Netanyahu, rakipleri arasındaki çatışmadan yararlanmaya çalışıyor

Itamar Ben-Gvir (solda) , Binyamin Netanyahu ve Mansur Abbas. (AFP)
Itamar Ben-Gvir (solda) , Binyamin Netanyahu ve Mansur Abbas. (AFP)
TT

Netanyahu, rakipleri arasındaki çatışmadan yararlanmaya çalışıyor

Itamar Ben-Gvir (solda) , Binyamin Netanyahu ve Mansur Abbas. (AFP)
Itamar Ben-Gvir (solda) , Binyamin Netanyahu ve Mansur Abbas. (AFP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümet kurmak için henüz yeterli çoğunluğa ulaşamadı. Rakip kampın liderleri de başbakan adayı ve Arap temsilcilerden oluşan bir hükümet kurma konusundaki anlaşmazlıkları nedeniyle bölünmüş durumdalar. Böylece Netanyahu’ya kendisine 61 sandalye çoğunluğunu sağlayacak fazladan milletvekili çekmek için geniş bir alan kalıyor.
Netanyahu çevresinde bulunan, hükümeti yönetmeye devam etmek isteyen partilerin 52 milletvekili topladığı biliniyor. Söz konusu partiler ve sandalye sayıları şöyle sıralanıyor:

Likud: 30 sandalye
Doğulu Tevrat Muhafızları: 9 sandalye
Birleşik Tevrat Yahudiliği: 7 sandalye
Dini Siyonizm Listesi: 6 sandalye

Diğer yandan Netanyahu’nun rakibi, değişim kampında 64 milletvekili bulunuyor. Söz konusu partiler ve sandalye sayıları da şöyle sıralanıyor:

Gelecek Var: 17 sandalye
Mavi Beyaz: 8 sandalye
İşçi Partisi: 7 sandalye
Aşırı Sağ Partiler Birliği: 7 sandalye
Evimiz İsrail: 7 sandalye
Meretz: 6 sandalye
Yeni Umut: 6 sandalye
Arap Ortak Listesi: 6 sandalye

Nitekim toplamda 64 milletvekili ediyor. Bu sayı, hükümet kurmak için yeterli.
Ancak Arap partileri temsilcilerinin yer aldığı bir hükümete katılmayı kabul etmediğini açıklayan Saar ve Bennett, İslami Hareket Birleşik Arap Listesi Başkanı Mansur Abbas ile görüşmesi ve Eymen Avde ile de görüşmeyi planlaması dolayısıyla Lapid’i eleştiriyor. Söz konusu iki toplantı, Naftali Bennett’ı Netanyahu'ya bırakacak stratejik bir hata olarak görülüyor. Saar’ın partisinden ise şu açıklama yapıldı:
“Arap partileri desteğine dayalı bir hükümet olmayacak. Zira seçim kampanyası sırasında iki şeye söz verdik: Netanyahu ile oturmamak ve Arap partilerinin katılacağı bir hükümeti desteklememek.”
Lapid ise kendi kampında en çok temsilcili (17) bloğun başkanı olduğu için başbakanlık görevini üstlenmeyi hak ettiğini, İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin’e kimseyi tavsiye etmeyeceğini bildirdi. Liberman ve Meretz partilerinden destek alan Lapid, “Bir değişim koalisyonu oluşturmak ve hükümet kurmak için çaba sarf ediyoruz. Seçimler bitti. Kişisel çıkarları bir kenara bırakmanın, İsrail'i beşinci seçime götürmeyi önlemenin zamanı geldi” ifadelerini kullandı.
Mavi Beyaz lideri Gantz ile görüşerek destek talebinde bulunan Lapid’in talebi reddedildi. Nitekim Gantz “Sizi ancak bir sonraki hükümeti kurma olasılığınız olduğu taktirde tavsiye edeceğim” dedi. Gözlemciler, Gantz’ın bu tutumunu, tüm tarafların kendisini başbakan olarak önermesiyle sonuçlanacak bir krize neden olma girişimi olarak değerlendirdiler. Gantz'a yakın kaynaklar, dini partilerle iyi ilişkiler sürdürdüğü için Gantz’ın sorunun en iyi çözümü olacağını, Netanyahu'nun hükümet kuramayacağı anlaşıldığı anda dini partilerin kendisine katılmaya çalışacaklarını öne sürüyorlar.
Merkezdeki bazı aktörler, Netanyahu'yu yerinden etme fırsatını kaçırmamak için değişim kampı arasındaki anlaşmazlıkları çözme yönünde müdahale etmeye çalışıyor. Bu yönde önerilen çözümlerden biri de Bennett ve Lapid’in dönüşümlü olarak başbakan olacağı bir hükümetin kurulması ve önceliğin Bennett’a verilmesi. Bu çözümü destekleyen Saar şunları söyledi:
“Dönüşümde ilk olarak Bennett’ın olmayacağı bir hükümetin kurulma olasılığı yok. Bennett'ın bir kamptan diğerine geçmesi gerekiyor. Bunu yalnızca dönüşümdeki ilk kişi olduğu taktirde yapacak. Lapid, Arap partilerle iş birliği içerisinde ne pahasına olursa olsun bir hükümet kurmaya çalışarak zarara sebep oluyor.”
Aşırı Sağ Partiler Birliği’nden bir kaynak ise “Lapid, Aşırı Sağ Partiler Birliği ve Yeni Umut ile bir blok olarak çalışmak yerine Arapların desteğiyle solcu bir hükümet kurmaya çalışıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Diğer kaynaklar, Gantz'ın Netanyahu karşıtı değişim kampıyla bir hükümet kurulacağına ikna olduğu taktirde Bennett'i Rivlin'e tavsiye etme olasılığı üzerine durduğunu belirtti. Dün yaptıkları görüşmenin ardından Arap partileri olmadan Aşırı Sağ Partiler Birliği ve değişim kampının katılacağı bir ‘ulusal uzlaşı hükümeti’ kurmaktan söz eden Saar ve Bennett, Gantz ile koordineli bir şekilde başlangıçta bir azınlık hükümeti kurmaya çalışıyor. Nitekim böylece, bir sonraki aşamada Yahudi dini partileri veya bazılarının, aynı zamanda Likud’un Netanyahu olmadan bu hükümete katılması amaçlanıyor. Zira Gantz, bir ulusal uzlaşma hükümeti kurma şansının değişim hükümeti kurmaktan daha yüksek olduğunu düşünüyor.
Birçok kesim, söz konusu anlaşmazlıkların önümüzdeki yaz beşinci seçimin düzenlenmesine yol açacağından, böylece Netanyahu’nun altı ay daha başbakan olarak kalacağından endişeli. Ancak Netanyahu, kendisine katılmaları için halk baskısına tabi tuttuğu Bennett ve Saar'a kendisiyle birlikte hükümete liderlik etmeleri için cazip tekliflerde bulunuyor. Müttefikleri ise İslami Hareket’i hükümete dahil etme yaklaşımını reddetse de  Mansur Abbas ile iletişim kurmayı sürdürerek kendisine Doğulu Tevrat Muhafızları lideri Aryeh Deri’nin arabuluculuk yaptığı yazışmaları gönderiyor.

 


Çin lideri Şi Cinping'in Avrupa turundan neler bekleniyor?

Geçen sene üç günlüğüne Asya ülkesine giden Macron, "Çin'le bağlarımızı koparmamalı, kendimizi Çin'den uzaklaştırmamalıyız" demişti (AFP/Arşiv)
Geçen sene üç günlüğüne Asya ülkesine giden Macron, "Çin'le bağlarımızı koparmamalı, kendimizi Çin'den uzaklaştırmamalıyız" demişti (AFP/Arşiv)
TT

Çin lideri Şi Cinping'in Avrupa turundan neler bekleniyor?

Geçen sene üç günlüğüne Asya ülkesine giden Macron, "Çin'le bağlarımızı koparmamalı, kendimizi Çin'den uzaklaştırmamalıyız" demişti (AFP/Arşiv)
Geçen sene üç günlüğüne Asya ülkesine giden Macron, "Çin'le bağlarımızı koparmamalı, kendimizi Çin'den uzaklaştırmamalıyız" demişti (AFP/Arşiv)

Şi Cinping, devlet ziyareti için 2019'da İtalya'ya gittiğinde gösterişli bir karşılamayla ağırlanmıştı. Opera şarkıcısı Andrea Bocelli'nin şarkı söylediği yemeğe katılıp Roma döneminden kalma yerleri ziyaret ettikten sonra İtalya, Çin liderinin Kuşak ve Yol girişimine katılmak için imza atmıştı.

5 yıl sonra Avrupa'ya dönen 70 yaşındaki Şi, bambaşka bir atmosferle karşı karşıya. 6 günlük turunun bugünkü başlangıcında Fransa'da törenlerle karşılanıyor olsa da Pekin yönetimine bakış kıtada kayda değer ölçüde değişti. 

İtalya'nın anlaşmayı yenilemeyeceğini 3 Aralık'ta bildirerek Çin'in "Modern İpek Yolu" projesinden çekilmesi, Avrupa Birliği'nin Çinli rüzgâr türbini şirketleri hakkında ve tıbbi cihaz tedarikine ilişkin soruşturma başlatması, Birleşik Krallık ve Almanya'nın Çin ajanlarına yönelik yakın tarihli operasyonları da bu değişime örnek olarak gösteriliyor.

ABD'nin önde gelen haber kuruluşlarından CNN, Avrupa'nın ticaret savaşı beklentisiyle bu adımları attığını vurguladı. Pekin'in Ukrayna'yı istila eden Rusya'yla ilişkileri derinleştirmesinin de Avrupa'yı alarma geçirdiği bildirildi. 

Amerikan Alman Marshall Fonu (German Marshall Fund) adlı düşünce kuruluşu için Berlin'de çalışan Noah Barkin şu ifadeleri kullanıyor:

Çin, Avrupa'daki pek çok başkentte, artan oranda, çok yönlü bir tehdit olarak görülüyor. Ancak hem ekonomi hem de güvenliğe dair bu endişelerin giderilmesinin ne kadar hızlı olacağı ve alınacak önlemlerde hangi ölçüde ileri gidileceği konularında Avrupa içinde farklı sesler var.

Fransa, Sırbistan ve Macaristan'ı kapsayan ziyarette Şi bu kaygıları giderme şansına sahip. Pekin'in ekonomi konusundaki tartışmaları yatıştırmak ve Avrupa'yı ABD'ye daha fazla itmemek istediği, CNN'in haberinde belirtildi. 

Amerikan New York Times gazetesi de ziyaretin Brüksel-Washington ilişkilerini zayıflatmayı hedeflediğini savundu. 

dfbgrtyn
Uluslararası Af Örgütü, cumartesi Paris'te düzenlediği eylemde Çin'in insan hakları ihlallerine dikkat çekti (AFP)

CNN, Şi'nin Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'la pazartesi yapacağı görüşmede elektrikli otomobil ihracatının önüne engel konmaması için uğraşacağını bildirdi. Çin'in elinde de Fransa'nın konyak sektörünü vuracak ticaret yasağı gibi misillemeye dair kozlar olduğuna işaret edildi. 

Singapur Ulusal Üniversitesi'nden siyaset bilimci Chong Ja Ian, Macron-Şi görüşmesi hakkında şunları söylüyor:

Fransa, ABD'yle mesafelenip AB içinde bağımsız bir aktör olma isteğiyle nam kazandı. Şi, Avrupa'nın Kuzey Amerika'yla daha fazla mesafelenmesi için Macron'la çalışmak isteyebilir.

Fransa-Çin ilişkileri uzmanı Philippe Le Corre de "Macron mevcut küresel kaos içinde, iki süpergüç arasında üçüncü yol çizip orada yürümeye çalışıyor" diyor. 

Pekin'deki Renmin Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler dersleri veren Wang Yiwei, Çin'in Ukrayna savaşı konusunda arabulucu olma çabalarına vurgu yapıyor:

Başkan Şi, Çin'in Rusya'yla ilişkilerini Başkan Macron'a açıklayacak. Çin'in Avrupa ve Rusya arasındaki mesafeyi azaltmak için aracı olabileceğini söyleyecek.

Diğer yandan savaşta kullanılabilecek malzemelerin ihracatı ve Rus lider Vladimir Putin'in bu ay Çin'i ziyaret etmeyi planladığını açıklaması, Pekin'in Avrupa'dan çok Moskova'ya yakın olduğu düşüncesini güçlendiriyor. 

Macron ve Von der Leyen'in özellikle silah ihracatı konusunda Şi'yi uyarması bekleniyor. 

Avrupa-Çin ilişkileri uzmanı Noah Barkin, Şi'nin Sırbistan ve Macaristan ziyaretlerinin daha sakin geçmesini bekliyor:

Şi, diğer Avrupa başkentlerinde duyduğu eleştirileri Belgrad ve Budapeşte'de duymayacak. Onların liderleri Çin'in yatırım yapmasını istiyor ve Çin'in Rusya'yla ilişkilerinin güçlenmesiyle ilgili problemleri yok.

Hem Sırp lider Aleksandar Vučić, hem de Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın Çin liderini kucaklaması bekleniyor. Şi'nin Sırbistan ziyaretinin, NATO'nun Belgrad'daki Çin Büyükelçiliği'ni "yanlışlıkla" bombalamasının 25. yıldönümünde gerçekleşmesi de dikkat çekiyor. 

Diğer yandan geçen hafta bu ziyareti duyuran Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, "küresel barış ve kalkınmaya olumlu katkı sağlamanın amaçlandığını" söylemişti.

Independent Türkçe, CNN, New York Times


Filistin yanlısı gösterilerin devam ettiği ABD üniversitelerinde öğrenciler gözaltına alınıyor

Çevik kuvvet polisi, Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi'nde Filistin yanlısı bir göstericiyi gözaltına aldı. (AP)
Çevik kuvvet polisi, Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi'nde Filistin yanlısı bir göstericiyi gözaltına aldı. (AP)
TT

Filistin yanlısı gösterilerin devam ettiği ABD üniversitelerinde öğrenciler gözaltına alınıyor

Çevik kuvvet polisi, Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi'nde Filistin yanlısı bir göstericiyi gözaltına aldı. (AP)
Çevik kuvvet polisi, Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi'nde Filistin yanlısı bir göstericiyi gözaltına aldı. (AP)

ABD polisi, Filistinlileri destekleyen en az 25 protestocuyu gözaltına aldı ve Virginia Üniversitesi'ndeki bir çadır kampını kaldırdı. Virginia Üniversitesi tarafından yapılan açıklamada, diğer ABD üniversitelerinin mezuniyet törenleri sırasında daha fazla protesto ve huzursuzluğa hazırlandığı belirtildi.

Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi, Cumartesi sabahına kadar protestolar büyük ölçüde barışçıl olmasına rağmen bir kez daha gerginliğe tanık oldu. Reuters haber ajansına göre, bir videoda çevik kuvvet teçhizatı giyen polis memurlarının göstericilerin kampına girdiği, bazı göstericileri kelepçelediği ve kimyasal sprey gibi görünen bir şey kullandığı görüldü.

xscdvfb
Filistin yanlısı göstericiler Charlottesville'deki Virginia Üniversitesi kampüsünde çevik kuvvet polisinin önünde duruyor. (AP)

ABD'nin dört bir yanındaki öğrenciler, Gazze Şeridi'nde aylardır süren savaşı protesto etmek ve İsrail'i destekleyen Başkan Joe Biden'dan orada akan kanı durdurmak için daha fazlasını yapmasını talep etmek için onlarca kampüste toplanıyor. Ayrıca üniversitelerine, İsrail hükümetini destekleyen şirketlerden ellerini çekmeleri çağrısında bulunuyorlar.

Virginia Üniversitesi tarafından yapılan basın açıklamasında, protestocuların Cuma akşamı çadır kurarak ve hoparlör kullanarak bir dizi kuralı ihlal ettiği ifade edildi.

Virginia Üniversitesi Rektörü Jim Ryan bir mektupla, yetkililerin ‘üniversite ile bağlantısı olmayan’ ve ‘bazı güvenlik endişeleri’ yaratan kişilerin kampüsteki protestoculara katıldığını öğrendiklerini bildirdi.

Gözaltına alınanlar arasında kaç Virginia Üniversitesi öğrencisinin bulunduğu henüz belli değil.

Kendilerine ‘Virginia Üniversitesi Gazze Oturma Kampı’ adını veren bir grup, üniversitenin polis çağırma kararını bir Instagram paylaşımıyla kınadı.

Chicago polisinin X üzerinden yaptığı açıklamaya göre, dün (Cumartesi) Sanat Enstitüsü önünde düzenlenen bir gösteride, enstitünün kampüsü yasadışı olarak işgal ettiklerini söyleyerek protestocuları dağıtmak üzere polis çağırmasının ardından onlarca kişi izinsiz giriş suçundan gözaltına alındı.

University of Michigan graduates walk out during the ceremony with Palestinian flags in solidarity with the Palestinian people. pic.twitter.com/xHk4Rhsx6t

— PALESTINE ONLINE 🇵🇸 (@OnlinePalEng) May 5, 2024

 

Diğer üniversitelerde ise yaşanan arbedeler gözaltılara dönüşmedi. Ann Arbor'daki Filistin yanlısı protestocular Michigan Üniversitesi'ndeki mezuniyet töreninin başlamasını engelledi.

Sosyal medyada dolaşan görüntülerde, geleneksel Filistin kefiyesi giyen, mezuniyet kepi takan ve Filistin bayrakları sallayan onlarca öğrenci, binlerce kişi olduğu tahmin edilen kalabalığın tezahüratları ve yuhalamaları arasında Michigan Stadyumu'nun orta koridorunda yürürken görüldü.

Üniversite Sözcüsü Colleen Mastony'e göre tören devam etti ve kampüs polisi protestoculara stadyumun arka tarafına kadar eşlik etti. Ancak herhangi bir gözaltı yapılmadı.

Mastony yaptığı açıklamada, “Michigan Üniversitesi'nin mezuniyet törenlerinde onlarca yıldır bu tür barışçıl protestolar düzenleniyor. Üniversitemiz konuşma ve ifade özgürlüğünü destekliyor. Üniversite öğrencileri bugünkü mezuniyet töreninin bir gurur ve zafer anı olmasından memnuniyet duyuyor” ifadelerini kullandı.

İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki savaşına ilişkin tepkiler son iki hafta içinde ABD kampüslerinde farklı bir noktaya geldi ve bazen şiddete dönüştü.

New York'taki Columbia Üniversitesi de dahil olmak üzere pek çok üniversite protestoları kontrol altına almak için polis çağırdı.

Polis şimdiye kadar ülke çapındaki üniversitelerde iki binden fazla protestocuyu gözaltına aldı.

Michigan Üniversitesi, mezuniyet törenleri için güvenlik protokollerini değiştiren birkaç üniversiteden biri.

Üniversite yönetimi geçtiğimiz hafta Reuters'a yaptığı açıklamada, gönüllü personelini, misafirleri kampüs içinde yerlerine yönlendirmek gibi olağan görevlerinden farklı olarak, aksaklıkları nasıl yatıştıracakları konusunda eğittiğini bildirdi.

Savaş karşıtı protestolar İsrail'in, 7 Ekim'de Hamas'ın düzenlediği ve bin 200 kişinin ölümüne yol açtığını söylediği saldırının ardından Gazze Şeridi'ne başlattığı saldırıya yanıt niteliği taşıyor. Gazze Şeridi'ndeki sağlık yetkililerine göre İsrail söz konusu saldırıya karşılık 34 binden fazla kişiyi öldürdü ve Gazze Şeridi’ni yerle bir etti.


Hamas yetkilisi: Ateşkes görüşmeleri sona erdi ve heyetimiz Kahire'den Doha'ya gidecek

İsrail bombardımanı sonucu Gazze'deki yıkımdan bir kare (Reuters)
İsrail bombardımanı sonucu Gazze'deki yıkımdan bir kare (Reuters)
TT

Hamas yetkilisi: Ateşkes görüşmeleri sona erdi ve heyetimiz Kahire'den Doha'ya gidecek

İsrail bombardımanı sonucu Gazze'deki yıkımdan bir kare (Reuters)
İsrail bombardımanı sonucu Gazze'deki yıkımdan bir kare (Reuters)

Bir Hamas yetkilisi Fransız Haber Ajansı AFP’ye bugün yaptığı açıklamada, Mısır'ın başkenti Kahire’de Gazze'deki ateşkesle ilgili toplantının sona erdiğini ve Hamas heyetinin Doha'ya doğru yola çıkacağını ifade etti.

Hamas yetkilisi, isminin açıklanmaması kaydıyla şunları söyledi: “Mısır İstihbarat Bakanı ile görüşme sona erdi ve Hamas heyeti Doha'ya doğru yola çıkacak. İstişareleri tamamlamak içim”


Türkiye-ABD ilişkileri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ertelenen ABD ziyaretinin önemi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, 11 Temmuz'da Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi sırasında bir araya geldiler (AFP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, 11 Temmuz'da Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi sırasında bir araya geldiler (AFP)
TT

Türkiye-ABD ilişkileri ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ertelenen ABD ziyaretinin önemi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, 11 Temmuz'da Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi sırasında bir araya geldiler (AFP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Joe Biden, 11 Temmuz'da Vilnius'ta düzenlenen NATO Zirvesi sırasında bir araya geldiler (AFP)

Ömer Önhon

Her şey Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi İletişim Danışmanı John Kirby’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 9 Mayıs'ta Washington'a gerçekleştireceği ve Başkan Joe Biden ile resmi görüşmelerde bulunacağı resmi ziyaretle ilgili olarak “Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretine ilişkin programlanmış bir şey yok” açıklamasıyla başladı.

