NASA hızlı yaşayan dev yıldızın son çırpınışlarını yayımladı

Görüntü, Hubble Uzay Teleskobu üzerindeki WFC3 / UVIS isimli cihaz tarafından elde edildi (NASA)
Görüntü, Hubble Uzay Teleskobu üzerindeki WFC3 / UVIS isimli cihaz tarafından elde edildi (NASA)
TT

NASA hızlı yaşayan dev yıldızın son çırpınışlarını yayımladı

Görüntü, Hubble Uzay Teleskobu üzerindeki WFC3 / UVIS isimli cihaz tarafından elde edildi (NASA)
Görüntü, Hubble Uzay Teleskobu üzerindeki WFC3 / UVIS isimli cihaz tarafından elde edildi (NASA)

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (NASA) Avrupa Uzay Ajansı'yla (ESA) birlikte işlettiği Hubble Uzay Teleskobu 31. yılını kutluyor. Ünlü teleskop, doğum günü vesilesiyle yıkımın eşiğindeki dev bir yıldızı görüntüledi.
NASA'nın internet sitesinde yayımladığı görüntülerde yer alan AG Carinae isimli bu aşırı parlak yıldız, Dünya'dan 20 bin ışıkyılı uzakta yer alıyor.

Güneş'ten yaklaşık 70 kat daha büyük ve 1 milyon kat daha parlak olan AG Carinae, tamamen yok olmanın eşiğinde, yaşam mücadelesi veriyor.
Hayal edilemeyecek seviyelerde radyasyonun dışarıya doğru itildiği yıldız, dış katmanlarında patlamalara sahne olacak kadar yüksek bir basınç seviyesine ulaşmış durumda. 
Görüntülerde de yer alan ve yıldızı çevreleyen gaz ve toz kabuğu yaklaşık 5 ışıkyılı genişliğinde. Bu, Güneş'in en yakın komşusu Proxima Centauri'yle arasındaki mesafeye eşit.
Söz konusu devasa yapı, yaklaşık 10 bin yıl önce meydana gelen bir veya daha fazla şiddetli patlamayla ortaya çıktı. Yıldız, tıpkı kapağı fırlayan kızgın bir çaydanlık gibi dış katmanlarını uzaya savurdu. Bilim insanlarına göre dışarı atılan madde Güneş kütlesinin 10 katı kadar.
Bu patlamalar, "parlak mavi değişken" diye nitelenen nadir yıldız türünün yaşam süresinde meydana gelen tipik olaylar. NASA'nın açıklamasına göre bu ultra parlak yıldızlar hızlı yaşıyor ve genç ölüyor. Söz konusu patlamalar da gözalıcı yıldızların çırpınma aşamasını teşkil ediyor.
Güneş'ten çok daha büyük ve parlak olsa da bu tür yıldızlar yalnızca birkaç milyon yıl hayatta kalıyor. Güneş'in yaşam süresiyse yaklaşık 10 milyar yıl.
Almanya'daki Ruhr Üniversitesi'nden gökbilimci Kerstin Weis, "Bu tür yıldızları incelemeyi seviyorum çünkü istikrarsızlıklarından etkileniyorum" diye konuştu.
Ünlü teleskop, 24 Nisan 1990'dan bu yana yaklaşık 48 bin gök cismi üzerinde 1,5 milyondan fazla gözlem yaptı.
 
Independent Türkçe, NASA, Science Alert



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT