1945 Setif katliamı Cezayir'in bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı

Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
TT

1945 Setif katliamı Cezayir'in bağımsızlık mücadelesine zemin hazırladı

Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)
Fransız kuvvetleri izci ve sivillerden oluşan binlerce kişiyi sadece şüphe üzerine yargısız infaz etti (AFP)

8 Mayıs 1945'te, müttefiklerinin Nazizme karşı kazandığı zaferin kutlamaları sırasında, Cezayir'in 300 kilometre doğusundaki Setif bölgesinde Cezayir'in bağımsızlığının talep edildiği bir gösteriye Fransız sömürge güçleri tarafından müdahale edilmiş ve bu baskın binlerce ölümle sonuçlanmıştı.
O gün yasaklı Cezayir Halk Partisi'nin milliyetçi lideri Messali Hac'ın daveti üzerine, Cezayir Halk Birliği'nin ve Müslümanların Fransız vatandaşlığına kabulünü talep eden Manifesto ve Özgürlük Dostları'nın kurucusu Ferhat Abbas'ın şehri Setif'te zaferi kutlamak için 8 bin ila 10 bin kişilik bir kalabalık toplandı.

Bağımsız Cezayir bayrağı
Gösteride ortada bir hilal ve yıldız bulunan yeşil ve beyaz Cezayir bayrağı ilk kez Fransız bayrağının yanında göründü. Kutlamada, müttefiklerin zaferi için yapılan tezahüratlardan sonra, "Yaşasın bağımsız Cezayir" çığlıkları yükselmeye başladı.

Bouzid Saal
Şehrin Belediye Başkanı Yardımcısının, bayrakların indirilmesi emri vermesine rağmen Cezayir bayrağını indirmeyi reddeden 26 yaşındaki genç Müslüman izci Bouzid Saal’in, patlak veren çatışmada bir polis tarafından vurularak öldürülmesi, göstericiler arasında paniğe ve ayaklanmaların başlamasına neden oldu.
Cezayirli göstericilerin öfkesi Fransız vatandaşlarına yöneldi. Tarihçi Benjamin Stora veya Guy Breville’ye göre, ayaklanmalarda 86 sivil ve 16 askeri personel olmak üzere 102 Avrupalı öldürüldü. Havanın kararmasıyla gösteriler kırsal bölgelere ve diğer şehirlere, Guelma, Kherrata ve Bona’ya (şimdi ki Annabe'ye) yayıldı ve şiddet, yağma, saldırı, tecavüz ve suikastlar da dahil olmak üzere karışıklıklar iki gün boyunca devam etti.

Acımasızca bastırılan gösteriler
General Charles de Gaulle’ün geçici hükümeti, olaylara General Duval liderliğinde baskıyla karşılık verdi. Sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Setif'ten sahile kadar 150 kilometre mesafedeki herhangi bir hareket yasaklandı. Ayrıca ulusal hareketin liderleri de tutuklandı.
Fransız kuvvetleri, izci üyelerini ve sivilleri sadece şüphe üzerine yargısızca infaz ettiler. 5 bin ila 10 bin nufüsa sahip köylerin tamamı, bağımsızlık savunucularına ev sahipliği yaptıkları gerekçesiyle uçaklarla bombalandı ve yakıldı. Kadınlar, çocuklar ve yaşlılar öldürdü.
15 gün içinde mahalle sakinlerine 20 hava saldırısı yapıldı. 44 köy yıkılırken, Madashir (dağlarda izole köyler) yerle bir edildi.
Resmi Cezayir belgelerine göre katliamda 45 bin kişi öldürüldü. Batılı tarihçiler ise ölenlerin sayısının 100'ü Avrupalı olmak üzere 15 ile 20 bin arasında değiştiğini belirttiler.

Dört bin idam cezası
Kasım 1945'te ayaklanmayla bağlantılı olarak tutuklamalar devam etti. Dört bin kişi idam edildi.
General Duval, sömürge hükümetine gönderdiği bir mektupta:
"Size 10 yıldır barış garantisi verdim. Bunu iki toplumu uzlaştırmak için kullanmak size kalmış.” Kimilerine göre, 1954'te patlak veren ve Evian anlaşmaları ve Cezayir'in 1962'deki bağımsızlığıyla sona eren Cezayir bağımsızlık savaşının ilk bölümü aslında 1945'te başladı.
2005 yılında, Fransa’nın Cezayir Büyükelçisi bu katliamların ‘affedilemez bir trajedi’ olduğunu resmen kabul etti. 10 yıl sonra, 2015 yılında Fransa Gaziler Devlet Bakanı Jean-Marc Todeschini, Cezayir'deki katliamların anma törenine katılarak 8 Mayıs 1945'te ilk ölen Bouzid Saal’in mezarına katliamın anısına çelenk koydu.

 


Gazze Şeridi'nin güneyinde 4 İsrail askeri öldürüldü

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv- Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv- Reuters)
TT

Gazze Şeridi'nin güneyinde 4 İsrail askeri öldürüldü

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv- Reuters)
Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv- Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dün Gazze'de dört askerin öldürüldüğünü duyurdu. Olayı takip eden gazeteciler, hepsinin tuzaklanmış bir binada öldürüldüğünü bildirdi.

Netanyahu, "Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehinelerimizi kurtarmak için Gazze'de savaşta şehit düşen dört kahramanımızın ailelerine" başsağlığı dileklerini iletti ve askerlerden ikisinin adını duyurdu: Başçavuş Yoav Raver ve Yedek Çavuş Chen Gross.

Netanyahu, "Dört savaşçımız hepimizin güvenliği için hayatlarını feda etti" dedi.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre ordu, diğer iki askerin isimlerinin henüz açıklanmadığını duyurdu.

Dört askerin ölümüyle birlikte Gazze'ye yönelik kara harekâtının başlamasından bu yana öldürülen İsrailli asker sayısı 429'a ulaştı.

Ordu, dördünün güney Gazze'de öldürüldüğünü duyurdu. İsrail medyası, patlama sırasında Han Yunus'taki bir evde olduklarını bildirdi.

Ordu, aynı olayda bir başka yedek subayın da ağır yaralandığını ifade etti.

Askerler öldürüldükten sonra, ordu sözcüsü Effie Defrin, askerlerin bazen Gazze Şeridi'ndeki binalara girip tünel içerip içermediklerini belirlemek için onları incelemekten başka "seçeneklerinin" olmadığını belirtti.

"Bunu patlayıcılardan zarar görmeden yapmak için çeşitli yöntemler kullanıyoruz. Bu olayı araştıracağız," diyen Defrin, basın toplantısında "Bu olaydan dersler çıkaracağız" ifadesini kullandı.

İsrail yakın zamanda Gazze'deki askeri harekatını yoğunlaştırdı.

Filistin medyası, İsrail'in dün şafak vaktinden sonra Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerine düzenlediği hava saldırılarında 35 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.