عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI Yemen

ABD istihbarat raporu: Yemen'deki insani durum kötüleşti

ABD raporu, İran'ın Husiler için silah ve askeri eğitim konusunda doğrudan desteği olduğunu doğruladı.

Sana'daki bir sığınmacı kampında bisikletiyle oynayan Yemenli bir çocuk. (EPA) 
Sana'daki bir sığınmacı kampında bisikletiyle oynayan Yemenli bir çocuk. (EPA) 
    Washington / Muaz el-Umri
TT
TT

ABD istihbarat raporu: Yemen'deki insani durum kötüleşti

Sana'daki bir sığınmacı kampında bisikletiyle oynayan Yemenli bir çocuk. (EPA) 
Sana'daki bir sığınmacı kampında bisikletiyle oynayan Yemenli bir çocuk. (EPA) 

Yemen halkının savaş nedeniyle yaşadığı kaos ve çektiği acılar devam ederken, ABD’nin yayınladığı bir istihbarat raporu, Yemen’de insani koşulların kötüye gittiğini ve sağlık ve insani açıdan yaşam koşullarının en düşük seviyelere ulaşacağını ortaya koydu. 
ABD ordusu tarafından yayınlanan istihbarat raporundaki bu beklentiler, Arap Baharı’nın ve 2011 yılında Ali Abdullah Salih'i deviren gösterilerin patlak vermesinden bu yana devam eden istikrarsızlık durumundan muzdarip olan Yemen halkı için yeni bir durum değil.
Şarku’l Avsat’ın elde ettiği ABD Kongresi’ne teslim edilen son raporda, Yemen'de dünyanın en kötü sağlık ve insani durumunun yaşandığı ve savaş nedeniyle bu durumun devam edeceği ifade edildi. Ayrıca Husiler bu krizin arkasında olmakla ve Yemen'deki çoğu kentsel alanı kontrol etmekle suçlandı.
Rapor İran'ı, Suudi Arabistan liderliğindeki Arap Koalisyonu’na baskı yapmak ve 2019 ve 2020 yıllarında petrol tesislerini ve birçok şehirlerini hedef aldığı Suudi Arabistan'a yönelik karmaşık ve uzun vadeli saldırıları kolaylaştırmak amacıyla Husileri silah ve askeri danışmanlarla desteklemeye devam etmekle suçladı. Raporda ayrıca şu ifadeler yer aldı:
“2020 yılında İran destekli Husiler, Suudi Arabistan'a füze ve insansız hava aracı saldırılarının sıklığını artırarak, daha önce Yemen hükümetinin kontrolünde olan kendi bölgelerinde önemli kazanımlar elde etti. Aynı şekilde Yemen'in kuzeybatısında kontrolleri artırdılar ve şu anda kuzeydeki Yemen hükümetinin son askeri ve ekonomik kalesi olan Marib şehrini tehdit ediyorlar”
Raporda, İran'ın devam eden desteği nedeniyle Husilerin kendilerine olan güveninin açıkça arttığı ve şu anda Suudi liderliğindeki Arap Koalisyonu ile sahadaki gerçekleri ve askeri başarılarını yakından yansıtan müzakere edilmiş bir çözüm arayışında oldukları belirtildi. Raporda insani yardım ve sağlık çabalarıyla ilişkin yapılan açıklamada, Yemen hükümetinin Kovid-19 virüsünün yayılmasını izlemek ve bazı valiliklere tıbbi yardım sağlamak için çaba sarf etmesine rağmen, Yemen liderliğinin salgınla başa çıkmak için etkili önlemler uygulamak amacıyla hem uyum hem de mali kaynaklardan yoksun olduğunu belirtti. 
İstihbarat raporu Husileri virüsün etkilerini hafife almakla ve kontrolleri altındaki bölgede gerçek vakalarının sayısını gizlemekle suçladı. Bu durumun Yemen’in sağlık ve ekonomik krizlerle karşı karşıya kalmaya devam etmesine neden olacağı ve önümüzdeki yıl zaten ciddi bir boyutta olan insani krizi daha da kötüleştireceği kaydedildi.
