Uzmanlar koronavirüs salgınının etkileri nedeniyle Mekke ve Medine'deki ekonomik faaliyetlerin karşılaştığı zorlukların ardından, önümüzdeki birkaç yıl içerisinde Mekke ve Medine'de konaklama ve destek hizmetleri sektörünün kademeli olarak toparlanmasını sağlayacak üç ana faktör belirlediler. Öte yandan Mübarek Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte, Mescid-i Nebevi’ nin teravih namazları için açılması yetkili makamlarca onayladı.
Uzmanlara göre Harameyn Treni'ni seferlerinin başlatılması, iki mubarek şehre (Mekke ve Medine) yapılan seyahatlerin yeniden canlanmasına ve ziyaretçilerin sayısının artmasına katkı sağlayacak faktörlerin başında geliyor. Sağlık Bakanlığı'nın açıklamalarına göre Suudi Arabistan'da 3 milyondan fazla kişi aşılandı. Uzmanlar bu durumu, otel sahiplerinin ve otel işletmecilerinin Suudi Arabistan’ ın farklı şehirlerinden ziyaretçi çekmek için kullanabileceklerini düşünüyor.
Mekke ve Medine bulunan otel sayısı, Suudi Arabistan'da faaliyet gösteren toplam otel sayısının yüzde 75'ini oluşturuyor. Mekke'de yaklaşık 450 bin oda kapasiteli bin 151 lisanslı otel mecvutken, Medine'de ise yaklaşık 75 bin oda kapasitesi bulunuyor. Salgınla mücadele için alınan tedbirler kapsamında otellere tamamen veya kısmen kapatmalar uygulanması nedeniyle yaşanan durgunluk sonrası, otellerin açılmasıyla bölgenin diğer ekonomik sektörleri de canlandırması bekleniyor.
Canlanan sektörler
Uzmanlara göre ulaşım, restoranlar ve perakende satış mağazaları, canlanacak ilk sektörler arasında. Bu canlılığın Ramazan ayı boyunca iki şehirdeki ekonomik hareketliliğe net bir şekilde yansıması bekleniyor. Uzmanlar önceki faktörlere bağlı olarak doluluk oranlarının artmasını ve Ramazan’ ın son 10 gününde zirveye ulaşmasını ve bu durumun sektörlerin geri kalanına olan talebi de arttırmasını bekliyorlar.
Bu iyimser tablo, Suudi Arabistan hükümetinin, koronavirüs salgını ve uygulanan ihtiyati tedbirler neticesinde Mekke ve Medine’ ye ziyaret oranının düşük olması nedeniyle kritik bir aşamadan geçen Hac ve Umre sektöründe faaliyet gösteren yatırımcıları ve ekonomik kuruluşları desteklemek üzere girişim paketi sunmasının ardından ortaya çıktı. Bir yıl süreyle hacıları ücretsiz olarak taşıyan tesislerdeki otobüslerin lisanslarının geçerliliğinin genişletilmesinin yanı sıra Hicri 1442 Hac mevsimi için yeni otobüslere uygulan gümrük vergisi tahsilatının 3 ay süreyle ertelenmesi ve vade tarihinden itibaren 4 ay boyunca taksitle ödenmesi ve çalışan gurbetçilerin oturum yenileme ücretlerinin tahsilinin 6 ay süreyle ertelenmesi de bu paket kapsamındaki uygulamalardan bazıları.
Harameyn Treni
Bu ayın sonunda, Mekke-i Mükerreme, Medine, Cidde'deki Kral Abdülaziz Havalimanı ve Kral Abdullah Ekonomik Şehri İstasyonu olmak üzere 4 istasyonda Harameyn hızlı treninin seferlerine başlayacağı duyuruldu. Seferlerin başlamasının teravih namazını kılmak için mübarek şehirleri ziyaret etmek isteyenlerin sayısının artmasında önemli bir faktör olacağını doğrulayan ekonomist Mervan el-Şerif’ in dediği gibi Harameyn treni bu şehirlerde ekonomik hayatın canlandırılmasında önemli bir faktör olacak.
El-Şerif, yetkililerin seferlerin başlaması için hazırlıkların yapıldığını ve bu yıl ki Hac sezonundan önce tamamıyla hazır olacağını dair açıklama yaptıklarını, böylelikle seyahat etmek isteyen birçok kişinin ulaşım aracı olarak treni tercih edeceğini sözlerine ekledi. Bunun nedeni olarak ise, öncelikle varış noktasına ulaşma süresinin kısaltılması ve yolculara sunulan uygun fiyatların yanı sıra, yolcuların güvenliğini sağlamak ve Kovid- 19 virüsünün bulaşmasını engellemek için tren idaresinin alacağı ihtiyati tedbirler olmak üzere birçok faktörden kaynaklandığını belirtti.
El-Şerif, otellerindeki doluluk oranlarının kademeli normalleşme sonrasında yüzde 30'u geçmediğini ve bunun haftalık tatillerle ilgili olduğunu ve alımların önceki yılların aynı dönemine göre daha düşük olduğunu sözlerine ekledi. Bu nedenle, ekonomiyi canlı tutmak için bu sektörde dinamik ve dengeli çalışma olması gerektiğini vurguladı.
Verilerden yararlanma
Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevi İşleri Başkanlığı, ibadet edenlerin toplam operasyonel kapasitesini belirlediği için, Ramazan ayı boyunca teravih namazının Mescid-i Nebevi’de kılınacağını duyurdu. Ramazan ayında 45 bini Mescid-i Nebevi’nin içinde, 15 bini de batı tarafında yapılan avlularda olmak üzere 60 bin kişinin aynı anda namaz kılabileceği belirtildi.
Turizm ve otel işletmeciliği uzmanı Abdulğani el-Ensari, Mescid-i Nebevi'nin teravih namazı için açılmasının, Harameyn treninin yeniden seferlere başlamasının ve yapılan aşılama sayısının Medine’ye ziyaretçi akınına büyük katkı sağlayacağını dile getirdi.
Destek Hizmetleri
El-Ensari, İki Kutsal Mescid çevresindeki otel sektörünün ve destek hizmetlerinin kritik bir aşamadan geçtiğini vurgulayarak şu ifadelere yer verdi: “Sektörü canlandırmak adına yapılan bu tahmin, yerli turistler (iç turizm) kapsamında yapılan tahmindir. Bu aşamada yabancı turistlere güvenemeyiz.”
Ramazan ayının özellikle büyük zaralara uğrayan konut sektörü olmak üzere ekonomik hizmet sektörlerini canlandıracağını, otellerin vatandaşların ve ikamet edenlerin satın alma gücüne orantılı fiyatlar sunarak hareket etmelerininin beklendiğini belirtti.
El-Ensari, 5 yıldızlı ve daha düşük bir otel odasının ortalama fiyatının ulaşılabilir olmasının beklendiği bir zamanda, otel işletmecilerini, fiyatlarda radikal bir değişiklik yaparak altın fırsatı değerlendirmeye çağırdı. Bu gereklilillerin geçtiğimiz Mart ayından bu yana karşılanmadığını, bu nedenle otellerin gereken şekilde çalışması için çok çabalaması gerektiğini söyledi.
Misafir hizmetleri departmanında mevcut olan çoklu rollere ek olarak hacılara hizmet vermek için kullanılan interaktif ekranlar (Şarku’l Avsat)