Buna karşın kimliği ismi açıklanmayan resmi Türk kaynakları ve ABD'nin Ankara Büyükelçisi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Washington ziyaretinin planlandığını teyit ettiler. Ancak iki gün süren belirsizliğin ardından Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 9 Mayıs'ta ABD'ye planlanan ziyaretinin, programların uyuşmaması nedeniyle ileri bir tarihe ertelendiğini açıkladı.

Kim bilir belki de dünya gerçekten de telaşlı bir yerdir. Gerçekten de programlar uyuşmamıştır. Ancak bazı çevreler, ziyaretin ertelenmesinin arkasında daha derin siyasi boyutlar olabileceğini düşünüyorlar. Dolayısıyla, ziyaretin söz konusu tarihte gerçekleşmeyeceğini artık biliyor olsak da bunun arkasındaki nedenler halen netleşmiş değil ve her türlü spekülasyona açık.

Ziyaret, Joe Biden'ın göreve gelmesinden bu yana Ukrayna’daki ve Gazze'deki yıkıcı savaşlar da dahil olmak üzere uluslararası sahnede yaşanan kritik gelişmelerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Washington'a gerçekleştirdiği ilk resmi ziyaret olacaktı. Ziyaret aynı zamanda birtakım zorluklarla boğuşan Türkiye-ABD ilişkilerinin yeniden yönlendirilmesi gereken bir döneme denk geliyordu.

Erdoğan ve Biden, sonuncusu 2023 yılında Vilnius'ta yapılan NATO Zirvesi’nin oturum aralarında olmak üzere iki ya da üç kez bir araya geldiler, birkaç kez telefon görüşmesi gerçekleştirdiler. Bu yüzden iki lider arasındaki ilişkiler zaman zaman samimi olarak tanımlanabilir.

Türkiye, 1952 yılında Sovyetler Birliği'nin sınırlarına doğru genişlemesinin bir sonucu olarak NATO'ya üye olup ABD ile çok yakın bir ittifak kurdu. O tarihten bu yana iki ülke arasındaki ilişkiler, ABD’nin Türkiye'nin 1974 yılında Kıbrıs adasına askeri müdahalesi sebebiyle uyguladığı ve birkaç yıl süren silah ambargosu gibi ara sıra gerginliklere sahne olduysa da hiçbir zaman son on yıldaki kadar soğuk ve çalkantılı olmamıştı.

dfbgnthyum
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani Bağdat'ta bir araya geldiler, 22 Nisan 2024 (AFP)

Son yıllarda Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerin tarihine bakıldığında, sorunlu bir dönem yaşandığı görülüyor. İlişkilerdeki bozulma muhtemelen Körfez krizi sırasında, 2003 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) ABD’nin Türkiye'de asker konuşlandırma ve Irak'ta bir kuzey cephesi açma talebine karşı oy kullanmasıyla başladı.

Türkiye-ABD ilişkilerindeki en önemli dönüm noktası 15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye'de yaşanan darbe girişimi oldu. ABD, Ankara'nın darbenin arkasında terörist bir grup olarak gördüğü ve 1999 yılından bu yana Pensilvanya'daki malikanesinde yaşayan Fethullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) lideri Fethullah Gülen'in iadesine ilişkin Türkiye'nin talebini görmezden geldi.

Türkiye’nin Rusya ile gelişen ilişkileri ve 2019 yılında Rusya’dan S-400 füze savunma sistemi satın alması ise ABD'nin Türkiye'yi F-35 programından çıkarmasına yol açtı.

Türkiye-ABD ilişkilerindeki en önemli dönüm noktası 15 Temmuz 2016 tarihinde Türkiye'de yaşanan darbe girişimi oldu. ABD, Fethullah Gülen'in iadesine ilişkin Türkiye'nin talebini görmezden geldi.

ABD Kongresi’nin Türkiye'ye F-16 savaş uçağı satışını engelleme kararının ve Türkiye’nin İsveç'in NATO’ya üyeliğini engellemesinin ardından ilişkilerdeki gerginlik daha arttı.

ABD'nin Suriye'de Halk Koruma Birlikleri’ne (YPG) verdiği destek, Ankara’nın ABD'nin DEAŞ'a karşı mücadeledeki yerel ortağını (Türkiye ve ABD'nin terör örgütü olarak tanımladığı) PKK'nın Suriye'deki uzantısı olarak görmesi nedeniyle iki ülke arasındaki temel anlaşmazlık noktası oldu.

sdfbth
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 31 Ocak'ta Romanya'nın başkenti Bükreş'i ziyareti sırasında (AP)

Türkiye ile ABD arasındaki anlaşmazlıkların listesi böyle uzayıp gidiyor. Fakat tüm bunlara rağmen siyasi gerçekçilik, ortak stratejik çıkarlar ve NATO içindeki dayanışma, iki ülke arasındaki ilişkilerin tamamen çökmesini engelledi. Her iki taraf da aradaki uçurumu kapatmayı sağlayacak yollar bulmaya çalıştı.

İki taraf arasındaki görüşmeler sonunda ABD ile Türkiye arasında bir soruna dönüşen İsveç'in NATO’ya üyeliği meselesi çözüme kavuşturuldu. ABD Kongresi de Türkiye'ye F-16 satışının yeniden başlatılmasına yeşil ışık yaktı.

Diğer tüm sorunların devam etmesine rağmen, her iki ülke de geçtiğimiz mart ayında Washington'da düzenlenen ABD-Türkiye Stratejik Mekanizma Toplantısı’nın sonunda yayınlanan ortak bildiride vurgulanan ‘ortak hedeflere ve olumlu bir ikili gündeme ulaşmaya’ karar verdiler.

Erdoğan, ABD ziyaretini mart ayındaki yerel seçimlerde partisinin tarihinin en ağır yenilgisini almasının ardından gerçekleştirecekti. Erdoğan, bir yandan bu yenilginin ardından toparlanmaya çalışırken ekonomi en önemli konu olmaya devam ediyor. Bu yüzden ABD ile ilişkiler, yeni yatırımlar, ticaret ve olumlu referanslar açısından büyük önem taşıyor.

Öte yandan Biden, önümüzdeki kasım ayında yapılması planlanan ve sonucu önceden kestirilemeyen çok kritik bir seçimle, başkanlık seçimleriyle karşı karşıya.

Biden'ın siyasi görüşüne göre Türkiye kriz yönetiminde bölgesel açıdan büyük önem taşıyor.

Erdoğan’ın 9 Mayıs'taki Washington ziyaretinin ertelenmesinin başlıca sebebi, Gazze’deki savaş ve çevresindeki gelişmeler oldu. Türkiye, uluslararası toplumun çoğunluğu gibi, Gazze'deki savaşın derhal durdurulması gerektiğine ve kalıcı barışın ancak iki devletli bir çözümle sağlanabileceğine inanıyor.

Türkiye’yi diğer ülkelerden ayıransa Hamas'ı bir terör örgütü olarak değil, Filistin’in kurtuluşu için mücadele eden bir direniş örgütü olarak görmesi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kısa bir süre önce Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ve beraberindeki heyeti sıcak bir şekilde ağırlarken konuşmasında Hamas'ı Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra İtilaf Devletleri’nin Türk topraklarını işgaline karşı kurulan direniş örgütü Kuvayi Milliye'ye benzetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ekibi, dünyayı Hamas'ın bir muhatap olarak kabul edilmesi gerektiğine ikna etmek için çok çalışıyor gibi görünüyorlar.

Türkiye’nin Hamas'ı bir terör örgütü olarak değil, Filistin’in kurtuluşu için mücadele eden bir direniş örgütü olarak görmesi onu diğer ülkelerden ayırıyor.

Erdoğan'ın, ABD’nin Filistin devletinin tanınmasını engellemesi ve ABD Kongresi'nin kısa bir süre önce İsrail'e 26 milyar dolarlık yeni bir yardım paketini onaylamasının yanında İsrail'i durdurmak için ciddi adımlar atmaması karşısında kızgın olduğu herkesçe biliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görüşlerini ve politikalarını içerideki önemli meseleler de şekillendiriyor. Yerel seçimlerde Gazze için yeterince çaba sarf etmediği için oylarını başka bir muhafazakar partiye kaptırdığına inanan Erdoğan, bu imajın üzerine yapışmasını istemiyor.

ABD’nin ve Türkiye'nin Gazze krizi çerçevesinde bir ateşkese ulaşılmasını sağlamak ve İran ile İsrail arasındaki krizi yatıştırmak için iş birliği yaptığı bildiriliyor. Ancak İsrail ve Türkiye arasında artan gerilim, eğer gerçekten böyle bir çaba varsa bu ortak çabaya gölge düşürdü.

Bununla birlikte Türkiye'nin İsrail'e ihraç edilen bazı mallara ticari ambargo uygulama kararı tepkilere neden oldu. İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, ülkesinin Türkiye’ye aynı şekilde karşılık vereceğini açıkladı. Katz, ayrıca ‘ABD Kongresi'ndeki dostlarına’ Türkiye'ye karşı yaptırım uygulamayı düşünmeleri çağrısında bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Netanyahu'yu ve İsrail'in Gazze'deki savaşını eleştirmeye devam etmesiyle Türkiye ile İsrail arasındaki gerilim de giderek artıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, son olarak İstanbul'da düzenlenen Parlamenterler Arası Kudüs Platformu 5. Konferansı’nda İsrailli yetkilileri ‘modern zaman firavunları, Hitler ve Naziler’ olarak tanımladı. İsrail Dışişleri Bakanı Katz, bu tanımlamalara sosyal medya platformu X hesabından yaptığı paylaşımda Erdoğan'ı hedef alan alaycı ifadelerle karşılık verdi.

Diğer taraftan Türkiye’nin ve ABD'nin enine boyuna tartışması gereken bir diğer konu da Suriye. Basında yer alan bazı haberlerde her iki tarafın da endişelerini gidererek ilişkileri yeniden tesis edecek ve Suriye'deki Türkiye-ABD iş birliğinde yeni bir dönem başlatacak bir anlaşmadan bahsedildi. Ancak sahadaki durum ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ABD ziyaretiyle ilgili gelişmeler göz önüne alındığında bunu düşünmek aşırı iyimserce olabilir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 12 yıl aradan sonra Irak'a yaptığı resmi ziyaretin ardından Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ve NATO Genel Sekreterliğine aday olan Hollanda Başbakanı Mark Rutte arka arkaya Ankara'yı ziyaret ettiler. Bu yoğun diplomasi trafiğiyle Türkiye’nin uluslararası sahnede önemli bir oyuncu olarak gösterilmesi amaçlanırken ABD ziyaretinin ertelenmesi bu imaja ters düştü.

Belki de önümüzdeki günlerde ziyaretin ertelenmesinin nedenleri ve ilişkilerin durumu daha iyi açıklanabilecek hale gelir. Eğer Cumhurbaşkanı Erdoğan, Washington ziyaretini yeniden planlayamazsa Erdoğan ve Biden, önümüzdeki temmuz ayında Washington'da yapılması planlanan NATO Zirvesi’nde bir araya gelme fırsatı yakalayabilirler.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.


Netanyahu: Savaş hedeflerine ulaşılana kadar savaşmaya devam edeceğiz

 İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
TT

Netanyahu: Savaş hedeflerine ulaşılana kadar savaşmaya devam edeceğiz

 İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (DPA)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bugün (Pazar) yaptığı açıklamada, esirlerin serbest bırakılması karşılığında Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirme taleplerini reddettiğini yineleyerek, bunun Hamas'ın iktidarda kalmasına ve İsrail için tehdit oluşturmasına yol açacağını söyledi.

Ülkesinin esirlerin serbest bırakılması karşılığında Gazze Şeridi'ndeki çatışmaları durdurmaya hazır olduğunu da sözlerine ekleyen Netanyahu, “Teslimiyet anlamına gelen koşulları kabul etmeyeceğiz ve savaşın hedeflerine ulaşılana kadar mücadeleye devam edeceğiz” şeklinde konuştu.

Diğer yandan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye bugün yaptığı açıklamada, Hamas’ın ‘saldırganlığı sona erdirecek, çekilmeyi garanti altına alacak ve ciddi bir esir takası anlaşması sağlayacak kapsamlı ve birbiriyle bağlantılı bir anlaşmaya varma konusunda istekli olduğunu’ söyledi. Heniyye yaptığı açıklamada, Netanyahu'yu ‘saldırganlığın devamı için kalıcı gerekçeler icat etmekten, çatışma çemberini genişletmekten ve arabulucular ve çeşitli taraflar aracılığıyla sarf edilen çabaları sabote etmekten’ sorumlu tuttu.

Söz konusu açıklamalar, Hamas ile İsrail arasında ateşkes anlaşmasına varılması ve esir takası için Kahire'de gerçekleşen görüşmelerin ikinci gününe girdiği bir sırada geldi.

Konuyla ilgili olarak Hamas'tan bir kaynak Alman haber ajansı DPA'ya yaptığı açıklamada, Netanyahu'nun Mısır'ın başkenti Kahire'de devam eden ateşkes çabalarını engellemek için ‘yoğun çaba sarf ettiğini’ söyledi. Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan Hamaslı kaynak, “Verdiğimiz tüm tavizlere ve Gazze Şeridi'ndeki sükuneti olumlu bir ruhla ele almamıza rağmen Netanyahu, İsrail'deki pozisyonu ve siyasi koltuğu için korktuğundan halen bunu (ateşkesi) engellemekte ısrar ediyor. Netanyahu, iddia ettiği gibi kapsamlı bir zafer elde etmek için değil, kendisini İsrail'deki siyasi sürgünden korumak için her zaman vakit kazanmaya ve Gazze Şeridi'nde Filistin halkına karşı yürütülen şiddetli savaşı durdurmayı geciktirmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın DPA’dan aktardığına göre kaynak, Hamas'ın şu anda ateşkes, İsrail ordusunun çekilmesi, yerlerinden edilen Filistinlilerin geri dönüşü ve Gazze Şeridi'nin yeniden inşası başta olmak üzere İsrail ile yapılacak herhangi bir anlaşmanın uygulanmasına ilişkin teknik hususları müzakere ettiğini kaydetti. Kaynağa göre Hamas, Gazze Şeridi'nin geleceğini belirleyecek konular ve bunlarla başa çıkma mekanizması hakkında pek çok soru aldı. Kaynak, “Kritik saatlerle karşı karşıyayız. Ancak top şu anda sadece kişisel çıkarlarıyla ilgilenen ve Gazze Şeridi'ndeki esirlerin kaderini umursamayan İsrail ve Başbakanı’nın sahasında” dedi.

Mısır, 2007'den bu yana Gazze Şeridi'ni yöneten Hamas ile İsrail arasında yedi aydan fazla süren şiddetli savaşın ardından anlaşma görüşmelerini sürdürmek üzere dün (cumartesi) Kahire'ye gelen Hamas heyetine ev sahipliği yapıyor.


Bir güvenlik ihlalinin ardından Alman ordusunun binlerce toplantısına ilişkin bilgiler sızdırıldı

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius (AFP)
Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius (AFP)
TT

Bir güvenlik ihlalinin ardından Alman ordusunun binlerce toplantısına ilişkin bilgiler sızdırıldı

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius (AFP)
Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius (AFP)

Alman haber sitesi Zeit Online dün (Cumartesi), bir bilgi güvenliği ihlalinin Alman ordusunun Webex video konferans platformu üzerinden gerçekleştirdiği en az 6 bin toplantıya ilişkin bilgilere erişim sağlandığını bildirdi. Bu sızıntı, aynı araç üzerinden yapılan gizli bir askeri toplantıyla ilgili sızıntılardan iki ay sonra gerçekleşti.

Haber sitesi tarafından yapılan araştırmaya göre, Alman ordusunun önemli toplantılarına Webex daveti gönderen kişinin isminin yanı sıra, saat ve tarih gibi diğer bilgilere de ulaşmak mümkün oluyor.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre site, Ukrayna tarafından talep edilen uzun menzilli Taurus füzeleri ya da ‘dijital savaş alanı’ gibi konularda bazıları gizli olmak üzere ‘6 binden fazla toplantının çevrimiçi olarak bulunabileceğini’ bildirdi.

Alman ordusunun 248 bin üyesinin sanal toplantı odaları, şifre koruması bile olmayan zayıf bir siber tasarım sayesinde kolayca tespit edilebiliyor.

Site, diğer şeylerin yanı sıra, Alman Hava Kuvvetleri Komutanı Ingo Gerhartz'ın dijital toplantı odasını da bulduğunu belirtti.

Gerhartz'ın adı Mart ayında üst düzey Alman subayları arasında geçen gizli bir görüşmenin sızdırılmasıyla gündeme gelmişti. Gerhartz, Webex'te gerekli şifreli hattı kullanmadığı iddia edilen askeri personel arasındaydı. Görüşmenin Rus istihbarat servisleri tarafından dinlenmesi, Almanya'da bir skandala neden oldu ve ülkeyi müttefikleri karşısında utanç verici bir duruma soktu.

Zeit Online'a göre Alman ordusu güvenlik ihlalinden ancak gazetecilerin soruları üzerine haberdar oldu.

Bir Alman ordusu sözcüsü AFP'ye yaptığı açıklamada, ordunun Webex üzerinden yaptığı video konferanslarda bir güvenlik açığı tespit edildiğini, ancak açığın 24 saat içinde giderildiğini bildirdi.


Siyasi ve özel hesaplar yapılırken Hamas neden şimdi ateşkes istiyor?

Refah'ta İsrail bombardımanını sonrası meydana gelen hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
Refah'ta İsrail bombardımanını sonrası meydana gelen hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
TT

Siyasi ve özel hesaplar yapılırken Hamas neden şimdi ateşkes istiyor?

Refah'ta İsrail bombardımanını sonrası meydana gelen hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)
Refah'ta İsrail bombardımanını sonrası meydana gelen hasarı inceleyen Filistinliler (AFP)

İsrail ile Hamas Hareketi arasındaki müzakerelerde haftalar süren çıkmazın ardından bu kez hem İsrail hem de Hamas'ın verdiği tavizlerle tünelin ucunda bir ışık belirdi. Mısır’ın başkenti Kahire’deki müzakereler dün yeniden başlarken Hamas'ın Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Hamas Hareketi’nin görüşmelere olumlu bir ruhla devam edeceğini vurguladı.

xdfvbtr
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah şehrine düzenlediği saldırıların ardından yükselen dumanlar (AFP)

Heniyye'nin İstanbul ziyareti sırasında diğer Filistinli gruplarla yapılan toplantılarda ilk kez açık bir şekilde gerçekleşen temasların ardından gelişen bu tutumdan Hamas Hareketi’nin bu kez ‘ulusal bir şemsiye’ altında olmasını istediği daha ciddi bir anlaşmaya varmak istediği anlaşılıyor. Ancak bu olumlu dönüşüm, “Bu gerçek mi? Neden şimdi?” gibi Hamas'ın tutumundaki değişikliklerle ilgili bazı soru işaretlerinin ortaya çıkmasına neden oldu.

Değişikliklerin teyit edilmesi

Hamas'a yakın haber ajansları son dakikada söylem değişikliğine giderken, İstanbul’daki toplantılara katılan İslami Cihad Hareketi ve Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) liderleriyle yapılan röportajları yayınladılar. Direniş güçlerinin sahadaki duruşu ve kararlılığının yanı sıra Gazzelilerin taleplerine ulaşmak için sürdürülen müzakerelerine övgüde bulundular.

cdfb
Gazze’de Filistinli grupların liderlerinin katıldığı bir toplantıya katılan İsmail Heniyye ve Yahya Sinvar (Arşiv - AFP)

Söz konusu yayın organlarından bazılarına göre FHKC’nin siyasi bürosunun bir üyesi, İsrail'in 7 Ekim saldırısından bu yana peşinde olduğu Gazze Şeridi'ndeki Hamas liderinin son toplantılarında Filistinli grupların siyasi liderleriyle temas kurduğunu söyledi. Yakında bir anlaşmaya varılacağına işaret eden medya organları, bunun İslami Cihad Hareketi ve FHKC gibi diğer grupların da katıldığı bir anlaşma olduğunu duyurmaya başladılar.

Anlaşmanın tanıtımı

Şarku’l Avsat’a konuşan Hamas içindeki kaynaklar, yakında bir anlamaya varılmasının beklendiğini söylediler. Hamas'a yakınlığıyla bilinen analistler de anlaşmayı desteklemeye başladılar. Bu analistlerden biri olan ve Sinvar'a yakınlığıyla bilinen İyad İbrahim el-Kara, perşembe günü sosyal medya hesabından, “Yedi aydır devam eden savaşın ve Netanyahu'nun bir anlaşmaya varma konusundaki uzlaşmazlığının ardından, bir tür ateşkese gitmeye daha yakın olabiliriz. Ancak çatışmalar dursa da savaş durmadı” diye yazdı. Kara, dün sabah yaptığı bir başka paylaşımda ise “Belirleyici saatler.. Şimdi top katleden ve yok eden işgalci israil’in sahasında. Ya Mısır kartını kabul edecek ya da savaşı uzatmaya devam edecek” dedi.

csdvr
İsrail iç istihbaratı Şin-Bet, İsrail Başbakanı Netanyahu’ya Gazze’deki Hamas lideri Yahya Sinvar’a suikast için 6 plan sundu (AP)

Peki Hamas neden şimdi değişti? İsrail'in Gazze'de 211 gün süren yıkıcı savaşının ardından Hamas'ın geçici de olsa bir ateşkes için daha da çaresiz hale geldiği açık. İsrail'in Gazze'de 211 gün süren yıkıcı savaşının ardından Hamas'ın istediği ‘zafere’ ulaşmak için geçici de olsa bir ateşkes konusunda umduğundan daha da çaresiz hale geldiği ortada.

