عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

AB, üye ülkelerin ilaç şirketleri ile pazarlık yapmalarını yasakladı

Dün Roma’da yaşlı bir kişiye Pfizer aşısı yapılırken (AP)
Dün Roma’da yaşlı bir kişiye Pfizer aşısı yapılırken (AP)
    Brüksel/Şevki er-Reyyis
TT
TT

AB, üye ülkelerin ilaç şirketleri ile pazarlık yapmalarını yasakladı

Dün Roma’da yaşlı bir kişiye Pfizer aşısı yapılırken (AP)
Dün Roma’da yaşlı bir kişiye Pfizer aşısı yapılırken (AP)

Avrupa Birliği’ndeki (AB) aşılama kampanyaları, yaza kadar yetişkin nüfusunun yüzde 70’ini aşılama hedefine gerçekleştirilmesinde hassas bir aşamaya girdi. Bu aşamada bazı AB ülkelerinin ek aşı dozu almak için ilaç şirketleri ikili anlaşmalar yapmaya yönelik çabaları, Avrupa Komisyonu’nun uyarıda bulunmasına neden oldu. Avrupa Komisyonu sözcüsü “Hükümetler siyasi ve kanuni olarak, AB ile bu şirketler arasında imzalanan anlaşmaların dışında aşı satın almak üzere ilaç şirketleriyle ikili anlaşmalara yönelik müzakere yapmamakla yükümlüdür” İfadelerini kullandı. Komisyon’un uyarısı, bazı devletlerin ilaç şirketleri ile iletişime geçmesinin doğrulanmasının ardından geldi. Bu bağlamda, İtalya hükümetinden üst düzey bir yetkili, Başbakan Mario Draghi’nin Amerikan şirketi Moderna’nın müdürü ile temasa geçtiğini ancak şirketle ikili bir anlaşma imzalama çabalarını reddetmişti.
Bazı Avrupa hükümetleri, geçtiğimiz haftalarda, taahhüt edilen aşı miktarlarının teslimatının gecikmesi halinde gerekli miktarlarda aşı almak için ilaç şirketleriyle görüşmeye hazır olduklarını belirtti. Almanya’nın Bavyera Eyaleti hükümeti iki gün önce yaptığı açıklamada, Sputnik aşısı için Rus firması ile 2,5 milyon doz satın almak için üzere ön sözleşme imzaladığını duyururdu. Hollanda hükümeti ve İtalya’nın Lombardiya bölgesi ile İspanya’nın Katalonya bölgesi yetkilileri de Rus aşısını satın almaya hazır olduklarını açıkladılar. AB İç Pazar Komiseri Thierry Breton Cuma günü Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalarda Rus aşısı ile ilgili olarak, aşının gelecek yıldan önce bu miktarlarda ihracat için hazır olmayacağını belirtti.
İtalyan resmi kaynakları, ilaç firmaları ile kurulan iletişimlerin, ilgili diğer ülkelerle koordineli olarak yürütüldüğünü, görüşmelerin Komisyon ile imzalanan anlaşmayı geçersiz bırakmayı amaçlamadığını, aksine söz konusu şirketlerin AB ülkelerine sevkiyatlarını arttırma ve AB’de aşı üreten tesislerin sayısı çoğaltmalarına yönelik baskı uygulandığını belirtti.
Komisyon sözcüsü, AB ile anlaşma imzalamamış şirketlerden aşı satın almalarını engelleyen herhangi bir yasal engel bulunmadığını açıklamıştı. AB ülkelerinin imzaladığı Avrupa Aşı Stratejisi “hükümetler ve şirketler arasında anlaşma çerçevesi dışındaki müzakereleri yasaklar ve devlet ve hükümet başkanları, Komisyon ile anlaşma imzalamış ilaç şirketleriyle ikili anlaşmalar imzalamama sözü verir” ifadelerini içerir. Komisyon’un anlaşma imzaladığı şirketler arasında Moderna, Pfizer, Johnson&Johnson ve AstraZeneca yer alıyor. Komisyon sözcüsü bunun sebebinin çok net olduğunu, bu maddenin özellikle de tüm göstergelerin gelecek yıllarda aşılara ihtiyacımız olacağını gösterdiğinden, üye ülkeler arasında yıkıcı bir aşı savaşının çıkmasını önlediğini belirtti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, Fransa’da 24 saatte uygulanan aşı miktarında rekor kırılarak 510 bin aşı dozuna ulaştığını duyururken, AB Komisyonu bu yıl Ocak ayından bu yana AB dışı 42 ülkeye 81 milyon doz aşı ihraç edildiğini açıkladı.
Diğer yandan, Komisyon dün üye ülkelerin hükümetlere, Eylül ayında tüm AB sakinlerinin aşılanmış olmasının ardından, yeni bir aşılamaya hazırlıklı olarak gelecek iki yıl için ek 1,8 milyon doz aşının satın alınmasının onaylanması çağrısında bulundu. Komisyon kaynakları, üye devletlerin büyük ihtimalle yakında imzalanmasını onaylayacağı ve diğer şirketlerle benzer anlaşmalara gireceği bu yeni sözleşmenin, RNA teknolojisi sayesinde yeni viral mutasyonlardan korunmayı ve ilaç firmalarının çocuklar üzerindeki klinik deneyleri tamamlanmasının ardından çocukların aşılanmasını hedefliyor. Ünlü İtalyan immünoloji uzmanı Alberto Mantovani dün, Avrupa ülkelerinin aşı üretme imkanlarını güçlendirme çalışmalarını hızlandırmaları gerektiğini çünkü önümüzdeki birkaç yıl mevsimlik aşılama kampanyalarına ihtiyaç duyulacağını açıkladı.
Bu ihtiyati yöntem, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) iki gün önce, Pfizer ve Morderna’nın aksine, Sputnik ve AstraZeneca gibi geleneksel DNA teknolojisini kullanan Johnson&Johnson aşısını olduktan sonra kan pıhtılaşması gözlemlenen 5 vaka için inceleme başlatmasının ardından, dün, AstraZeneca aşısı yapıldıktan sonra çok nadir şekilde görülen 5 saç dökülmesi vakası için inceleme başlatması ile daha da önem kazanıyor.
Moderna aşısını üreten ABD’li biyokimya şirketinin müdürü Dan Staner dün yaptığı açıklamada, yeni nesil aşıların Ekim ayından itibaren hazır olacağını ve şimdiye kadarki en ölümcül varyant olduğu bilinen Güney Afrika varyantı başta olmak üzere yeni varyantlara karşı etkili olacağını açıkladı. Staner, şirketin şu anda AIDS, influenza ve bir dizi kanser tümörüne karşı aşılar da dahil olmak üzere RNA teknolojisi ile 24 aşının geliştirilmesi için çalıştığını belirtti.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'nun umudu Yeni Araplar

