ABD, Tigray bölgesi nedeniyle Etiyopya'ya yaptığı ekonomik ve güvenlik yardımlarına kısıtlamalar getirdi

Washington, Etiyopyalı eski ve mevcut yetkililere ABD vizesi verilmesini yasakladı

Tigray bölgesindeki çatışmalardan kaçıp Sudan'daki Um Rakuba Kampı’na sığınan Etiyopyalı mülteciler (Reuters)
Tigray bölgesindeki çatışmalardan kaçıp Sudan'daki Um Rakuba Kampı’na sığınan Etiyopyalı mülteciler (Reuters)
TT

ABD, Tigray bölgesi nedeniyle Etiyopya'ya yaptığı ekonomik ve güvenlik yardımlarına kısıtlamalar getirdi

Tigray bölgesindeki çatışmalardan kaçıp Sudan'daki Um Rakuba Kampı’na sığınan Etiyopyalı mülteciler (Reuters)
Tigray bölgesindeki çatışmalardan kaçıp Sudan'daki Um Rakuba Kampı’na sığınan Etiyopyalı mülteciler (Reuters)

ABD yönetimi, Tigray bölgesi krizi nedeniyle Etiyopya'ya yönelik ekonomik ve güvenlik yardılarına kapsamlı kısıtlamalar getirildiğini açıkladı. Washington ayrıca Etiyopyalı eski ve mevcut yetkililerin yanı sıra Eritreli hükümet yetkililerine krizle bağlantılı olarak ABD vizesi verilmesini yasakladı.
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, ABD’nin krize çözüm bulunması için baskı yapmak amacıyla bu tedbirleri aldığını söyledi. Blinken, “Artık uluslararası toplumun harekete geçme zamanı” dedi.
Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'nin (TPLF) Etiyopya güçlerine saldırılar düzenlemesinin ardından Kasım ayından bu yana bölgede binlerce kişi öldü, yüz binlerce insan Tigray’daki evlerini terk etmek zorunda kaldı. Etiyopya güçleri ve komşu ülke Eritre'den getirilen askerler, TPLF ile yaşanan çatışmalar sırasında katliam ve cinayetler işlemekle suçlanıyorlar.
Etiyopya hükümetinin TPLF isyanını bastırma çabaları ülkede etnik bir baskıyı tetiklerken Reuters’ın bu ay yaptığı bir araştırma neticesinde yayınladığı haberde Tigraylıların tutuklandığı, taciz edildiği, tecrit edildiği, işlerinin askıya alındığı ve banka hesaplarının geçici olarak dondurulduğu ortaya çıktı.
Blinken, ABD’nin Etiyopya’ya insani ve diğer bazı yardım türlerini sağlamaya devam edeceğini ve Eritre'de halihazırda yürürlükte olan geniş kısıtlamaları sürdüreceğini açıkladı.
Blinken, Washington’ın Amhara bölgesinden kişiler, düzensiz kuvvetler ve ‘Tigray'deki krizin çözümünün engellenmesinden sorumlu veya suç ortağı’ olarak gördüğü TPLF üyeleri dahil olmak üzere ‘güvenlik güçleri veya diğer güçlere’ ABD’ye giriş vizesi verilmesini yasaklayabileceğini söyledi.
Krizin çözümünü geciktirmekten sorumlu olanların fikirlerini değiştirmezlerse ABD ve uluslararası toplumun daha fazla baskısıyla karşılaşacaklarını söyleyen Blinken, bu kişilerin ‘düşmanlıkları sona erdirmeye veya siyasi krizi barışçıl bir çözüme ulaştırmaya yönelik ciddi adımlar atmadıklarını’ da sözlerine ekledi.
ABD’nin, Etiyopya hükümetini, insan hakları ihlalleri ve kötü muameleden sorumlu olan herkesin hesap vermesi, vatandaşları koruma ve insani yardımların kısıtlama olmaksızın girişini sağlama gibi genel yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdığını ifade eden Blinken, ‘Eritre hükümetini de yükümlülüklerini yerine getirmeye ve güçlerini derhal uluslararası olarak tanınan sınırlarına geri çekmeye’ çağırdı.
Etiyopya hükümeti, Tigray bölgesinde insan hakları ihlallerinin tekrarlandığına ilişkin raporların ardından uluslararası toplumun, bu ihlallere karışanları sorumlu tutmasına yönelik giderek artan baskısıyla karşı karşıya kaldı. Avrupa Birliği (AB), kuzey bölgesinde toplu tecavüz, sivillerin toplu olarak katledilmesi ve yaygın yağmalama olayları yaşandığına dair gelen haberler nedeniyle bütçeyi desteklemek için yapılan ödemeleri askıya aldı.
Etiyopya, insan hakları ihlallerini soruşturmaya kararlı olduğunu açıklarken hem Etiyopya hem de Eritre, güçlerini uluslararası olarak tanınan sınırlara geri çekme sözü verdiler.
Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM), çatışan tüm tarafların savaş suçları işlemiş olabileceğini açıkladı.



İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
TT

İran, ABD ile müzakerelerin üçüncü turu öncesinde Avrupa troykası ile görüşmek üzere harekete geçti

ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)
ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun yapıldığı Umman’ın Roma'daki büyükelçiliğinin giriş kapısındaki polis memurları ve gazeteciler, 19 Nisan 2025 (AP)

Dört diplomat dün yaptıkları açıklamada, İran’ın ABD ile müzakerelerin yeniden başlaması halinde 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın Avrupalı taraflarıyla Roma'da bir toplantı yapmayı önerdiğini belirtti. Diplomatlara göre toplantının cuma günü yapılması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığı habere göre Avrupa troykasından bu öneriye şimdiye kadar herhangi bir yanıt gelmedi. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, dün düzenlediği olağan basın toplantısında, Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi tarafından geçtiğimiz hafta gönderilen mektuba Avrupalıların yanıt verip vermediğini bilmediğini söyledi.

İran, ABD ile cumartesi günü Umman'da yeniden başlayan nükleer programına ilişkin müzakerelerdeki ve geçtiğimiz hafta Rusya ve Çin ile yapılan görüşmelerdeki ivmeden faydalanmaya çalışıyor.

Ummanlı yetkililer, ABD-İran görüşmelerinin yeni turunun 3 Mayıs'ta Avrupa'da yapılabileceğini açıkladı. Ancak henüz resmi karara ilişkin bir duyuru yapılmadı. İran medyası, Tahran'ın yeni turun İngiltere'nin başkenti Londra'da yapılmasını reddettiğini bildirdi.

İran'ın Avrupa Troykası olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya'ya ulaşması Tahran'ın seçeneklerini açık tuttuğunu gösteriyor. Ancak Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer anlaşmanın sona ereceği ekim ayından önce Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden uygulamak üzere snapback mekanizmasını devreye sokma konusundaki tutumunu da değerlendirmek istiyor.

Avrupalı güçlerin (Fransa, Almanya ve İngiltere) müzakerelerde yer almamasını yorumlayan Bekayi, Avrupalıların bu turun dışında kalmalarının kendi kararlarının bir sonucu olduğunu belirterek, “Avrupalıların bir sonraki aşamada olumlu bir rol oynayacaklarını ve yapıcı bir seçim yapacaklarını umuyoruz” diye konuştu.

Avrupa troykasından iki diplomat ve Batılı bir diplomat, geçtiğimiz cumartesi günü ABD ile yapılan görüşmelerin ardından İran'ın Roma'da toplantı yapılması için bir teklif gönderdiğini ve toplantının muhtemelen cuma günü yapılacağını söylediler.

Bu teklifin gerçekleşmemesi halinde İran'ın görüşmelerin bu tarihten önce Tahran'da yapılmasını da önerdiğini belirten diplomatlar, Washington ve Tahran arasındaki müzakerelerin ikinci turunun Roma'da yapıldığını ifade ettiler. İran tarafından yapılan açıklamada bu turda da önemli anlaşmazlıkların devam ettiği belirtilmişti.

