UAEA: İran Natanz Nükleer Tesisi’ne gelişmiş santrifüjler kurdu

Natanz Nükleer Tesisi (Reuters)
Natanz Nükleer Tesisi (Reuters)
TT

UAEA: İran Natanz Nükleer Tesisi’ne gelişmiş santrifüjler kurdu

Natanz Nükleer Tesisi (Reuters)
Natanz Nükleer Tesisi (Reuters)

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) raporu, İran’ın Natanz’daki yeraltı uranyum zenginleştirme tesisinde ilave gelişmiş santrifüjler kurduğunu ve nükleer anlaşmanın kısıtlamalarına yönelik ihlallerini artırmak için daha fazlasını eklemeyi planladığını ortaya koydu.
UAEA tarafından dün üye devletlere gönderilen raporda, “Tesiste bin 44 kadar IR-2M santrifüj içeren altı grup ve bazıları kullanımda olan 348 kadar IR-4 santrifüj içeren iki grup kuruldu” denildi.
1 Nisan tarihli bir UAEA raporunda ise, İran’ın Natanz Nükleer Tesisi’nde 696 IR-2M santrifüj makinesi ve 174 IR-4 santrifüj kullandığı ifade edildi.
UAEA, geçtiğimiz Cumartesi günü İran’ın, zenginleştirdiği uranyumun saflık oranını yüzde 60’a çıkararak şimdiye kadarki en yüksek seviyeye ulaştığını bildirdi. Bu, İranlı yetkililerin açıklamalarıyla da doğrulandı.
Bu gelişme, İran ile dünya güçleri arasındaki nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma amaçlı görüşmeleri daha da karmaşık hale getirecek. Çünkü, İran nükleer silahların üretiminde kullanılabilecek uranyum üretimine doğru büyük bir adım atmış oldu.
İran daha önce zenginleştirdiği uranyumun saflık oranını yüzde 20’ye çıkardı ve bu, yalnızca yüzde 3.67’ye kadar zenginleşmesine izin veren anlaşmayı halihazırda ihlal ediyordu.
Tahran, Natanz’daki büyük yeraltı tesisinde ekipmana zarar veren patlamaya tepki olarak uranyumu yüzde 60’a kadar zenginleştirme kararı aldı.
Nükleer tesisteki patlamayla ilgili İsrail’i suçlayan İran, saldırıdan sorumlu olduğu iddia edilen İranlı kişinin yurt dışına kaçtığı açıkladı.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.