Dünya dışı yaşam hakkında öne sürülen 5 iddia

Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
TT

Dünya dışı yaşam hakkında öne sürülen 5 iddia

Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)
Oumuamua isimli gök cismi, uzaylılarla ilgili tartışmaları alevlendirmişti (Reuters)

Dünya dışı yaşamın olup olmadığını öğrenmek için arayışlar devam ediyor. Pek çok uzay ajansı, gezegenleri, yıldızları veya göktaşlarını dolaşarak çalışmalar yürütüyor.
Ancak uzaylı yaşamı konusunda araştırmalar yeni başlamadı. Bilim insanları bu konunun üzerinde yıllardır düşünüyor. Peki Dünya dışı yaşama dair iddialar neler?
Birmingham Üniversitesi'nde uzay bilimleri alanında araştırmacı olan Gareth Dorrian, 5 kanıtlanmamış iddiayı yazdı:

Mars'ta mantar
Bu ay yayımlanan bir araştırmada, NASA'nın Opportunity, Curiosity ve Mars Reconnaissance Orbiter uzay araçlarından gelen görüntüler incelendi. Bilim insanları, Kızıl Gezegen'de mantar olduğunu ve bunun Dünya dışı yaşamın kanıtı olduğunu yazdı.
Dorrian, bunların aslında canlı organizma değil hematit olduğunu söyledi. Genelde pas olarak bilinen hematit, bir demir oksit biçimi.
Araştırmacı, hematitin yavaşça buharlaşan suyun bulunduğu ortamda oluşabileceğini veya volkanik faaliyetlerle ortaya çıkabileceğini söyledi ve ekledi:
"Her iki şekilde de bu bir mantar değil."

Fosil kalıntıları
1996'da dönemin ABD Başkanı Bill Clinton, 1984'te Antarktika'da bulunan bir göktaşının Mars'taki yaşamın izlerini taşıyabileceğini açıklamıştı.
Dorrian, Mars'tan gelen ALH 84001 adlı göktaşı gibi kaya parçalarının, Dünya'ya varmadan önce kendi gezegeninin yüzeyinde muhtemelen milyonlarca yıl boyunca sürüklendiğini ifade etti. Göktaşının bu esnada volkanik patlamalarla karşılaştığını veya meteorlarla çarpıştığını daha sonra yüzeyden fırladığını söyledi.
Araştırmacı, ALH 84001'de keşfedilen kalıntıların mikroskobik solucan benzeri organizmaları andırdığını ve muhtemelen milyarlarca yıl öncesine ait olduğunu sözlerine ekledi.
Göktaşı hakkındaki tartışmalar hala devam ediyor.

Karbon-14
NASA, 1970'lerdeki Viking programı çerçevesinde, Mars'ta mikroorganizma olup olmadığını test etmişti.
Deneylerde, toprak örnekleri üzerinde tepkime odasında kimyasal işlemler yapıldı. Bunlardan birinde, toprak örneğine radyoaktif karbon-14 içeren besinler eklendi. Teoride, büyüyen ve çoğalan mikrop varsa bunu emmesi gerekiyor. Karbon-14 daha sonra dışarı atılıyor. Böylece tepkime odasındaki karbon-14 oranlarında artış görülüyor.
Deneylerin sonuçları, karbon-14 oranlarında artış olduğunu gösterdi. Bunun sebebinin bazı inorganik kimyasal tepkimeler olduğu düşünülüyor. Ancak konu hala gizemini koruyor ve tartışılıyor.

Vay canına sinyali
1977'de ABD'deki Big Ear Radio Gözlemevi'nde sürdürülen Dünya dışı yaşam arayışında, sıradışı bir radyo sinyali keşfedildi. Uzaylılara ait bir "tekno imzayı" andıran bu radyo sinyali, kısa ömürlü bir dar bant aralığında tespit edildi. Gökbilimci Jerry Ehman, sıradışı sinyalin verilerini gördüğünde, bir kağıda "Vay canına!" yazdı.
Yıllar içinde sinyalin bir kuyruklu yıldızdan geldiği veya Dünya'nın yörüngesindeki bir uydudan kaynaklandığı yönünde bazı iddialar ortaya atıldı. Ancak "Vay canına sinyali"yle ilgili sır perdesi hala aralanamadı.

Tabby'nin Yıldızı
2015'te gökbilimciler, diğer yıldızlardan çok daha hızlı bir biçimde sönen ve daha sonra eski haline geri gelen KIC 8462852 yıldızını duyurdu. Yıldız adını, kaşifi Tabitha Boyajian'dan aldı.
Tabby'nin Yıldızı'ndan elde edilen veriler, yayılan ışığın yıllar içinde tutarlı bir şekilde azaldığınıda göstermişti.
Bu son derece sıradışı davranış birçok teoriye yol açtı. Örneğin bazı kişiler, yıldızın etrafında bir yapı inşa eden uzaylı medeniyeti olduğunu iddia etti. Boyajian ise yıldızın parlayıp sönmesinin nedeninin muhtemelen kozmik toz bulutuyla çevrelenmesi olduğunu söyledi.
Independent Türkçe, The Conversation, Popular Mechanics



Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
TT

Konakçılarını "dehşet verici" bir şekilde öldüren arı türü keşfedildi

Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)
Syntretus perlmani larvası, günlerce yaşadığı konağın karnından çıkıyor (Matthew Ballinger)

Kurbanlarını "dehşet verici" bir yolla öldüren bir yaban arısı türü keşfedildi. Meyve sineklerinin içine bıraktıkları larvalar büyüyerek sineğin karnını patlatıyor. 

Parazitoid yaban arıları, genellikle yumurtalarını henüz gelişim aşamasındaki sineklere bırakıyor. Bu dönemde konakçıların daha savunmasız olması arıların işini kolaylaştırıyor. 

Yumurtadan çıkan arılar, gelişimi devam eden sineklerin içinde büyüyerek onları içeriden yiyor. Sinekler genellikle yetişkinliğe varmadan ölüyor.

Fakat araştırmacılar ilk defa yetişkin sinekleri hedef alan bir parazitoid yaban arısı türü tespit etti. 

Mississippi Eyalet Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Logan Moore, bahçesinden topladığı meyve sineklerinin karnında, bilinmeyen bir türde yaban arısı larvası olduğunu gördü. 

Moore ve ekip arkadaşları, Syntretus perlmani adı verdikleri türün gelişim süreçlerini laboratuvar ortamında inceledi. 

Bulgularını önde gelen hakemli dergi Nature'da 11 Eylül'de yayımlayan ekip, arının iğnesiyle yetişkin meyve sineklerinin karnına yumurtasını bıraktığını kaydetti. 

Daha sonra yumurtanın larvaya dönüşerek sineğin karnında 18 gün kaldığı ve konakçısının karnını patlatarak onu terk ettiği gözlemlendi.

Ardından birkaç saat ortalıkta gezinen arı, koza evresine geçerek 23 günün ardından yetişkin olarak kozadan çıktı.

Moore, "Sineğin yan tarafından dışarı çıkıyor" diyerek ekliyor: 

Ve durumu daha dehşet verici kılan şey de sineğin genellikle bundan sonraki birkaç saat boyunca canlı kalması.

Yeni bulunan yaban arısının, dünyanın en yaygın sinek türlerinden meyve sineğini (Drosophila melanogaster) hedef alması bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Araştırmacılar, böyle bir keşfin nasıl şimdiye kadar yapılmadığını anlamaya çalışıyor. 

Moore, "Belki de bu kadar uzun süre keşfedilmemesinin nedeni, kimsenin bunu beklememesiydi" ifadelerini kullanıyor.

Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)
Sinekler, larva vücuttan ayrıldıktan sonra genelde bir süre daha yaşıyor (Matthew Ballinger)

Bilim insanları laboratuvar testlerinde Syntretus perlmani'nin, Drosophila cinsindeki başka sinekleri de konakçı olarak seçtiğini gözlemledi.

Makalenin ortak yazarı Matthew Ballinger "Sinekleri hedef alan bilinen tüm parazitoid yaban arıları olgunlaşmamış yaşam evrelerindeki sineklere saldırır ve onun içinde gelişir" diyor: 

Drosophila ve diğer sinekleri hedef alan parazitoid yaban arıları hakkında 200 yıldır araştırmalar yürütülmesine rağmen, bugüne kadar yetişkinlere saldıran bir türe hiç rastlamamıştık.

Araştırmacılar Syntretus perlmani'nin, yetişkin sinekleri konakçı haline getirecek şekilde nasıl evrimleştiğini bulmayı amaçlıyor. 

Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)
Ekip, Syntretus perlmani'nin ABD'nin doğu kısmında geniş bir yaşam alanına yayıldığını söylüyor (Matthew Ballinger)

Ballinger "Yeni tür hakkında daha fazla bilgi edinmek için sabırsızlanıyoruz" diyerek ekliyor: 

Umarız diğer araştırmacılar da önümüzdeki yıllarda kendi projelerine başlayarak bu türün enfeksiyon biyolojisini, ekolojisini ve evrimini daha iyi anlamaya çalışır.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, Nature