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'nun umudu Yeni Araplar

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa’nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor (AFP)

Velid Fares

 

Francis Fukuyama'nın 1991'de yazdığı gibi, Soğuk Savaş sonrası “tarihin sonu” vaatlerine rağmen Ortadoğu'da savaşlar ve çatışmalar genişliyor. Bu arada Batı'da gözler, birbirini takip eden aşamaların özelliklerini keşfetmek için ve reform yapabilecek, barışa doğru ilerleyebilecek sakin, yenilenmiş bir güç bulma umuduyla, onlarca yıldır dünyanın en fazla patlamalar yaşayan bölgesine çevriliyor. Bölgedeki savaş ve çatışmaların çoğuna yol açan hareketlerin birçoğunun arkasında Arap dünyasındaki radikal güçler vardı. Halklarına sosyal, ekonomik ve kalkınma alanında bir ilerleme sunamayan da bunlardı. Dünyanın diğer bölgelerinde de çok sayıda çekişme ve şiddetli çatışmanın yaşandığı açık ve bunların sonuncusu hâlâ bitmeyen Ukrayna savaşıdır. Ancak büyük ve küçük, eski ve yeni, karmaşık ve basit, çözülebilir ve çözülemez çatışmaların en çok yaşandığı bölge, Arap dünyası ve “Büyük Ortadoğu” olarak adlandırılan bölge olmaya devam ediyor.

Bu jeopolitik alan, dünyanın diğer bölgelerine kıyasla sayısız krizle öne çıkıyor. Bu krizlerin başında da kontrol ettikleri ülkelerin sınırlarını genişleterek, bölgesel ve bazıları kıtalararası imparatorluklar kurmayı hedefleyen ideolojik akımlarda vücut bulan yarı-sömürgeci yayılmacı projeler geliyor. Bunların en önemlileriyse Humeynici ve İslamcı projeler (Batı'da cihatçılık olarak adlandırılır), Baasçılık, Arap milliyetçiliği ve diğerleridir. Bunlar hilafet, saltanat gibi kadim imparatorluklar veya Baasçı ulus-devlet, komünizm ve benzeri devletlerin kurulmasına ya da yeniden canlandırılmasına odaklandılar. Ülke sınırları dışında yürüttükleri savaşları, darbeleri ve seferleri, önce kendi ülkesini sonra başka ülkeleri yıkmaya çalışan totaliter tipler gibi, tavizsiz inançlarına bağlılıklarıyla meşrulaştırdılar. Totaliter projeler, rejimi genellikle katı olan kapsamlı bir bölgesel devlet kurmayı amaçlar ve diğer bölgesel ve küresel güçlerle çatışmalara girerler.

