"Uzaylı" denen gizemli gök cismine yeni açıklama: "Plüton benzeri bir gezegenden geldi"

Hawaii dlinde "izci" anlamına gelen 'Oumuamua'nın pankek benzeri bir şekle sahip olduğu öne sürülüyor (William Hartmann / Amerikan Jeofizik Birliği)
Hawaii dlinde "izci" anlamına gelen 'Oumuamua'nın pankek benzeri bir şekle sahip olduğu öne sürülüyor (William Hartmann / Amerikan Jeofizik Birliği)
TT

"Uzaylı" denen gizemli gök cismine yeni açıklama: "Plüton benzeri bir gezegenden geldi"

Hawaii dlinde "izci" anlamına gelen 'Oumuamua'nın pankek benzeri bir şekle sahip olduğu öne sürülüyor (William Hartmann / Amerikan Jeofizik Birliği)
Hawaii dlinde "izci" anlamına gelen 'Oumuamua'nın pankek benzeri bir şekle sahip olduğu öne sürülüyor (William Hartmann / Amerikan Jeofizik Birliği)

Harvard Üniversitesi'nden astrofizik profesörü Avi Loeb'in uzaylılara ait olduğunu öne sürdüğü gök cismi 'Oumuamua'ya dair yeni bir araştırma yayımlandı. Araştırmacılar, gizemli cismin Püton benzeri bir gezegenden kopan azot buzu olduğunu öne sürdü.
İlk kez 2017'de Güneş Sistemi'nden çıkarken tespit edilen ve sisteme dışardan geldiği gözlemlenen ilk yıldızlararası nesne unvanlı gök cismi, keşfedildiğinden beri bilim dünyasında tartışmalara yol açıyor.
Dört yıldır nesnenin ne olduğunu tartışan bilim insanları, bir dizi teori ortaya atmış, bunlar arasında nesnenin bir kuyruklu yıldız, bir hidrojen buzu ve bir göktaşı olduğu iddiaları yer almıştı.
Astrofizik profesörü Loeb ise 'Oumuamua üzerine bir kitap çıkarmış ve nesnenin Dünya dışı varlıklara ait bir uzay aracından kopan bir parça olduğunu öne sürmüştü. Loeb'in iddiaları basında büyük yankı uyandırmıştı.
Şimdi de ABD'deki Arizona Eyalet Üniversitesi'nden iki araştırmacı, bu sıradışı nesnenin, yaklaşık 400 milyon yıl önce kendi yıldız sisteminden dışarı atılmış, Plüton benzeri bir gezegenden koptuğunu öne sürdü.
Gökbilimciler Steven Desch ve Alan Jackson, kısa süre önce gizemli nesnenin azot buzundan oluştuğuna dair bir hipotez geliştirdiklerini açıklamıştı.
Bugün gerçekleşen 52. Ay ve Gezegen Bilimleri Konferansı'nda (Lunar Planetary Science) sunulan bulgular, Journal of Geophysical Research: Planets isimli akademik dergide ayrıntılandırıldı.
Makalenin yazarlarından Desch, "'Oumuamua'nın gizemini muhtemelen çözdük. Bu nedenle araştırmalarımız heyecan verici" diye konuştu.
"Bu nesneyi başka bir yıldız sisteminden atılmış bir ‘exogezegen'le ilişkilendiriyoruz. Gökcisminin, Plüton benzeri bir gezegenin parçası olduğu fikrini makul buluyoruz."
‘Oumuamua'nın gözlemlendiği sıradaki tuhaf davranışları, bilim insanlarının gizemli nesneye yönelik teorilerini birçok kez değiştirmesine neden olmuştu.
İncelemeler gizemli cismin, ince uzun bir şekle sahip olduğunu ve kuyrukluyıldızlardan beklenenin aksine, Güneş'in etrafında döndüğü sırada hiç gaz kaçağı belirtisi göstermediğini ortaya koymuştu. Bunun yanı sıra nesnenin kuyrukluyıldızlara göre ışığı çok daha fazla yansıttığı anlaşılmıştı.
Desch ve meslektaşı Jackson ise başka bir yıldız sisteminde, yarım milyar yıl önce iki kozmik cismin çarpışmasının pankek şeklindeki büyük bir azot buzunu, yani 'Oumuamua'yı uzaya fırlattığını ileri sürdü.
İkiliye göre bu katı azot kütlesi, kozmosun dondurucu derinliklerinde, yavaşça ufalanarak dolaşıyordu. Güneş Sistemi'ne girip de Güneş'e yaklaştığında bünyesindeki azot ısındı ve ona hız kazandırdı.
İşte bu esnada Dünya'daki araştırmacılar da onu bir puro şeklinde gördü. Jackson, tıpkı bir kalıp sabunun dış katmanlarının ovalandıkça erimesi gibi, ‘Oumuamua'nın da ısındıkça düzleştiğini söylüyor.
Araştırmacılara göre azot buzu, Neptün'ün ötesinde, Kuiper Kuşağı diye anılan bölgedeki nesnelerde de bol miktarda mevcut. Bu nesneler arasında Neptün'ün uydusu Triton ve cüce gezegen Plüton yer alıyor.
Yeni makalenin, 'Oumuamua'nın kuyrukluyıldızlardan neden 10 kat daha yansıtıcı olduğunu da açıkladığı ifade ediliyor. Buna göre nesnenin yansıtıcılığı, gökbilimcilerin Plüton ve Triton'da gözlemlenen seviyelerle eşleşiyor.
Steven Desch, "Diğer yıldız sistemlerinde, yüzeyinde nitrojen buzu barındıran Plütonlar bulunabileceğini ve bunlardan kopan bir parçanın Güneş Sistemi'ne girmiş olabileceğini düşündük ve gördüğümüz her şeyi açıkladık" diyor:
"Herkes uzaylılarla ilgileniyor. Bu nedenle Güneş Sistemi'ne dışardan gelen ilk nesnenin uzaylıları düşündürmesi kaçınızmaz. Ama bilimde hemen sonuca varmamak gerek."
 
Independent Türkçe, Amerikan Jeofizik Birliği, CNET



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging