Venüs'te bir gün, 243 dünya gününe eşit

Venüs. (NASA)
Venüs. (NASA)
TT

Venüs'te bir gün, 243 dünya gününe eşit

Venüs. (NASA)
Venüs. (NASA)

Venüs, etrafındaki bulutların parlak olması ve opak görüntüsü nedeniyle büyük gizemini korumaya devam ediyor.
Kaliforniya Üniversitesi liderliğindeki bir araştırma ekibi, son 15 yıl boyunca gezegenin yüzeyinden gelen radyo dalgalarını takip ederek Venüs’te bir günün ne kadar sürdüğü, gezegenin ekseni ve boyutu gibi bazı bilgileri ortaya çıkardı.
Ekip, Kaliforniya'nın Mojave Çölü'ndeki 70 metre genişliğindeki Goldstone anteninden gönderilen radyo dalgalarının geri yansımalarından elde edilen bilgiler doğrultusunda gezegenin görünümüne ulaşıldı.
Nature Astronomy dergisinde yayınlanan yeni ölçümler, Venüs’te ortalama bir günün, 243 Dünya gününe eşit olduğunu gösterdi. Yapılan açıklamalara göre ölçümler arasında çok ufak çapta da olsa farklılıklar olabiliyor. Araştırma ekibine gören en az 20 dakikalık farklılıklar görülebiliyor.
 Yürütülen ortak çalışmalarda yer alan Kaliforniya Üniversitesi Dünya, Gezegen ve Uzay Bilimleri Profesörü Jean-Luc Margot söz konusu farklılığa ilişkin şu açıklamada bulundu:
"Bu farklılığın muhtemel sebebi Dünya ile çok fazla farklılığı bulunan ağır Venüs atmosferidir. Değişimler Dünya'da da yaşanıyor ancak bu günlük bir milisaniye kadar az veya fazla oluyor. Venüs üzerindeki etki ise daha dramatik. Çünkü atmosfer Dünya'nın kütlesinden yaklaşık 93 kat daha büyük. Dolayısıyla daha fazla momentum döngüsüne sahiptir."
Margot, elde edilen son bilgilerin önemine ilişkin de şunları söyledi:
“Dünya ile Venüs arasında birçok ortak nokta var. Tüm kayalık gezegenler aşağı yukarı aynı boyuta, kütleye ve yoğunluğa sahiptir. Venüs’teki bir günün kaç saat olduğu gibi temel bilgiler, bu komşu dünyaların tarihlerini anlamak için önemli veriler sağlıyor."



Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
TT

Sadece 300 ışık yılı uzakta devasa gaz bulutu keşfedildi

Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)
Bilim insanları Orion gibi bulutsularda yıldız oluşumunu incelese de sürecin öncesi hakkında daha az gözlem yapılabiliyor (NASA)

Dünya'ya beklenmedik kadar yakın bir mesafede devasa bir gaz bulutu keşfedildi. Moleküler gaz bulutu, bilim insanlarına yıldız oluşum sürecini incelemeleri için eşsiz bir fırsat sunuyor.

Moleküler bulutlar içindeki toz ve gaz kümeleri çökerek yıldızları meydana getiriyor. Hidrojen ve karbonmonoksit molekülleri içeren bu bulutları, yıldız oluşturmalarından önce görmek zorlu bir iş.

Bilim insanları moleküler hidrojen gazı neredeyse görünmez olduğu için bu bulutları ararken karbonmonoksite odaklanıyor. Ancak karbonmonoksit miktarı azsa bulut kolayca gözden kaçabiliyor.

Araştırmacılar yeni keşfedilen moleküler gaz bulutunun bugüne kadar saptanmamasını da buna bağlıyor.

Bulguları hakemli dergi Nature Astronomy'de dün (28 Nisan) yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, bulutu daha önce hiç kullanılmamış bir yöntemle tespit etti. Araştırmacılar, buluttaki hidrojenin yaydığı ultraviyole ışık sayesinde keşfi yaptı.

Güney Kore'nin STSAT-1 uydusunun verilerini inceleyen araştırmacılar, hidrojenin doğal olarak yaydığı uzak ultraviyole ışığı fark etti. Normalde bu spektrumdaki ışığı yakalamak epey zor ancak uydunun spektrografı, bunu analiz edilebilecek dalga boylarına ayırmayı başardı. 

Rutgers Üniversitesi'nden çalışmaya liderlik eden Blakesley Burkhart, "Bu, moleküler hidrojenin uzak ultraviyole emisyonunu doğrudan bularak keşfedilen ilk moleküler bulut. Bu bulut, kelimenin tam anlamıyla karanlıkta parıldıyor" diyor.

Yunan mitolojisindeki şafak tanrıçası Eos'un adı verilen gaz bulutu Dünya'dan sadece 300 ışık yılı uzakta. Yaklaşık 3 katrilyon kilometrelik bu mesafe insan ölçeğinde muazzam bir büyüklüğe denk düşse de galaktik ölçekte çok yakın kabul ediliyor. Dünya'ya en yakın yıldız oluşum bölgesi olan Orion Bulutsusu yaklaşık 1300 ışık yılı uzakta. 

Hilale benzeyen bulutun kütlesi Güneş'in kütlesinin yaklaşık 3 bin 400 katı ve yaklaşık 40 Ay çapına (140 bin kilometre) sahip. 

Makalenin yazarlarından Thomas Haworth "Bu şey adeta kozmik arka bahçemizde ve biz onu kaçırdık" diyor.

Güneş Sistemi'nin yakın çevresini ifade eden Yerel Kabarcık'ta yer alan Eos, bugüne kadar bulunan en yakın moleküler bulut. 

Bilim insanları bu sayede yıldız ve yıldız sistemlerinin nasıl oluştuğunu çok daha iyi anlayabilecekleri bir imkana sahip. 

Burkhart, "Teleskoplarımızla baktığımızda, oluşum aşamasındaki tüm yıldız sistemlerini görebiliyoruz ancak bunun nasıl gerçekleştiğini ayrıntılı olarak bilmiyoruz" diyerek ekliyor: 

Eos'u keşfetmemiz heyecan verici çünkü artık moleküler bulutların nasıl oluştuğunu ve ayrıştığını, bir galaksinin yıldızlararası gaz ve tozu yıldızlara ve gezegenlere nasıl dönüştürdüğünü doğrudan ölçebiliyoruz.

Araştırmacılar ayrıca yeni yöntemi kullanarak yakınlarda gizlenen başka moleküler bulutları da keşfetmeyi umuyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Thavisha Dharmawardena "Bu teknik yıldızlararası ortam hakkında bildiklerimizi baştan yazabilir, galaksideki gizli bulutları ortaya çıkarabilir ve hatta kozmik şafağın algılanabilen en uzak sınırlarına kadar ulaşabilir" ifadelerini kullanıyor.

Independent Türkçe, Space.com, CNN, Nature Astronomy