Kongre'deki bazı ABD'li milletvekilleri sosyal medya hesaplarında yaptıkları açıklamalarda, İran'ın Husileri destekleme ve Yemen'deki krizi artırmak için silah tedarik etme tutumunu eleştirirken, ateşkes ve Yemen'deki insani krize son verme çağrıları yaptılar.
New York Eyaletinden Milletvekili Claudia Tenney, İran'ın Yemen'e daha ölümcül silahlar göndermeye devam ettiğini, bu eylemleri yasaklayan Birleşmiş Milletler yasa ve yönetmeliklerini açıkça ihlal ettiğini vurguladı. Yemen’deki savaşın ve tehlikeli eylemlerin sona ermesi çağrısında bulunan Tenney, "İran, Yemen'deki insani krizin daha da kötüye gitmesine neden oluyor” dedi.
Arkansas'tan Cumhuriyetçi Senatör Tom Cotton, Pentagon'daki Amerikan kaynaklarının aktardığı üzere Yemen'e giden silah sevkiyatına el konulmasının ardından sevkiyatın İran'dan geldiğinin anlaşıldığını belirtti. Bu durumun şaşırtıcı olmadığını belirten Cotton, ABD Donanması’nın 2013'ten beri defalarca İran'dan Yemen'deki Husilere giden silah sevkiyatlarına el koyduğuna dikkati çekti.
Husilere petrol zengini Marib vilayetine bir yıl süren saldırılarını durdurmaları yönünde çağrıda bulunulmasına rağmen, Husiler uluslararası çağrılara uymayı reddediyor. Bu da iç savaş nedeniyle 6 yıl önce göç eden yaklaşık bir milyon Yemenlinin yaşadığı Marib’deki insani felaketi şiddetlendirmekle tehdit ediyor. 
ABD Yemen Özel Temsilcisi Tim Lenderking, Yemen krizine ilişkin son hamlesinde, Marib'deki gerilimi azaltmak ve Yemen'deki insani krizi sona erdirmek amacıyla uluslararası toplum örgütleri ve Avrupalı ​​ABD büyükelçileri ile çok sayıda toplantı ve istişarelerde bulundu. Lendeerking bu adımla ülkede 10 yıldır süren savaşı sona erdirerek tüm Yemenli taraflar arasında barışçıl bir çözüme ulaşmayı hedefledi.
ABD ve Fransa geçen hafta, İran destekli Husi grubunu Yemen'in geleceğini rehin olarak tutmakla suçladı. ABD Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki Yakın Doğu İşleri Bürosu tarafından Twitter üzerinden yapılan açıklamada, Lenderking'in Fransa Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşleri Müdürü Christopher Farno ile görüştüğü ve görüşmede Yemen krizinin ele alındığı bildirildi.
Dışişleri Bakanlığı, iki ülkenin de Suudi Arabistan'ın önerdiği ateşkesi adil bir anlaşma olarak gördüğünü belirterek, Husilerin Yemen'in geleceğini rehin tuttuğunu ve Marib'e uzun ve maliyetli bir saldırıyı sürdürdüklerini belirttiler. Ayrıca Husileri Suudi Arabistan’ın girişimini kabul etmeye çağırdılar.
ABD Dışişleri Bakanlığı Husileri geçen hafta Umman'da Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ile görüşmeyi reddettikleri için eleştirmişti. Öte yandan bazı raporlar Griffiths’in Yemen görevinin sona erdiğini ve Birleşmiş Milletler bünyesinde başka bir göreve atandığını belirtse de ancak bu konuda resmi bir açıklama yapılmadı ve onun yerine geçecek kişi bildirilmedi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

İklim değişikliği Yemen’deki insani durumu kötüleştiriyor

Yemen’i vuran seller, yerinden edilenlerin evlerini ve çadırlarını sular altında bıraktı (Reuters)
Yemen’i vuran seller, yerinden edilenlerin evlerini ve çadırlarını sular altında bıraktı (Reuters)
TT
TT

İklim değişikliği Yemen’deki insani durumu kötüleştiriyor

Yemen’i vuran seller, yerinden edilenlerin evlerini ve çadırlarını sular altında bıraktı (Reuters)
Yemen’i vuran seller, yerinden edilenlerin evlerini ve çadırlarını sular altında bıraktı (Reuters)

Yemen’de son aylarda meydana gelen seller ve yayılan ateşli hastalık salgınları sonucunda halkın büyük sıkıntı çektiğini bir dönemde, ülkedeki iklim değişikliği sebebiyle insani şartlar ve yaşam koşullarında dalgalanma tehlikesine karşı uluslararası uyarılar yapıldı.

Birleşmiş Milletler (BM) birkaç gün önce, genellikle Ağustos ayının sonuna kadar süren yılın son yağışlı mevsiminin gelmesiyle birlikte, bu ay bazı Yemen vilayetlerinde sel yaşanabileceğini belirterek bir kez daha uyarıda bulundu.

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Zamar, İbb, ed-Dali, Lahic ve Taiz vilayetlerini, şiddetli yağış olasılığı nedeniyle sellere tanık olması beklenen bölgeler olarak belirledi. Bu sellerden etkilenecek insan sayısının bin 500 olduğunu tahmin ederken, dikkat ve tedbir çağrısında bulundu.

csdds
Yemen kırsalında seller binalara ve tarım arazilerine zarar verdi (AFP)

Yemen’de yardım alanında çalışan uluslararası kuruluşların yer aldığı grup, Mart ayının başından 24 Haziran’a kadar Yemen’i vuran şiddetli yağış ve sellerden etkilenenlerin sayısının 300 bini aştığını belirtti. Son verilere göre, 9 ilde 100’den fazla ilçede 308 bin kişi olmak üzere 44 binden fazla aile etkilendi.

Hudeyde, selden en çok etkilenen vilayetler sıralamasında ilk sırada yer aldı zira bölgede 27 bin 700 aile selden etkilendi. Aden, 12 bin 300 aile ile etkilenen aile sayısında ikinci sırada yer aldı. Ardından İbb valiliği bin 600 aile ile üçüncü sırada yer alırken, Sana’da bin 500 aile ve Saada’da bin 200 aile etkilendi.

Yardım grubuna göre, bu sellerden etkilenenlere yönelik insani müdahale açısından yüzde 60 ila 96 arasında değişen önemli uçurumlar öne çıkıyor. Selden etkilenenlerin insani ihtiyaçları, gıda dışı ihtiyaçları ve acil barınma ihtiyaçlarından ortalama olarak yüzde 72’si karşılandı.

Topografik çeşitlilik

Hudeyde Ünversitesi’nden Ekolog Prof. Dr. Abdulkadir el-Haraz Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, Yemen’in küresel iklim değişikliğine katkıda bulunan ağır sanayiye sahip ülkelerden biri olmamasına rağmen, dünyadaki iklim değişikliklerinden izole kalmayarak küresel iklim değişikliklerinden en çok etkilenen ülkelerden biri olduğunu belirtti.

Haraz Yemen’in topografik çeşitlilik ile öne çıktığını bu durumunun, son yıllarda iklim değişikliğinden etkilenen çeşitli yağış miktarları gibi çeşitli iklim olaylarına yol açtığını belirtti. Bu nedenle de bilinmeyen miktarlarda yağan ve fırtınaya dönüşen yağışların, bilinen mevsimlerin dışında mevsimlerde meydana geldiğini ve buna rağmen bölgelerin büyük çoğunluğunun kuraklık ve çölleşmeden muzdarip olduğunu vurguladı.

Haraz, iklim değişikliğinin olumlu yönlerinden faydalanma çağrısında bulundu zira şu anda sadece olumsuzluklara ve zararlara bakıldığını ancak örneğin şiddetli yağışlardan, ülkenin su rezervlerinin artması, kuraklık ve çölleşme ile mücadele için deniz suyunun sızması engellenerek yararlanılabileceğini belirtti. Ayrıca çiftçilerin, kayıplardan ve çabalarını boşa harcamaktan kaçınmak için değişen yağış mevsimlerinden yararlanmaları ve bunlara uyum sağlamaları için de eğitim verilebileceğini sözlerine ekledi.

Haraz, iklim tahribatıyla mücadele projelerinin yanı sıra kalkınma projeleri oluşturmak için, iklim değişikliği ile mücadele projelerine yönelik destek programlarının, nüfusu korumak ve kayıplarını telafi etmelerine yardımcı olmak ve onları iklim değişiklikleri ve bunlarla nasıl başa çıkılacağı konusunda eğitmek gibi adımları içermesi gerektiğini belirtti. Çevre uzmanı, iklim değişikliğinin durdurulamayacağını ancak zararlarının azaltılabileceğini ve bazı yönlerinden yararlanılabileceğini vurguladı.

Bir nimetten lanete

Yemenliler, her türlü tahıl dahil olmak üzere birçok mevsimlik mahsulü yetiştirmek için yağmur suları konusunda iyimserken, ziraat mühendisi Samir Abdulcabbar, özellikle son yıllarda ve önümüzdeki yıllarda yağan yağmur miktarını ve sağanak yağışları emmek için yeterli altyapının olmaması göz önüne alındığında, son yıllardaki yağmurların Yemenliler için bir lanete dönüştüğüne inanıyor.

xsdc
Hudeyde’de yerinden edilmiş kampında yemeklerini yiyen çocuklar (Reuters)

Abdulcabbar, Şarku’l Avsat’a verdiği röportajda, bu yağmurların çiftçilerin tarım arazilerinin çoğunu, hatta tarım arazilerinin dışında ağaçların ve yabani otların büyüdüğü toprakların çoğunu yerle bir etmesine yol açacağını, bunun da beklendiği gibi şiddetli bir iklim değişikliğini tehdit ederek kuraklığa ve sıcaklıkta artışa yol açacağını belirtti.

Bitki örtüsü yağışa önemli ölçüde katkıda bulunduğundan bunu mutlaka gelecekte yağmur kıtlığının ve kuraklığın izleyeceğini söyledi. Bununla birlikte yağmurlar bu bitki örtüsünü ve üzerinde yetiştiği toprağı alıp silip süpürmeye devam ederse, bu durumun diğer faktörlerle birlikte, yağış miktarının önemli ölçüde azalmasına katkıda bulunacağını belirtti.

İklim değişikliği ve nüfusun sağlığı

Öte yandan tıp camiası, iklim değişikliğini ve onun feci etkilerini, özellikle alçak bölgelerde olmak üzere Yemenlilerin sağlığı üzerinde tehlikeli salgınlara neden olduğunu belirtti.

Geçen ayın başlarında, Marib’teki sağlık yetkilileri kamplarda yerinden edilmiş kişiler arasında binden fazla enfeksiyon olduğunu duyurdu. Hadramut’taki yetkililer ise Haziran ortasında, ülkenin doğusunda bulunan şehirde Yemen’in en az nüfuslu vilayetlerinden biri olmasına rağmen, Vadi Seiyun bölgelerindeki yağışların sivrisineklerin üremesine yol açması nedeniyle enfeksiyon sayısının bin 600’den fazla vakaya ulaştığı açıklandı.

Taiz sağlık yetkilerine göre, kalabalık ve yoğunluk açısından ikinci olan Taiz’de, bu yılın başından Mayıs başına kadar dang humması, sıtma ve chikungunya da dahil olmak üzere 9 binden fazla çeşitli ateş vakası kaydedildi.

scasc
Yemen’in en çok ateşli hastalık vakaları görünen şehri olan Taiz’de sivrisinek kontrol ekibi (Reuters)

Yemen tıp çevreleri, Yemen’e tıbbi yardım sağlayan uluslararası kuruluşların, genellikle çok sayıda ölüme neden olmasına rağmen, yağışlı mevsimlerde yayılan ateşli hastalıklara yeterince önem vermediği bir dönemde, ülkedeki sağlık sektörünün yağmurlu mevsimlerdeki vakalarla başa çıkamadığına yönelik şikayetlerde bulunuyor.

Çevre uzmanı Abdulkadir el-Haraz’a dönersek, şiddetli yağışlar, seller ve çevre kirliliği, ateşli hastalıklar dahil tehlikeli hastalıkların yayılmasının en önemli sebepleri arasında yer alıyor. Yağışlı dönemlerde ortaya çıkan bataklıklar hastalık taşıyan sivrisinekler için en önemli üreme merkezleri arasında yer alıyor. Ayrıca sel suları ile çöplerin yerleşim yerlerine doğru sürüklenmesi ve nemin artması, bakteri ve virüslerin çoğalmasına neden olarak, şiddetli yağışların tekrarlaması hastalıkların yayılmasının uzun süre devam etmesine neden oluyor.

Bunun yanı sıra birçok kanalizasyon istasyonunun akarsu ve vadilerde yer alması, atık su içeriğinin bataklıklara ve tarım arazilerine taşınmasına yol açıyor.

Yemen’de havanın özelliklerini ve bileşenlerini değiştiren elektrik santralleri ve petrol sahalarının yola açtığı hava kirliliği, solunum sistemi ve ciltte alerjik hastalıklara ve hatta bazı kanser türlerine de neden oluyor.