Kan grubu ile Kovid-19 arasında ilişki olduğu teorisi çürütüldü

Reuters
Reuters
TT

Kan grubu ile Kovid-19 arasında ilişki olduğu teorisi çürütüldü

Reuters
Reuters

Yeni bir çalışma, kan grupları ile yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığına neden olan SARS-Cov-2 virüsü arasında herhangi bir ilişki olmadığını ortaya koydu.
Salgının ilk başladığı zamanlarda yayınlanan bazı raporlarda, kan grubu A olan kişilerin Kovid-19 ile enfeksiyona daha savunmasız, kan grubu 0 olanların savunmasının ise daha güçlü olduğu öne sürülmüştü.
Ancak ABD’in üç eyaletindeki 108 bin hasta üzerinde yapılan bir incelemede, kan grubu ile Kovid-19 enfeksiyonu riski arasında herhangi bir bağlantı bulunamadı.
Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi’nden üst düzey araştırmacı Dr. Amesh Adalja, pazartesi günü HealthDay ağında yayınlanan bir raporda salgının başlangıcından bu yana kan grubu ile enfeksiyon eğilimi arasında bağlantının olduğuna yönelik varsayımlar olduğuna dikkat çekti.
Adalja açıklamasında şu ifadeleri kulandı:
 “Bu geniş kapsamlı çalışmada, kan grubu ile enfekte olma eğilimi veya riski arasında bir bağlantı bulunamadı. Başka açıklamaların olması muhtemel.”
Çin’den gelen bir ön raporda ise kan grubunun enfekte olma riskini etkileyebileceği öne sürüldü. Araştırmalarda, bu görüşün söz konusu dönemde İtalya ve İspanya’daki hastalarda yapılan gözlemlerle desteklediği bildirildi. Danimarka ve ABD’de yapılan diğer çalışmalar ise farklı sonuçlar ortaya çıktı. ABD’nin Utah Eyaleti, Murray şehrindeki Intermountain Tıp Merkezi’ne bağlı Kalp Enstitüsü’nden Dr. Jeffrey Anderson liderliğindeki araştırmacılar Kkonuyu açıklığa kavuşturmak için Utah, Idaho ve Nevada eyaletlerinde, 24 hastane ve 215 klinikte, sağlık sigortası sisteminde yer alan on binlerce hastadan alınan verileri analiz ettiler.
Analizde yer alanların yaklaşık 11 bin 500’ü koronavirüs ile enfekte olurken, geri kalan kişilerin test sonucu negatif geldi.
Araştırmacılar, JAMA dergisinde 5 Nisan'’da yayınlanan çalışmada, kan grubunun Kovid-19 ile enfekte olma riski üzerinde önemli bir rol oynamadığını bildirdiler. New York’taki Mount Sinai Hastanesi Başhekimi olan epidemiyolog Dr. Aaron Glatt çalışmanın sonucu ile ilgili olarak şunları söyledi:
 “Her zaman kan gruplarıyla ilgili bu görüşün, tamamen dayanaksız bir iddia olduğunu söyledim. Hiçbir zaman, beli bir kan grubuna sahip kişilerin korkacağı, başka bir kan grubundakilerin güvence hissedecekleri kadar önemli bir durum gözlemlenmedi.”
Dr. Glatt, HealthDay’de yayınlanan raporda daha önceki çalışmaların sonuçlarına ilişkin yapılan değerlendirmede “İstatistiksel olarak bağlantılı olan iki şeyi göstermek, birinin diğerine neden olduğunu kanıtlamak anlamına gelmiyor” ifadelerini kullandı. Kan grubu ile enfeksiyonları ilişkilendirilen çalışmaları rastgele olarak nitelendiren Glatt “Araştırmaların sonuçları çelişkiliydi. Çalışmalar rastgele yapılmış ise bu sonuçlar mantıklıdır. Ancak bunun olmaması gerekir” dedi.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature