Irak’ta bir aktiviste yönelik suikasttan 24 saat sonra bir gazeteci vurularak ağır yaralandı

Kerbela'daki evinin önünde silahlı kişilerce susturuculu silahla vurularak öldürülen İhab el-Vezni için düzenlenen cenaze töreninden bir kare (AFP)
Kerbela'daki evinin önünde silahlı kişilerce susturuculu silahla vurularak öldürülen İhab el-Vezni için düzenlenen cenaze töreninden bir kare (AFP)
TT

Irak’ta bir aktiviste yönelik suikasttan 24 saat sonra bir gazeteci vurularak ağır yaralandı

Kerbela'daki evinin önünde silahlı kişilerce susturuculu silahla vurularak öldürülen İhab el-Vezni için düzenlenen cenaze töreninden bir kare (AFP)
Kerbela'daki evinin önünde silahlı kişilerce susturuculu silahla vurularak öldürülen İhab el-Vezni için düzenlenen cenaze töreninden bir kare (AFP)

Irak’ta hükümet karşıtı aktivist İhab el-Vezni'nin Kerbela'daki evinin önünde silahlı kişilerce vurularak öldürülmesinden sadece 24 saat sonra gazeteci Ahmed Hasan, bu gece sabaha karşı benzer şekilde ed-Divaniye kentinde düzenlenen suikast girişiminde ağır yaralandı.
Fransız Haber Ajansı’na (AFP) konuşan bir doktor, başından iki ve omzundan bir kurşunla yaralanan Hasan’ın yoğun bakımda tedavi altına alındığını belirtti. Bir görgü tanığı AFP’ye yaptığı açıklamada, Irak’ta yayın yapan Al Forat kanalı muhabiri olan Hasan’ın bu gece saat 01.00 sularında evinin önünde arabasından inerken vurulduğunu söyledi.
Gazeteci Ahmed Hasan’a yönelik suikast girişimi, Kerbela'daki protestoların organizatörlerinden İhab el-Vezni’nin silahlı kişilerce evinin önünde susturuculu silahlarla vurularak öldürülmesinden sadece 24 saat sonra gerçekleşti.
İhab el-Vezni, İran’ın ve Kerbela'daki İran destekli silahlı grupların nüfuzunun sınırlandırılması ve yolsuzlukla mücadele çağrısında bulunan en önde gelen isimlerden biriydi. Vezni cinayeti, Kerbela, ed-Divaniye ve Nasiriye başta olmak üzere ülkenin güney şehirlerindeki protesto gösterilerinde sokaklara dökülen ‘Ekim Devrimi’ taraftarlarını şoke etti. Pazar akşamı, Kerbela'daki İran konsolosluğunun önünde toplanan öfkeli göstericiler, lastikler yakıp binanın önündeki kabinleri ateşe verdiler.
Tıpkı daha önceki suikastlarda olduğu gibi faillerin gece karanlığında kaybolduğu Vezni cinayetinin sorumluluğunu kimse üstlenmedi. Kerbela'daki adli tıp ofisinde AFP’ye konuşan Vezni’ye yakın bir aktivist, “İran destekli milisler, İhab'ı öldürdüler, hepimizi öldürecekler, bizi tehdit ediyorlar. Hükümet ise tüm bunlara sessiz kalıyor” ifadelerini kullandı.
Vezni, yaklaşık iki yıl önce Aralık 2019'da arkadaşı Fahim et-Tai’nin (53) motosikletli silahlı kişilerce benzer şekilde susturuculu silahlarla gözleri önünde öldürüldüğü olaydan sağ kurtulmuştu.
Irak'ta Ekim 2019'da halk protestolarının patlak vermesinden bu yana 70'ten fazla aktivist suikast veya suikast girişimine maruz kalırken, onlarca aktivist kaçırıldı. Kerbela polisi ise dün (Pazar günü) yaptığı açıklamada Vezni’yi öldüren ‘teröristleri’ bulmak için hiçbir çabadan kaçınmayacaklarını açıkladı.
Öte yandan Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi yazılı bir açıklama yaparak, Vezni cinayetine karışanların adaletin elinden kaçabileceklerini sanmamaları gerektiğini vurgulayarak, “Katillerin peşine düşeceğiz ve kamu güvenliğini bozan her suçlunun cezalandırılmasını sağlayacağız” dedi.
Diğer yandan Vezni’nin aile üyeleri, failler açığa çıkarılmadan taziyeleri kabul etmeyeceklerini açıkladılar.
Irak İnsan Hakları Komisyonu üyesi Ali el Bayati ise yetkilileri zayıf davranmakla suçladı. Bayati, “Vezni cinayeti, ‘Kazimi hükümetinin faillerin cezalandırılması için neler yapıyor?’ sorusunu bir kez daha gündeme getirdi” şeklinde konuştu.
Ekim Devrimi'nden doğan ve önümüzdeki Ekim ayında yapılması planlanan seçimlere katılmaya çalışan el-Beytu'l-Vatani Partisi’nden yapılan açıklamada, “Susturucu ve mühimmat geçişine izin veren bir hükümet nasıl güvenli bir seçim ortamı sağlayabilir?” sorusunu yöneltilirken ‘siyasi sistemin tamamen boykot edilmesi’ çağrısında bulunuldu.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.