Dünya dışı yaşam hakkında öne sürülen 5 iddia

Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
TT

Dünya dışı yaşam hakkında öne sürülen 5 iddia

Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)

Dünya dışı yaşamın olup olmadığını öğrenmek için arayışlar devam ediyor. Pek çok uzay ajansı, gezegenleri, yıldızları veya göktaşlarını dolaşarak çalışmalar yürütüyor.
Ancak uzaylı yaşamı konusunda araştırmalar yeni başlamadı. Bilim insanları bu konunun üzerinde yıllardır düşünüyor. Peki Dünya dışı yaşama dair iddialar neler?
Birmingham Üniversitesi'nde uzay bilimleri alanında araştırmacı olan Gareth Dorrian, 5 kanıtlanmamış iddiayı yazdı:

Mars'ta mantar
Bu ay yayımlanan bir araştırmada, NASA'nın Opportunity, Curiosity ve Mars Reconnaissance Orbiter uzay araçlarından gelen görüntüler incelendi. Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de mantar olduğunu ve bunun Dünya dışı yaşamın kanıtı olduğunu yazdı.
Dorrian, bunların aslında canlı organizma değil hematit olduğunu söyledi. Genelde pas olarak bilinen hematit, bir demir oksit biçimi.
Araştırmacı, hematitin yavaşça buharlaşan suyun bulunduğu ortamda oluşabileceğini veya volkanik faaliyetlerle ortaya çıkabileceğini söyledi ve ekledi:
"Her iki şekilde de bu bir mantar değil."

Fosil kalıntıları
1996'da dönemin ABD Başkanı Bill Clinton, 1984'te Antarktika'da bulunan bir göktaşının Mars'taki yaşamın izlerini taşıyabileceğini açıklamıştı.
Dorrian, Mars'tan gelen ALH 84001 adlı göktaşı gibi kaya parçalarının, Dünya'ya varmadan önce kendi gezegeninin yüzeyinde muhtemelen milyonlarca yıl boyunca sürüklendiğini ifade etti. Göktaşının bu esnada volkanik patlamalarla karşılaştığını veya meteorlarla çarpıştığını daha sonra yüzeyden fırladığını söyledi.
Araştırmacı, ALH 84001'de keşfedilen kalıntıların mikroskobik solucan benzeri organizmaları andırdığını ve muhtemelen milyarlarca yıl öncesine ait olduğunu sözlerine ekledi.
Göktaşı hakkındaki tartışmalar hala devam ediyor.

Karbon-14
NASA, 1970'lerdeki Viking programı çerçevesinde, Mars'ta mikroorganizma olup olmadığını test etmişti.
Deneylerde, toprak örnekleri üzerinde tepkime odasında kimyasal işlemler yapıldı. Bunlardan birinde, toprak örneğine radyoaktif karbon-14 içeren besinler eklendi. Teoride, büyüyen ve çoğalan mikrop varsa bunu emmesi gerekiyor. Karbon-14 daha sonra dışarı atılıyor. Böylece tepkime odasındaki karbon-14 oranlarında artış görülüyor.
Deneylerin sonuçları, karbon-14 oranlarında artış olduğunu gösterdi. Bunun sebebinin bazı inorganik kimyasal tepkimeler olduğu düşünülüyor. Ancak konu hala gizemini koruyor ve tartışılıyor.

Vay canına sinyali
1977'de ABD'deki Big Ear Radio Gözlemevi'nde sürdürülen Dünya dışı yaşam arayışında, sıradışı bir radyo sinyali keşfedildi. Uzaylılara ait bir "tekno imzayı" andıran bu radyo sinyali, kısa ömürlü bir dar bant aralığında tespit edildi. Gökbilimci Jerry Ehman, sıradışı sinyalin verilerini gördüğünde, bir kağıda "Vay canına!" yazdı.
Yıllar içinde sinyalin bir kuyruklu yıldızdan geldiği veya Dünya'nın yörüngesindeki bir uydudan kaynaklandığı yönünde bazı iddialar ortaya atıldı. Ancak "Vay canına sinyali"yle ilgili sır perdesi hala aralanamadı.

Tabby'nin Yıldızı
2015'te gökbilimciler, diğer yıldızlardan çok daha hızlı bir biçimde sönen ve daha sonra eski haline geri gelen KIC 8462852 yıldızını duyurdu. Yıldız adını, kaşifi Tabitha Boyajian'dan aldı.
Tabby'nin Yıldızı'ndan elde edilen veriler, yayılan ışığın yıllar içinde tutarlı bir şekilde azaldığınıda göstermişti.
Bu son derece sıradışı davranış birçok teoriye yol açtı. Örneğin bazı kişiler, yıldızın etrafında bir yapı inşa eden uzaylı medeniyeti olduğunu iddia etti. Boyajian ise yıldızın parlayıp sönmesinin nedeninin muhtemelen kozmik toz bulutuyla çevrelenmesi olduğunu söyledi.
Independent Türkçe, The Conversation, Popular Mechanics



NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TT

NASA, "tuhaf yörüngeli" bir ötegezegen keşfetti

TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)
TOI-1408 c, kendisinden daha büyük komşusunun yörüngesini etkiliyor (NASA)

Bilim insanları, beklenmedik hareketler sergileyen bir ötegezegenin, gezegen sistemlerine dair bilinenlere meydan okuduğunu söylüyor. 