Soğuk Savaş döneminde ve sonrasında buna tanık olduk. Batı'da sorgulanan ise bölgenin geleceği ve Batı toplumuyla ilişkileridir. Aynı soru diğer bölgeler için de geçerli. Batılı çevreler, Arap toplumlarının siyasi kültürlerinde yeni eğilimler üretmelerine nasıl yardımcı olabilecekleri konusuna odaklandılar. Kalkınma ve düşünce kuruluşları, Batı Avrupa'da iki dünya savaşından sonra, Doğu Avrupa'da ise Soğuk Savaş'tan sonra olduğu gibi, programlarının yeni bir Arap coğrafyası kuracağına inanarak, çatışma ülkelerinde “yeni bir kültür” yaymak için hızla harekete geçtiler. Ancak radikallerin Batı kurumlarına sızması ve Arap toplumlarını yönlendirmekten sorumlu kurumlara ulaşması nedeniyle bu yaklaşım başarısız oldu. Böylece Ortadoğu'da radikaller artık gençlerin yetiştirilmesini kontrol eder hale geldiler ve onları açık ve özgürleşmiş “yeni Araplar” olarak tasvir ettiler. Ancak sözde Arap Baharı, bu kusuru ortaya çıkardı. Zira İhvan (Müslüman Kardeşler) ve Humeyni tarafından “yeni Arapları” temsil etmek üzere yönlendirilenler ve devrimci olarak adlandırılanlar, eski radikal madalyonun yeni bir kisve altında ortaya çıkan yüzüydü ve bu durum Mısır, Libya, Tunus, Ürdün, Yemen, Suriye ve diğer yerlerde hızla gün yüzüne çıktı. Bu ülkelerin çoğunda iç savaşlar çıktı ve hâlâ sürüyor. Batı da bölgede yeni bir olgu üretmekte başarısız oldu ta ki bölge kendi kalkınma projelerini üretmeye ve terörle mücadele etmeye başlayana kadar.

Gerçek “Yeni Araplar” yeni kılıklı radikallerden farklı kriterlerle ayrılırlar. Birincisi, onlar gerçek köklerine ve gerçek tarihlerine bağlıdırlar; tekfircilerin, mollaların ve aşırı milliyetçilerin bu tarihe dair yorumlarına değil. Daha da önemlisi, Yeni Araplar toplumlarının tarihini geliştirici bir biçimde okurlar, yani geçmişin değerlerini ödünç alırlar ve zaman içinde farklı halkların deneyimlerinden yararlanırlar. Fanatikler yeniden şekillendirdikleri bir geçmişe takılıp kalmışken, yenilikçiler geleceğe bakarak bugünü şekillendirirler.  Söylemleri belirleyen ve kararları alanlar onlardır, tutsak bir ideoloji ile kendisinin ve kitlelerin umutlarıyla uyum olmayan bir şimdiki zaman arasında sıkışıp kalanlar değil.

İkincisi, Yeni Araplar, yani ılımlı Araplar, ulus-ötesi doktrinleri benimsemezler. Yani kendi ülkelerinden daha geniş bir “ulus” hayalini gerçekleştirmek için rejimleri devirmeye çalışmazlar. Bu Araplar, halklarının ne istediğini ve gençlerinin neyi hayal ettiğini biliyorlar ve gerçekleştirmek için çabalıyorlar. Arzulanan beklentiler, artık egemenlik, ulusal güvenlik ve istikrardır, radikallerin elinde olan geçmişin kabusları değil. Yeni Araplar öncelikle kendi vatanlarına, ardından kendi bölgelerine ve dünyaya aittirler.

Üçüncüsü, Yeni Araplar, adaletsiz, hüzünlü ve baskıcı bir rejim kurarak kendilerini, dünyayı ve istikrarı tehdit edenlere değil, kendi halklarının çıkarlarına ve mutluluğuna hizmet ediyorlar. Yeniler toplumlarını kuşatmak yerine açıyorlar, radikaller ise insanları korkutuyor ve gericiliğin derinliklerinde yalnızlığa sürüklüyorlar.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Yeni Araplar terörizm ile mücadele konusunda kararlılar ve terörü yaymıyorlar, radikaller ise radikalizmi yayıyorlar, takiyye yapıyorlar ve aldatmada ustalar.

Avrupa, tek bir yüzyıl içinde milliyetçi imparatorluklardan ve Bolşevik saltanatından kurtuldu. Peki Yeni Araplar aynı sıçramayı gerçekleştirebilecekler mi?

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın sözlerine kulak verirsek, gelecekteki Ortadoğu'yu yeni Avrupa olarak tanımlarken, Avrupa'nın Ortadoğu'ya dönüştüğünü söylüyor. BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayed Al-Nahyan da bir gün daha büyük bir terörizmin Ortadoğu'dan değil Avrupa'dan geleceği uyarısında bulundu.

Batı'ya ve uluslararası topluma daha iyi bir gelecek için eşlik edebilecek Yeni Arapların kimliğini tanımlamak istersek, onlar halklarının ve gelecek nesillerin çıkarlarını güvence altına almak için çalışan Araplardır. Onlar savaşları sona erdirdiler, terörizm ile mücadele ettiler, kurumlarını geliştirdiler, eğitimi yeniden düzenlediler, çabalarını birleştirdiler ve bölgenin geleceği için ılımlı ve ümit verici bir söylem ortaya koydular. Riyad, Kahire, Abu Dabi, Manama, Ürdün ve Rabat'ta karar alma merkezlerinde, Bingazi, Aden ve diğer yerlerdeyse geçici olarak bulunuyorlar. Yeni Araplar, Arap dünyasında ve yeni Ortadoğu'da barışın, güvenliğin ve geleceğinin anahtarıdır.