İranlı bir yetkili, böyle bir teklifin sunulduğunu doğruladı, ancak Avrupa troykasının henüz yanıt vermediğini belirti. Diplomatlar, İran'la şimdi mi görüşmenin yoksa Washington'la görüşmelerin nasıl gelişeceğini görmeyi mi beklemenin kendi çıkarlarına olacağını değerlendirdiklerini, fakat Tahran'da bir toplantı yapılmasını ihtimal dışı bıraktıklarını ifade ettiler.

2015 tarihli nükleer anlaşmanın tüm taraflarıyla uzlaşıya varmanın önemli olduğunu söyleyen İranlı yetkili, bu yüzden Amerikalılarla yapılacak bir sonraki tur müzakerelerinden önce bu hafta Avrupa troykası ile bir araya gelmenin faydalı olacağını ifade etti.

BM yaptırımları için son tarih

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, perşembe günü yaptığı açıklamada, görüşmeler için Avrupa'ya gitmeye hazır olduğunu ifade etti. Ancak iki taraf arasındaki ilişkilerin bozulmasının ardından topun Avrupa'da olduğunun sinyalini verdi.

Tahran ve Avrupalı güçler geçtiğimiz eylül ayından bu yana aralarındaki ilişkileri ve nükleer meseleyi görüşmek üzere üç kez bir araya geldi. En son mart ayında, yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer programının geri çekilmesini garanti altına alacak gelecekteki bir anlaşmanın parametrelerini araştırmak üzere teknik düzeyde bir toplantı yapıldı.

ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleyecek yeni bir anlaşmaya hızla varılmaması halinde, İran’a saldırmakla tehdit etti. Trump, İran ile dünya güçleri arasında 2015 yılında varılan anlaşmadan 2018 yılındaki ilk başkanlık döneminde tek taraflı olarak çekilmişti.

Batı, İran'ın nükleer silah edinmenin peşinde olduğundan şüphelense de İran bunu reddediyor. Diplomatlar, yaptırımların yeniden başlatılması tehdidinin Tahran'a taviz vermesi için baskı yapmak üzere tasarlandığını ve Amerikalılar ile Avrupalılar arasındaki ayrıntılı görüşmeleri hayati hale getirdiğini söylüyor.

ABD, İran ile 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan 2018 yılında tek taraflı olarak çekildi. Bundan dolayı BM Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) anlaşmada yer alan yaptırımları yeniden uygulama mekanizmasını harekete geçiremiyor. Bu durumda anlaşmaya taraf olan üç Avrupa ülkesi, yaptırımların yeniden uygulanması için harekete geçebilecek tek alternatif olarak kalıyor.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Avrupalılarla görüşme önerisinin yaptırımların yeniden başlatılması konusuyla ilgili olup olmadığı sorulduğunda, bunun toplantının amacının bir parçası olduğunu belirterek “ABD ile görüşmeler, özellikle de nükleer adımlar konusunda hızlı ilerlemiyor, daha fazla zamana ihtiyacımız olduğu açık ve Tahran, ABD tarafına olan güven eksikliği nedeniyle geçici bir anlaşmadan yana değil” ifadelerini kullandı.

Bekayi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ya biz geçici bir anlaşma kapsamında adımımızı uygularsak ve diğer taraf bunu yapmazsa ne olacak?! Avrupalıların yeni bir anlaşma istediğimizi ve uranyum zenginleştirmemizi sınırlandırmak için adım atmaya hazır olduğumuzu anlamalarını istiyoruz, ancak zamana ihtiyacımız var.”

İngiltere ve Almanya dışişleri bakanlıkları, İran'ın bu hafta içinde bir toplantı teklif edip etmediği konusunda yorum yapmaktan kaçınırken, Fransa Dışişleri Bakanlığı, yorum talebine henüz yanıt vermedi.