Değişimin nedenleri

Hamas'ın gösterdiği esnekliğin aslında birkaç nedeni vardı. Bunlardan ilki, 2007 yılından beri Gazze Şeridi'ni kontrol eden Hamas’ın kendini her zamankinden daha yorgun hissetmeye başlamasıydı. Bu yüzden arabuluculardan ve ABD'den alacağı garantilerin İsrail'i savaşı tamamen durdurmaya ikna etmede başarılı olacağı umuduyla geçici de olsa bir ateşkese varılmasına ihtiyaç duyuyor.

İsrail, savaş sayesinde Hamas’ın ve askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları’nın sahip olduğu birçok imkanı yok etti. Bundan dolayı Hamas’ın içinde siyasi ve askeri düzeylerde ateşkes konusunda daha esnek davranılması gerektiği konusunda bir görüş birliği oluştu. İkinci neden, Hamas'ın yaşadığı derin mali kriz. Hükümet çalışanlarına sadece 200 dolar, örgütsel çalışanlarına 250 dolar ve Kassam Tugayları üyelerine 300 dolar gibi sınırlı mali ödemeler yapabiliyor.

Kassam Tugayları'nın üyelerinin bir mola verdirmelerini, yeniden organize olmalarını ve yeniden konuşlanmalarını sağlamak ve kayıp ve hasar durumlarını değerlendirmek istenmesi ise dile getirilmeyen bir başka neden.

sdfvrgb
Gazze Şeridi’nde İsrail ve Hamas arasında 6 ayı aşkın bir süredir devam eden savaşın ardından büyük bir kıtlık baş gösterdi (AP)

Bir diğer nedense Hamas’ın, devam eden bombardımanlar altında bazıları ölen, geriye kalanların ise can güvenliği için birçok kaynağa ihtiyaç duyulan İsrailli rehinelerin yükünden kurtulmak istemesi. Hamas, savaşı sona erdirecek ve daha fazla sayıda Filistinli mahkûmun serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşmaya varmak için en önemli koz olan İsrailli rehineleri kaybetme riskini almak istemiyor.

Daha da önemlisi, Hamas İsrail ordusunun dokunamadığı tek Kassam Tugayları birliğinin güvenliğini tehlikeye atacağı için Refah’a kara saldırısının gerçekleşmesini istemiyor. Bununla birlikte İsrail ordusunun Refah'a girmesi yaşanması beklenen katliamların yanı sıra Hamas liderlerine ve İsrailli rehinelere ulaşması anlamına da gelebilir.

Refah’a kara saldırısı

Hamas, İsrail’in Refah’a kara saldırısını ateşkesin şartlarından biri olarak öne sürüyor.

Şarku’l Avsat’a konuşan siyasi analist Mustafa İbrahim, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

“Her iki tarafın da Mısır’ın son ateşkes önerisini kabul etmesinin nedeninin acil insani meseleler olduğu açık. Bununla birlikte ister Hamas ister İsrail tarafından olsun, tutumlardaki bu değişikliğin ardında kesinlikle siyasi hesaplar var. Zira Hamas karşı karşıya olduğu durum karşısında Katar’ın kendisine açtığı kucağı ve Gazze Şeridi'nin önemli bir komşusu olan Mısır'ı ve liderlerinin Gazze Şeridi'ne gidip gelmek için Mısır topraklarından geçiş kolaylığını kaybetmek istemiyor.”

İbrahim, sözlerine şöyle devam etti:

Hamas bunu yaparken de bazı konularda tarafsız da olsa kendisinden yana olan bazı önemli faktörleri kaybetti. Buna karşın İsrail, Binyamin Netanyahu hükümeti sürekli eleştirilirken ve Washington, Refah'ta Gazze Şeridi sakinlerinin acılarını arttırabilecek herhangi bir askeri operasyona karşı çıkarken ABD'nin desteğini daha fazla kaybetmek istemiyor.


Yurtdışındaki Ukraynalı erkekler tepkili: Peşimize düştüler

Kiev yönetimi, yeni seferberlik yasasının askere alım sürecini "daha adil hale getirdiğini" savunuyor (AFP)
Kiev yönetimi, yeni seferberlik yasasının askere alım sürecini "daha adil hale getirdiğini" savunuyor (AFP)
TT

Yurtdışındaki Ukraynalı erkekler tepkili: Peşimize düştüler

Kiev yönetimi, yeni seferberlik yasasının askere alım sürecini "daha adil hale getirdiğini" savunuyor (AFP)
Kiev yönetimi, yeni seferberlik yasasının askere alım sürecini "daha adil hale getirdiğini" savunuyor (AFP)

Amerikan gazetesi Washington Post (WP), Kiev yönetiminin yurtdışında yaşayan askerlik çağındaki yurttaşlara getirdiği pasaport kısıtlamasının, Ukraynalı erkeklerden tepki topladığını yazdı. 

Haberde, uygulamanın yurtdışındaki Ukraynalı erkekler üzerinde "ülkelerine dönme baskısı oluşturduğu" belirtildi.

Soyadının paylaşılmasını istemeyen 42 yaşındaki Aleksandr, 24 Şubat 2022'de başlayan savaştan önce Avusturya'ya yerleştiğini belirterek şunları söyledi: 

Bunu 'Ne halt yerseniz yiyin' yaklaşımıyla yaptılar. Bize adeta 'Sizi artık yakalayacağız, sizi cezalandıracağız' diyorlar. En büyük korkum ölmek değil, savaşta esir düşüp işkence görmek.

Polonya'da yaşayan 38 yaşındaki Andriy de Kiev yönetiminin kararını eleştirerek "Sevdiğim ve değer verdiğim ülke, incinmiş bir ergen gibi davranıyor" dedi. 

Soyadının paylaşılmasını istemeyen Ukraynalı, "Devletim beni hain olarak görüyorsa bunu kabullenmem zor" ifadelerini kullandı. 

Sadece adını paylaşan Saveliy ise Ukrayna'nın içinde bulunduğu durumu anladığını söyledi. Birleşik Krallık'ta yaşayan 35 yaşındaki Ukraynalı, "Bu karar kısmen de olsa denge kurmakla ilgili. Ukrayna'daki erkeklerin bu şekilde yaşaması adil değil" dedi.

Ukrayna'da 10 Nisan'da parlamentoda düzenlenen oturumda sıkılaştırılmış seferberlik yasası 351 milletvekilinden 283'ünün oyuyla kabul edilmişti. 

Yasa kapsamında 18 ila 60 yaşındaki Ukraynalı erkeklerin her zaman yanlarında bir askerlik kayıt belgesi taşımaları zorunlu hale getirilmişti. Yurtdışında yaşayan ve bu belgeye sahip olmayan kişilerin yeni pasaport alamayacağı bildirilmişti. 

