عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA İran

Haşimi Rafsancani'nin kızı İran'ın Viyana'daki müzakere yöntemini eleştirdi

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi Rafsancani (Ensaf News)
Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi Rafsancani (Ensaf News)
    Londra/Şarku’l Avsat
TT
TT

Haşimi Rafsancani'nin kızı İran'ın Viyana'daki müzakere yöntemini eleştirdi

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi Rafsancani (Ensaf News)
Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin kızı Faize Haşimi Rafsancani (Ensaf News)

Eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin kızı reformist siyasetçi Faize Haşimi, ABD'nin 2015 nükleer anlaşmasına dönüşünün ele alındığı Salı günü başlayan Viyana görüşmelerinde ülkesinin ABD heyeti ile aynı diyalog masasına oturmayı reddederek uyguladığı müzakere şekline yönelik sert eleştirilerde bulundu.
Haşimi, İran ve Amerikan heyetlerinin iki farklı otelde bulunarak iki ülkenin nükleer anlaşmaya geri dönmesi için Avrupa Birliği'nin (AB) arabuluculuğunda dolaylı müzakereler yürütmesiyle alay etti.
İran heyeti, bu hafta nükleer görüşmelerin yeniden başlamasının ardından ABD heyeti ile aynı masaya oturmayı reddetti ve nükleer anlaşmanın taraflarını bir araya getiren periyodik görüşmeler çerçevesinde doğrudan müzakerelere başlamadan önce ABD’nin nükleer anlaşmaya geri dönmesini ve yaptırımları kaldırmasını şart koştu. 
Haşimi, Ensaf News tarafından YouTube hesabı üzerinden yayınlanan özel röportajda, ülkesiyle Batı ülkeleri arasındaki müzakerelerin ‘şaşırtıcı bir şakaya dönüştüğünü’ belirterek şunları kaydetti:
"Viyana'ya gittik. ABD bir otelde biz başka bir otelde oturuyoruz. Avrupalılar diğer otele geçmeden önce bir tarafı dinliyor ve ardından diğer tarafı dinlemek için başka bir otele gidiyor. Bu komik değil mi?”
Haşimi açıklamasını şu sözlerle sürdürdü:
"Amerikalılarla yıllar önce müzakere etmek için masaya oturmadık mı? ABD’nin nükleer anlaşmaya dönmesi gerektiğini söylememiş miydik? Müzakere etmeliyiz, görüşmemek ne anlama geliyor? Amerikalılarla Irak ve Afganistan konusu ve diğer binlerce bölge için müzakerede bulunduk. Aynı şekilde kendimiz hakkında da Amerikalılarla müzakere etmeliyiz. Mevcut politikalar yanlış.”
İran'ın Arap komşuları ve özellikle Körfez ülkeleri ile ilişkilerinin bozulmasını eleştiren Haşimi, ‘ilk rehber’ Humeyni döneminde babasının Amerikalılarla ilişkileri normalleştirme çabasına atıfta bulunarak, babasının Humeyni’ye bir mektup gönderdiğini ve yaşadığı sürece iki sorunu çözmesini istediğini aktardı. Mektupta yazan iki sorunun Irak ile savaşın sona ermesi ve ABD ile ilişkiler olduğunu belirten Haşimi, babasının Washington ile ilişkilerini normalleştirme girişimlerinin engellendiğini kaydetti.
Haşimi adaylık talebinin, adayların başvurularını inceleyen Anayasayı Koruyucular Konseyi (Nigehban) tarafından reddedileceğinden emin olduğunu dile getirdiği halde yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday olmaya hazır olduğunu ifade etti. Ayrıca, iki ülke arasında 40 yıldır çözülmemiş sorunları çözüme kavuşturmak için ABD ile doğrudan görüşmeler yapmaya hazır olduğunu belirtti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe