Bilim insanları cevapladı: Tavşanlar neden daha büyük değil?

Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
TT

Bilim insanları cevapladı: Tavşanlar neden daha büyük değil?

Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)
Araştırma ekibi bulguların, canlılar arasındaki etkileşimlerin bazı türlerin evrimsel sürecinde etkili bir rol oynadığını gösterdiğini söyledi (Unsplash)

Bilim insanları, tavşanların daha büyük olmamasının sebebinin at, deve ve koyun gibi türleri içeren toynaklılar takımı olduğunu söyledi.
Tavşanların da dahil olduğu tavşanımsılar takımı, dünyanın dört bir yanında görülebiliyor. Öte yandan bu hayvanlar epey fazla yerde bulunmasına rağmen, vücut boyutlarındaki çeşitlilik az. Bu durum uzmanların aklında soru işaretleri uyandırdı.
Zira pek çok hayvan kendi içinde geniş bir yelpazeye sahip. Örneğin Yorkshire teriyeri gibi küçük; Saint Bernard gibi büyük köpek ırkları var.
Tavşanımsıların yakın akrabası kemirgenler takımında da 4 gramlık cüce fare ve 50 kilograma ulaşabilen kapibara bulunuyor.
Japonya'daki Kyoto Üniversitesi Primat Araştırmaları Enstitüsü'nden Susumu Tomiya bu konuda "Yaşayan en büyük yabani tavşanımsılar ortalama 5 kilogram. Yaşayan en büyük kemirgen olan kapibaranın onda biri" dedi. Araştırma ekibinin lideri Tomiya, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ancak bazı evcil tavşan ırkları 8 kilograma ulaşabiliyor. Nesli tükenmiş bazı türler de bunu yapabiliyordu. Buna şaşırdık. Yabani tavşanımsıların vücutlarının daha büyük boyutlara ulaşmasını ne tür dış güçlerin engellediğini araştırmaya başladık."
Bilim insanları tavşanımsılara ait fosil kayıtlarını ve bu hayvanların evrimsel tarihini inceledi ve ekolojik faktörleri analiz etti.
Hakemli bilim dergisi Evolution'da yayımlanan bulgular, tavşanımsıların büyüklüklerini belirlemede en etkili unsurun otçul toynaklı hayvanların boyutları olduğunu gösterdi. 
Zira 6 kilogramı geçen tavşanımsıların enerji verimliliğinin, toynaklılara göre azaldığı keşfedildi. Yani büyüyen tavşanımsıların, bunu sürdürebilmek için çok daha fazla besin tüketmesi gerekiyordu.
Uzmanlar, bu durumun ot yemede tavşanımsılarla yarışan toynaklı hayvanlara avantaj sağladığına işaret etti.
Araştırma ekibi son olarak Kuzey Amerika'daki tavşanımsıların fosil kayıtlarını gözden geçirdi. En küçük toynaklının, tavşanımsıların ulaşabileceği maksimumu büyüklüğü belirlediğini ortaya koydu.
 
Independent Türkçe, Phys.org, New Atlas



İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
TT

İlk insanların beslenme sırları, 300 bin yıllık ahşap aletlerle birlikte gün yüzüne çıktı

(Liu ve ekip arkadaşları/Science)
(Liu ve ekip arkadaşları/Science)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Çin'in güneybatısında keşfedilen 300 bin yıllık nadir ahşap aletler, bölgedeki ilk insanların büyük ölçüde kök ve yumrular gibi yeraltı bitkileriyle beslendiğini gösteriyor.

Hakemli dergi Science'da perşembe günü yayımlanan bulgular, Doğu Asya'daki erken insan atalarının gelişmiş bilişsel becerilerine, yaşantılarına, beslenme biçimlerine ve çevrelerine ışık tutuyor.

Yunnan eyaletinin Jiangchuan bölgesinde yer alan göl kıyısındaki Gantangqing arkeolojik kazı alanında, oksijenden yoksun kil tortularda ahşap aletlerin korunması sayesinde bu nadir buluntu elde edildi.

Araştırmacılar tortularda yaklaşık bin organik kalıntı da buldu.

Ortaya çıkarılan kalıntıları gelişmiş teknikler kullanarak tarihlendiren bilim insanları, aletlerin 250 bin ila 350 bin yıllık olduğunu tespit etti.

Bilim insanları, çeşitli biçim ve işlevlere sahip "son derece nadir" ahşap aletlerin yaklaşık 300 bin yıllık katmanlardan çıkarıldığını söylüyor.

Bugüne kadar bu döneme ait, biri Avrupa'da diğeri Afrika'da olmak üzere ahşap alet içeren sadece iki keşif yapılmıştı.
 

Görsel kaldırıldı.

Gantangqing'deki ahşap aletler (Liu ve ekip arkadaşları/Science)


Yeni keşfedilen çubuklardan ikisi, İtalya'nın Poggetti Vecchi bölgesinde bulunan 171 bin yıllık aletlere benzerlik gösteriyor.

Kanca biçimli benzersiz 4 aletin daha ortaya çıkarıldığını belirten bilim insanları, bunların muhtemelen kökleri kesmek için kullanıldığını söylüyor.

Ayrıca araştırmacıların ahşap aletlerin üzerinde kasıtlı cilalama ve kazıma izleri, kenarlarındaysa toprak kalıntıları saptaması, bunların kök ve yumrular gibi yeraltı bitkilerini kazmak için kullanıldığına işaret ediyor.

Bilim insanları, "Ahşap aletler arasında kazma çubukları ve küçük, eksiksiz, elle tutulan sivri uçlu aletler var" diye yazıyor.

Bilim insanları bu bulgulara dayanarak insanların Doğu Asya'daki atalarının muhtemelen bitki temelli bir beslenme biçimi izlediğinden şüphelenirken, bölgede çam fıstığı, fındık, kivi meyvesi ve su yumrularına dair kanıtlar tespit edildi.

Buna karşılık Avrupa ve Afrika'da saptanan ahşap aletler av aletleri, mızraklar ve mızrak uçlarıydı.

Çalışmanın ortak yazarı arkeolog Bo Li şöyle diyor:

Bu keşif, erken insan adaptasyonuna ilişkin önceki varsayımlara meydan okuyor. Çağdaş Avrupa yerleşimleri (Almanya'daki Schöningen gibi) büyük memelileri avlamaya odaklanırken, Gantangqing subtropik bölgelerde bitki temelli, eşsiz bir hayatta kalma stratejisini ortaya koyuyor.

Dr. Li, "Ahşap aletlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı da arkeolojik kayıtlardaki önemli bir boşluğu dolduruyor, çünkü 100 bin yıldan daha eski ahşap aletler Afrika ve Batı Avrasya dışında son derece nadir görülüyor" ifadelerini kullanıyor.

Keşif, ahşap aletleri kullanan erken insanların dünya genelinde çok daha geniş bir alana yayıldığını gösteriyor.

Ayrıca farklı ortamlarda yaşayan tarih öncesi kültürlerin yerel olarak işlerine yarayacak aletler geliştirdiğine de işaret ediyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/news