Grönland adası bir milyon yıl önce buzsuzdu

Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor  (AFP)
Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor (AFP)
TT

Grönland adası bir milyon yıl önce buzsuzdu

Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor  (AFP)
Grönland Kulusuk şehrinin arkasında küçük buz dağları yüzüyor (AFP)

Yapılan yeni bir araştırmaya göre, Kopenhag’daki bir dondurucuda tesadüf eseri keşfedilen buz örneklerinde, yüzyıllardır yok olan bitki fosillerinin bulunmasıyla Danimarka dilinde “Yeşil Dünya" olarak isimlendirilen ve dünyanın en büyük adası konumundaki Grönland’da yaklaşık bir milyon yıl önce buz bulunmadığı bilgisine ulaşıldı.
AFP’ye konuşan Kopenhag Üniversitesi İklim Bilimi Profesörü, Durthi Dahl-Jensen, "Buzlanmış çekirdek örneklerinde, Grönland'ın güneyindeki kıyılarda ve aynı zamanda tundra ve kuzey ormanlarında bulunan bu çok iyi korunmuş algleri, dalları ve bütün yapraklarıyla birlikte tespit edebildik" dedi. Profesör, buz çekirdeği örneklerinin, Soğuk Savaş sırasında üretilen fakat daha sonra imha edilen 600 nükleer savaş başlığını saklamak üzere 1966 yılında iklim araştırma merkezi adı altında inşa edilen gizli bir ABD üssü olan Camp Century'den alındığını söyledi. Bu örneklerin, buzun kilometrelerce derinliğine sondaj yapılarak alındığını ve herhangi bir kayıt düşülmeden 1994’te Kopenhag’da arşivlendiğini bildirdi.
Dahl-Jensen, "Dondurucuyu değiştirdiğimizde onları (örnekleri) keşfettik, daha önce hiç kimse bu 22 numuneyle ilgilenmemişti" ifadelerini kullandı. İklim bilimciye göre, "Buz çekirdeği örneklerinin bozulmadan kaldığını ve Grönland'ı yaklaşık bir milyon yıl boyunca kapladığını belirledik" ancak adada daha önce buz yoktu. Çalışmanın, Grönland'ın devasa buz örtüsünün "son 1,1 milyon yılda en az bir kez eridiği ve yeniden oluştuğu" sonucuna varmıştır.
Yüzölçümünün yüzde 85'i buzla kaplı olup iki milyon kilometrekarelik alanıyla dünyanın en büyük adası olan Grönland, gezegenin geri kalanından iki ila dört kat daha geniş bir alanı kapsayan kutup buzullarının erimesinde ön sırada yer alıyor.



Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news