bilimciye göre, "Buz çekirdeği örneklerinin bozulmadan kaldığını ve Grönland'ı yaklaşık bir milyon yıl boyunca kapladığını belirledik" ancak adada daha önce buz yoktu. Çalışmanın, Grönland'ın devasa buz örtüsünün "son 1,1 milyon yılda en az bir kez eridiği ve yeniden oluştuğu" sonucuna varmıştır.
Yüzölçümünün yüzde 85'i buzla kaplı olup iki milyon kilometrekarelik alanıyla dünyanın en büyük adası olan Grönland, gezegenin geri kalanından iki ila dört kat daha geniş bir alanı kapsayan kutup buzullarının erimesinde ön sırada yer alıyor.



NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
TT

NASA'dan insanları parçalayabilecek "zombi yıldız"a yakın takip

NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)
NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, inanılmaz derecede güçlü bir manyetik alana sahip ölü bir yıldız olan Magnetar SGR 0501+4516'yı, Samanyolu'ndan geçerken izliyor (ESA/NASA)

Anthony Cuthbertson Teknoloji Editör Yardımcısı @ADCuthbertson 

NASA, saatte 177 bin kilometreden daha hızlı bir şekilde galaksimizde ilerleyen, yıkıcı etkiler yaratma potansiyeline sahip bir "zombi yıldız"ı takip ediyor.

Son derece yoğun cisim, Samanyolu'nda bilinen 30 magnetarda biri. Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan ölü yıldız kalıntılarını ifade ediyor.

Sadece 20 kilometre çapa sahip Magnetar SGR 0501+4516'nın Güneş'ten daha fazla kütlesi var ve manyetik alanı, Dünya'nın manyetosferinden yaklaşık 1 trilyon kat daha güçlü.

Magnetar, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanan araştırmacılar tarafından keşfedildi ve NASA bu "kaçak" cismi, "çizgi roman kahramanlarının süper güçlerine sahip" diye tanımlıyor.

NASA'nın Hubble Misyonu ekibi keşfi detaylandırdıkları blog yazısında, magnetarın evrenin bilinmeyen bir bölümünden geldiğini ancak evrenin en büyük gizemlerinden bazılarına ışık tutabileceğini belirtiyor.

Ekip, "Bir kişi magnetarın 600 mil (yaklaşık bin kilometre) yakınına gelse gökcismi, vücuttaki her atomu parçalayan, bilimkurgu filmlerinin meşhur ölüm ışınına dönüşür" diye yazıyor.

Bu kaçak magnetar, Samanyolu Galaksisi'ndeki örnekler arasında, başlangıçta tahmin edildiği gibi süpernova patlamasıyla oluşmama ihtimali en yüksek magnetar adayı. O kadar tuhaf ki hızlı radyo patlamaları diye bilinen olayların ardındaki mekanizmaya dair ipuçları bile sunabilir.

Görsel kaldırıldı.Magnetar adı verilen ultra güçlü manyetik alana sahip bir nötron yıldızının radyo dalgaları (kırmızı) yaymasının, bir sanatçı tarafından tasviri. Magnetarlar, hızlı radyo patlamalarını yaratan başlıca adaylar arasında yer alıyor (Bill Saxton/NRAO/AUI/NSF)


Gökbilimciler daha önce Magnetar SGR 0501+4516'nın komşu bir süpernovanın çekirdeğinin çökmesiyle oluştuğunu düşünüyordu ancak yeni gözlemler doğum yeri hakkında şüpheler uyandırdı.

Bu keşif magnetarın ya 20 bin diye bildirilen yaşından çok daha yaşlı olduğu ya da iki nötron yıldızının birleşmesiyle oluştuğu anlamına geliyor.

Keşfi yapan ekibe liderlik eden Ashley Chrimes, "Magnetarlar, tamamen nötronlardan oluşan nötron yıldızlarıdır (yıldızların ölü kalıntıları)" diyor.

Magnetarları benzersiz kılan şey, Dünya'daki en güçlü mıknatıslardan milyarlarca kat daha güçlü olan aşırı kuvvetli manyetik alanları.

İspanya'nın Barselona kentindeki Uzay Bilimleri Enstitüsü'nden Nanda Rea ise şöyle ekliyor:

Magnetarların doğum oranları ve oluşum senaryoları, yüksek enerji astrofiziğinde en acil sorular arasında yer alıyor. Bunların, gama ışını patlamaları, son derece parlak süpernovalar ve hızlı radyo patlamaları gibi evrenin en güçlü geçici olaylarının çoğu üzerinde etkisi var.

Araştırma ekibi, magnetarın Samanyolu'ndaki güzergahını ve kökenini daha iyi anlamak için gözlemlerine devam edecek.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/space