Dünya'dan yaklaşık 455 ışık yılı uzaktaki bir yıldızın etrafında dönen TOI-1408 b adlı bir sıcak Jüpiter geçen yıl keşfedilmişti. 

Sıcak Jüpiter, Güneş Sistemi'ndeki Jüpiter'e benzese de yıldızına çok yakın yörüngelerle dönen gaz devlerini ifade ediyor.

NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu'nun (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) saptadığı gezegen, Jüpiter'in iki katı genişliğe ve kütleye sahipti. 

Gezegenin, TOI-1408 adlı yıldızına çok yakın dönmesi bilim insanlarını hayrete düşürmüştü. Ancak bu yıl yapılan başka bir keşif, şaşkınlıklarını daha da artırdı.

Lund Üniversitesi'nden araştırmacılar yine TESS'in yardımıyla, sistemde yıldıza daha yakın ve daha küçük başka bir gezegen tespit etti. 

Bulgularını The Astrophysical Journal Letters adlı hakemli dergide aktaran ekip, TOI-1408 c adlı küçük gezegenin aynı zamanda tuhaf bir yörüngeye de sahip olduğunu gözlemledi. 

Dünya'nın iki katı genişliğe ve 8 katı kütleye sahip ötegezegenin, gaz ve kaya karışımından oluştuğu tahmin ediliyor. Ötegezegen, Güneş Sistemi dışındaki gezegen anlamına geliyor. 

Araştırmacılar, TOI-1408 c'nin yıldızı etrafında dönme hızının beklenmedik şekilde değiştiğini gördü. 

Makalenin başyazarı Dr. Judith Korth, 5 Eylül Perşembe günü yaptığı açıklamada "Küçük gezegen çok sıradışı bir yörünge davranışı sergiliyor ve yıldızının önünden geçtiği zamanla ilgili ciddi farklılıklar sergiliyor; bu da genellikle görmediğimiz bir şey" diyerek ekliyor:

Küçük gezegenin varlığı, gezegen sistemlerinin oluşumu ve istikrarı hakkındaki mevcut teorilere meydan okuyor.

Bilim insanları alışılmadık bu yörünge hareketinden ve yıldızlarına yakınlıklarından dolayı sistemdeki iki gezegenin yörünge hareketlerini inceledi. 

Analizlerin ardından büyük gezegenin yıldız etrafında attığı her tura karşılık, küçük yoldaşının iki tur attığı sonucuna varıldı. 

Araştırmacılar, yıldızın etrafında "ritmik bir dans" içinde döndüğünü söyledikleri gezegenlerin bu sayede yakın yörüngelerde varlıklarını sürdürebildiğini buldu. 

Dr. Korth, Space.com'a yaptığı açıklamada "Hem TOI-1408 b hem de TOI-1408 c, Güneş Sistemi'ndeki gezegenlere kıyasla yıldızlarına inanılmaz derecede yakın. Jüpiter'in neredeyse her 4 günde bir (Merkür'ün periyodunun 20'de biri) Güneş'e çok yakın bir yörüngede döndüğünü düşünün" diyerek ekliyor:

Bu zaten yıldıza çok yakın bir yörünge ve yıldıza daha da yakın başka bir gezegen tespit ettik. Bu gezegen, büyük komşusuyla güçlü bir etkileşime girerek yörüngelerinin daha önce hiç görmediğimiz şekillerde sallanmasına neden oluyor.

Araştırmacılar ayrıca sistemde henüz keşfedilmemiş üçüncü bir gezegen de olabileceğini düşünüyor. Gözlemlenen tuhaf yörünge hareketlerinin bir açıklaması da bu gökcismi olabilir. 

Ekip, keşfettikleri nadir sistemin, gezegen sistemine dair çalışmalara katkı sunacağını umuyor. 

Dr. Korth "Elde ettiğimiz sonuçlar, gezegenlerin nasıl oluştuğu ve özellikle dev gezegenlerin bulunduğu sistemlerde birbirlerine çok yakın olduklarında nasıl davrandıkları hakkında daha fazla bilgi edinilmesine fayda sağlayabilir" diyor. 

Independent Türkçe, Space.com, Debrief, Lund Üniversitesi, The Astrophysical Journal Letters