Söz konusu yaş aralığında askerlik hizmetinden sorumlu kişiler, sadece askerlik sicil bilgilerini güncellemeleri halinde Ukrayna'nın yabancı diplomatik kurumlarında konsolosluk hizmeti alabilecek. Yasa 18 Mayıs'ta yürürlüğe girecek.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, parlamentonun kabul ettiği seferberlik yaşının 27'den 25'e düşürülmesiyle ilgili yasayı da 2 Nisan'da onaylamıştı.

Independent Türkçe, Washington Post, RT, AA


Kıyametle ilgili sohbetler giderek yaygınlaşıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Kıyametle ilgili sohbetler giderek yaygınlaşıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Yapay zeka, savaşlar, iklim krizi ve hastalıklara ilişkin korkular "kıyamet" hakkında daha sık konuşulmasına neden oluyor.

ABD'nin Vermont eyaletindeki Middlebury College'tan profesörler Erik Bleich ve Christopher Star'ın analizine göre, "ahir zaman" artık yaygın ama ürkütücü bir akşam yemeği sohbeti haline geldi.

Bleich ve Star, StudyFinds için yakın zamanda kaleme aldıkları makalede, öne çıkan 4 "kıyamet" konusunun medyadaki haberleştirilme eğilimlerini analiz etti: Nükleer savaş, hastalık, iklim değişikliği ve yapay zeka.

Araştırmacılar, medyada kıyametle ilgili tartışmaların "kamuoyuna hakim olan kaygılar için bir barometre" olarak kullanılabileceğini öne sürüyor.

Üç ABD yayınında (The New York Times, The Wall Street Journal ve The Washington Post) 1980'le 2023 arasında "kıyamet" veya "kıyametle ilgili" kelimelerinin geçtiği makaleler analiz edildi.

Din ve eğlence odaklı makaleler filtrelendi ve geriye 4 kıyamet endişesinden bir veya daha fazlasından bahseden 9 bin 380 makale kaldı: Nükleer savaş, hastalık, iklim değişikliği ve yapay zeka.

Eğilimler, sözkonusu dönem boyunca 4 konudan da bahseden makalelerde istikrarlı bir artış olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte, en yaygın olarak bildirilen endişeler on yıllar boyunca değişiyor. Yapay zeka ilk kez 2023'te nükleer savaştan daha fazla kıyamet tartışmalarıyla bağlantılı olarak aktarıldı.

Bu analiz, başlıca endişenin nükleer savaş olduğu Soğuk Savaş'ın sona ermesinden, bunun hastalık ve iklim krizi tarafından geride bırakıldığı 1990'lara kadar endişelerin nasıl geliştiğini izliyor.

Makalede, "2000'lere gelindiğinde gazetelerin ilgisi doğrudan çevresel kaygılara yönelmişti ve 2010'larda bu yönelim daha da arttı" deniyor.

Koronavirüs pandemisinin başladığı 2020'de, "kıyamet" ve "kıyametle ilgili" kelimeleriyle bağlantılı olarak sağlık ve hastalığa atıfta bulunan makalelerde bir fırlama görüldü.

Profesörler, 2010'lara kıyasla 2020'lerde hastalığı kıyametle ilişkilendiren neredeyse üç kat daha fazla haber olduğunu belirtiyor.

Ayrıca, yapay zeka 2015'e kadar medyada neredeyse hiç yer almazken, "son teknolojik atılımların 2023'te ilk kez nükleer endişelerden daha fazla yapay zekaya değinen kıyamet makaleleri ürettiğini" belirtiyorlar.

Pew Araştırma Merkezi'nin 2022'de yaptığı bir anket, neredeyse her 10 ABD'li yetişkinden birinin insanlığın "ahir zamanda yaşadığına" inandığını ortaya koymuştu.

Bununla birlikte, bu anket ayrıca yüzde 58'inin bu inanca sahip olmadığını ve "üniversite mezunu olmayan Amerikalıların, üniversite mezunlarına göre insanlığın sonuna yaklaştığına inanma ihtimalinin daha yüksek olduğunu" belirtmişti.

Independent Türkçe


Macron: Brexit, Birleşik Krallık'ı yoksullaştırdı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Brexit'in Britanya'yı "yoksullaştırdığını" iddia etti (AP)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Brexit'in Britanya'yı "yoksullaştırdığını" iddia etti (AP)
TT

Macron: Brexit, Birleşik Krallık'ı yoksullaştırdı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Brexit'in Britanya'yı "yoksullaştırdığını" iddia etti (AP)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Brexit'in Britanya'yı "yoksullaştırdığını" iddia etti (AP)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanual Macron, Brexit'in Birleşik Krallık'ı (BK) "yoksullaştırdığını" ve ülkenin göç sorunlarını çözmede başarısız olduğunu iddia etti.

Macron, The Economist'e, "Brexit, Birleşik Krallık'ı yoksullaştırdı" diye konuştu.

Brexit'in, BK'deki göç sorununu çözecek hiçbir etkisi olmadı. Buna rağmen bazıları bunun o kadar da kötü görünmediğini düşünüyor. Ama kimse bir şeylerin yanlış olduğunu söylemeye cesaret edemiyor. Dolayısıyla kimse hiçbir şeyin sorumluluğunu almıyor.

Britanya ve Fransa, Fransa'nın kuzey kıyılarından Manş Denizi'ni geçen göçmenlerin sayısını azaltmak amacıyla son birkaç yıldır birlikte çalışmak için çok çaba sarf ediyor.

Rishi Sunak, Ruanda önerisinin göçmenleri BK'ye gelmekten caydıracağını umarken, göçmenlerin denizi geçmesini engellemesi için Britanya'nın Fransa'ya üç yılda 500 milyon sterlin (yaklaşık 20 milyar TL) vereceğini de Mart 2023'te açıklamıştı.

Bu para Fransız sınır muhafızlarının yanı sıra güvenlik kameraları, drone'lar ve gece görüş dürbünlerinin finansmanına harcanacaktı.

Ancak The Independent'ın yaptığı son araştırmalar, Fransız sınır muhafızlarının aslında göçmenlerin BK'ye gitme kararlarını desteklediğini ortaya koymuştu.

Fransa kıyılarındaki bir Afgan mülteci "BK'ye gitmek zorundayım çünkü Fransa bizi kabul etmiyor" demişti.

En kötüsü de her birkaç haftada bir polis gelip çadırlarımızı, battaniyelerimizi, her şeyimizi yıkıyor ve sonra yağmur altında hiçbir şeyimiz kalmıyor. Sadece çalışmak ve güvenli bir yaşam sürmek istiyorum. Huzurlu bir yaşam istiyoruz, umarız BK'de buna sahip olabiliriz çünkü burada buna sahip değiliz. Neden her birkaç haftada bir çadırlarımızı sökmek gibi bitmek bilmeyen bir işkenceye maruz kalıyoruz?

Sunak'ın sözcüsüyse Macron'un yorumlarına karşılık vererek Britanya'nın yasadışı göçe karşı çıkmaya "öncülük ettiğini" söyledi:

Uzun süredir Brexit yanlısı olan Sunak'ın aynı fikirde olmayacağı açık. AB'den sınırlarımızı kontrol altına almak için ayrıldık ve bunu yaparken de suç çetelerinin işleyişini bozmak için ortaklığımızla öncülük ediyoruz. Ekonomi açısından, size geçmiş performansımızı göstereceğim. Britanya halihazırda Fransa'yı geride bırakarak dünyanın en büyük 4. ihracatçısı olmuş durumda.

Independent Türkçe