عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Eriyen Arktik buzulları nedeniyle Avrupa'da kar yağıyor

Alplerde Kar (AP)
Alplerde Kar (AP)
TT
TT

Eriyen Arktik buzulları nedeniyle Avrupa'da kar yağıyor

Alplerde Kar (AP)
Alplerde Kar (AP)

2018 yılında ‘Doğudan Gelen Canavar’ olarak adlandırılan kar fırtınasına benzer şekilde, Kuzey Kutbu'nun buz tabakalarının ısınıp erimesi, Avrupa'daki kar yağışını doğrudan artırıyor.
AFP’ye göre, Şubat ve Mart aylarında kuzey Avrupa'nın çoğunu felç eden bu olay, yalnızca Britanya'da günde bir milyar eurodan fazla zarara mal oldu.
Nature Geoscience dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, İngiltere’de "doğudan gelen bir canavar", İsvaç’de ‘kar topu’, Fransa’da ‘Moscova-Paris fenomeni’ diye adlandırılan bu alışılmadık kar fırtınaları, Barents Denizi'nin birkaç hafta önce buz tabakalarının yüzde 60'ını kaybeden ‘anormal derecede sıcak’ suların doğrudan bir sonucuydu.
Kuzey Kutbu dünyanın geri kalanından daha hızlı ısındığından, soğuk mevsimlerde soğuk hava ve düşük kutup basıncı ile karakterize kutupsal girdapın güneye hareket etme olasılığı daha yüksektir.
Finlandiya'daki Oulu Üniversitesi'nden kıdemli araştırmacı Hannah Bailey, "Keşfettiğimiz şey, buz kütlesinin aslında okyanusun üzerinde bir örtü olduğuydu. Geçen yüzyılın yetmişli yıllarından beri Kuzey Kutbu'ndaki uzun vadeli erime, kış mevsiminde atmosfere daha fazla nem girmesine yol açtı. Bu da güneydeki havayı doğrudan etkiliyor ve yoğun kar yağışına neden oluyor" dedi.
Araştırmacılar, 2018'deki aşırı kar yağışına yol açan dönemde atmosferik su buharı izotop seviyelerini gerçek zamanlı olarak ölçtüler. Eriyen kar buharının açık sudan gelen buhar kadar farklı izotoplar içermesi sayesinde, ekip bu süre zarfında Barents Denizi'nin ne kadar fazla nem verdiğini doğru bir şekilde ölçebildi. Hesaplamalarına göre, denizden yaklaşık 140 gigaton (140 milyar ton) suyun buharlaştığı ortaya çıktı. Bu miktar Avrupa üzerine kar olarak düşen nemin yüzde 88’ ine eşdeğer.
Çalışma, mevcut ısınma eğilimlerinin devam etmesi halinde Barents Denizi’nde eriyen buzun Avrupa'da önemli bir kış nem kaynağı olacağı ve bunun da altyapı ve trafiği etkileyecek şiddetli yağmur veya kar yağışına neden olacağı sonucuna vardılar.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
TT
TT

Bilim insanları beklenmedik bir besinin bilişsel sorunları azaltabileceğini buldu

Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)
Araştırmada, beslenmeyle alınan bakır miktarındaki artışın bilişsel işlevi güçlendirebileceği bulundu (Unsplash)

Tom Watling 

Beslenme yoluyla daha fazla bakır tüketen yetişkinlerin hafıza, dikkat ve dil gibi bilişsel testlerde daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğu, bir araştırmada bulundu.

60 yaş ve üzeri 2 bin 400'den fazla Amerikalının katıldığı çalışmada, günde yaklaşık 1,4 mg bakır tüketenler, 0,8 mg'den daha az tüketenlere kıyasla bir dizi bilişsel değerlendirmede daha yüksek puan aldı.

Çok düşük miktarda gerekmesine rağmen bakır, sinir hücrelerinde enerji üretimine katkı sağlayarak, temel nörotransmitterlerin oluşumunu destekleyerek ve vücudun doğal antioksidan savunmasını güçlendirerek beyin sağlığında kritik bir rol oynuyor.

Kabuklu deniz ürünleri, tahıllar, fasulye ve kuruyemişler iyi bakır kaynakları fakat uzmanlar dengeli bir diyetin yeterli miktarda bakır sağlaması gerektiğini söylüyor.

Öte yandan yüksek miktarlar gastrointestinal sorunlara yol açabildiğinden bilim insanları, bakırın yaşlanan beyin üzerindeki etkilerinin genel olarak koruyucu mu yoksa zararlı mı olduğu konusunda tartışmaya devam ediyor.

Bakırın faydaları üzerine yapılan son araştırmayı yürüten ekip, katılımcılardan iki ayrı günde yedikleri her şeyi hatırlamasını istedi. Daha sonra bu rakamların ortalamasını alarak her bir kişinin günlük bakır tüketimini hesapladılar.

Bilişsel yetenekleri test eden, iyi bilinen 4 görev arasında hızlı sembol eşleştirmenin yanı sıra anında ve gecikmeli kelime hatırlama vardı ve tüm ölçümleri birleştiren genel bir "küresel" puan kullanıldı.

Sonuçlar net bir örüntü ortaya koydu: Bakır tüketimi arttıkça bilişsel performans iyileşti ve teste bağlı olarak günlük yaklaşık 1,2 ila 1,6 mg'da zirve yaptı.

Bu seviyelerin üzerine çıkıldığında daha fazla fayda sağlanmadı.

Bakır tüketiminde en üst çeyrektekiler, en alt çeyrekte yer alanlara göre eşleştirme testinde yaklaşık 4 sembol daha fazla bildi ve gecikmeli kelime hatırlama testinde yarım kelime kadar daha fazla hatırladı.

Daha önce felç geçirmiş kişilerin daha da fazla fayda sağladığı görüldü: Özellikle bu grupta yüksek düzeyde bakır tüketen kişilerin genel bilişsel puanlarında belirgin bir artış oldu.

Araştırmacılar bunun, bakır tüketiminin bilişsel işlevi geliştirdiğini söylemeye yetecek kadar kanıtı sunmadığını belirtse de bağlantının "biyolojik açıdan makul" olduğunu savunuyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: 

Beslenmeyle alınan bakır beyin sağlığı açısından kritik önemde ve antioksidan savunma, nörotransmitter sentezi ve enerji metabolizmasında oyndağu rolle bilişsel işlev üzerinde koruyucu etkiler sağlayabilir.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news