Almanya, Namibya'da soykırım yaptığını itiraf etti

Namibya'da Herero ve Nama halklarına karşı yürütülen Alman savaşı (1904 - 1908) sırasında bir grup mahkumla birlikte poz veren bir Alman askeri (sağda) (AFP)
Namibya'da Herero ve Nama halklarına karşı yürütülen Alman savaşı (1904 - 1908) sırasında bir grup mahkumla birlikte poz veren bir Alman askeri (sağda) (AFP)
TT

Almanya, Namibya'da soykırım yaptığını itiraf etti

Namibya'da Herero ve Nama halklarına karşı yürütülen Alman savaşı (1904 - 1908) sırasında bir grup mahkumla birlikte poz veren bir Alman askeri (sağda) (AFP)
Namibya'da Herero ve Nama halklarına karşı yürütülen Alman savaşı (1904 - 1908) sırasında bir grup mahkumla birlikte poz veren bir Alman askeri (sağda) (AFP)

Her Alman kendi ülkesinin tarihini ve Nazilerin Avrupa'da milyonlarca Yahudiyi yok ettiği Holokost'taki rolünü bilir. Ancak Almanya'nın Holokost'tan on yıllar önce sömürgeci bir ülke olduğunu ve Afrika'da 20. yüzyılın başlarında Namibya'daki Herero ve Nama kabilelerine karşı gerçekleştirdiği soykırımı çok azı bilir. Alman tarihindeki bu karanlık bölüm, birçok uzmana göre, yaklaşık kırk yıl sonra gelecek olan en büyük soykırım için bir haberci ve hatta bir başlangıç olmasına rağmen, yakın zamana kadar Almanya, tarihinin bu kısmına fazla önem vermedi. Alman ve Namibya hükümetleri arasında 5 yıl süren müzakerelerin ardından nihayet iki gün önce Berlin, Alman sömürge günlerinde “Güneybatı Afrika” olarak bilinen Afrika ülkesindeki tarihini ve orada yaşananları yani soykırımı tanıyacağını duyurdu.
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Almanya'nın özellikle Herero ve Nama halklarının yaşadığı bölgelere 30 yıllık süreye yayılacak şekilde 1,1 milyar avro yatırım yapılacağını söyledi. Maas önümüzdeki haftalarda anlaşmayı resmi olarak imzalamak için Namibya'ya gidecek, ardından Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Namibya ve Alman parlamentolarının anlaşmayı oylamasından sonra Almanya adına resmi bir özür dilemek için orada olacak. Bu açıklama, özellikle bunu "ilk adım" olarak nitelendiren Namibya hükümeti tarafından memnuniyetle karşılansa da soykırıma uğrayan iki kabilenin liderlerinin eleştirilerine maruz kaldı. Çünkü Alman hükümetinin ödemeyi kabul ettiği meblağ, mağdurların ailelerine doğrudan maddi tazminat şeklinde olmayacak ve anlaşmada tazminat kelimesinden hiç bahsedilmedi. Aksine, Namibya'nın yoksul bölgeleri olan ve Ovambo kabilesinin çoğunluğunun yaşadığı diğer bölgelere göre çok daha yoksul olan iki kabilenin bölgelerinde hayata geçirilecek projeler için ödenecek olan “yatırımlar” olacaktır. Harero Soykırım Teşkilatı'ndan Nandy Mazingo, kararla ilgili olarak, "Soykırım bir suçtur, sonuçlarını uluslararası hukuk belirler ve cezası tazminattır." dedi. Alman cumhurbaşkanının "Namibya'da hoş karşılanmayacağını" ve Alman büyükelçisini bilgilendirdiklerini söyleyen bir diğer Herero lideri Mutgende Katjio, “Alman ve Namibya hükümetleri tarafından varılan hiçbir anlaşmayı kabul etmeyeceğiz.'' diye konuştu. İki kabile için birleşik bir lider yoktur, daha çok birkaç lider vardır, ancak hükümette bunlardan biri temsilci olur. Alman hükümeti, Herero ve Nama'nın geçtiğimiz yıllarda diyalog kurduğu hükümette temsilcileri olduğunu söyleyerek iki kabilenin liderlerini görüşmelere dahil edilmemesini gerekçelendiriyor. Berlin, soykırımın sınıflandırılması için uluslararası hukukun kabulünün ancak Holokost'un ardından 1948'den sonra gerçekleştiğini ve yasanın geriye dönük olarak uygulanamayacağını savunarak, Nazi kurbanlarında olduğu gibi ailelere “tazminat” ödemeyi reddediyor. Ayrıca tazminat ödemeyi kabul ederse, bunun diğer kolonilerin de aynı şeyi talep etmesine kapı aralayacağından korkuyor. Belçika, İngiltere ve Fransa gibi sömürgeleri bundan daha büyük ve daha kanlı olan diğer Avrupa ülkeleri de ödeyecekleri herhangi bir tazminatın sömürge günlerinde işlenen diğer katliamlar için ayrıca tazminat ödemelerine kapı aralayacağından korkuyorlar. Bugün, Herero azınlığı Namibya nüfusunun yaklaşık yüzde 7'sini, Nama kabilesi ise yüzde 4'ünü oluşturuyor. Yirminci yüzyılın başında Alman ordusu Herero kabilesinin yaklaşık yüzde 70'ini yani yaklaşık 80 bin kişiyi öldürürken Nama kabilesinin yarısını yani yaklaşık 20 bin kişiyi öldürdü. Tarihçiler, bu suçların yirminci yüzyılın "ilk katliamları" olduğunu söylüyorlar.
1904 ve 1908 yılları arasında Alman sömürgecileri iki kabilenin "isyanıyla" karşı karşıya kaldılar. Almanya da buna büyük bir gaddarlıkla karşı çıktı ve isyanı bastırmak için General Luther von Trotha'yı 15 bin kişilik bir ordu ile gönderdi. Çatışmaların başlangıcında, Almanlar binlerce Hereroyu Omahiki çölünde tuzağa düşürdü ve onları susuzluktan ölüme terk etti. General Luther kabilenin her üyesinin kadın ve çocuk ayrımı yapılmaksızın öldürülmesini emretti. İki kabileden ölenlerin kafatasları ve kemikleri, "Aryan ırkının Afrikalılar üzerindeki üstünlüğünü kanıtlamak için bilimsel çalışmalar" yürütülmesi üzerine o sırada Almanya'ya gönderildi. Alman uzmanları, bu katliamları daha sonra Holokost'ta yaşananlarla ve Aryan ırkının diğer ırklardan üstünlüğüne inanan Nazi düşüncesinin gelişimiyle ilişkilendirmeye iten işte bu deneyimlerdi.
Namibya'daki katliam kurbanlarının kalıntıları üzerinde "bilimsel deneyler" yapanlardan bazıları daha sonra Nazi Partisi'nin aktif üyeleri oldular. Daha sonra Nazi politikasını destekleyen sadece bilim adamları değil, aynı zamanda Namibya’da soykırıma katılan ve ilerleyen zamanda Nazilerin askeri liderlerine dönüşen kişiler de var. Örneğin 40 yıl önce Herero soykırımına katılan General Franz Ritter von Epp daha sonra Holokost'a da katıldı.



Dünya Sağlık Örgütü Direktörü'nden İsrail'e Gazze çağrısı: Merhamet gösterin

Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki devam eden İsrail askeri operasyonları sırasında Han Yunus'tan kaçıyor... 19 Mayıs 2025 (AP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki devam eden İsrail askeri operasyonları sırasında Han Yunus'tan kaçıyor... 19 Mayıs 2025 (AP)
TT

Dünya Sağlık Örgütü Direktörü'nden İsrail'e Gazze çağrısı: Merhamet gösterin

Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki devam eden İsrail askeri operasyonları sırasında Han Yunus'tan kaçıyor... 19 Mayıs 2025 (AP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'ndeki devam eden İsrail askeri operasyonları sırasında Han Yunus'tan kaçıyor... 19 Mayıs 2025 (AP)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, İsrail'i Gazze savaşında "şefkat" göstermeye ve Filistin topraklarının sağlık sistemindeki "sistematik yıkıma" son vermeye çağırdı. Ghebreyesus, barışın İsrail'in çıkarına olacağını vurguladı.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Ghebreyesus, WHO’nun yıllık genel kurulu sırasında yaptığı konuşmada, savaşın İsrail'e zarar vereceği ve kalıcı bir çözüm getirmeyeceği uyarısında bulundu.

dfergty
Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Avrupa Genel Merkezi'nde açıklama yapıyor... İsviçre 19 Mayıs 2025 (AP)

Etiyopya'daki savaş yıllarını sık sık hatırlayan 60 yaşındaki Tedros, "Gazze halkının şu anda neler hissettiğini hissedebiliyorum" dedi. Koklayabiliyorum, hayal edebiliyorum, hatta seslerini duyabiliyorum. Bunun nedeni travma sonrası stres bozukluğudur.

"Halkın çektiği acıyı tahmin edebilirsiniz" diyen Ghebreyesus, yiyecekleri silah olarak kullanmak gerçekten yanlıştır. Tıbbi malzemeleri silah olarak kullanmak büyük bir hatadır" ifadelerini kullandı.

Birleşmiş Milletler çarşamba günü Gazze Şeridi'ndeki ekiplerine 90 tır dolusu insani yardım ulaştığını ve bunların dağıtım için Şeridin çeşitli bölgelerine gönderilmeye başlandığını duyurmuştu. Bu, İsrail'in Gazze'ye uyguladığı ablukanın üzerinden iki buçuk ay geçmesinin ardından atılan ilk adım.

efrgtyh
Filistinliler, 21 Mayıs 2025'te Gazze Şehri Deyr el-Belah'ta İsrail bombardımanında yıkılan bir evi inceliyor (AP)

Gerçek barışın ancak siyasi bir çözümle sağlanabileceğini söyleyen Tedros, "Barış çağrısı İsrail'in kendi çıkarınadır. Savaşın İsrail'e zarar verdiğini ve kalıcı bir çözüme yol açmayacağını düşünüyorum"dedi.

Tedros, şöyle devam etti: "Size merhamet gösterebilir misiniz diye soruyorum. Bu sizin için, Filistinliler için ve insanlık için iyidir."

Yakın ölüm tehlikesi

WHO Acil Durum Programı Direktörü Michael Ryan, Gazze'de 2,1 milyon insanın "yakın ölüm riski altında" olduğunu söyledi.

"Açlığa son vermemiz, rehinelerin tamamını serbest bırakmamız, sağlık sistemini yeniden ikmal edip, yeniden başlatmamız gerekiyor" diye ilave etti.

Ryan şöyle devam etti: Eski bir rehine olarak, tüm rehinelerin serbest bırakılması gerektiğini söyleyebilirim. Aileleri acı çekiyor. Aileleri acı içinde.

WHO, Gazze halkının ciddi gıda, su, tıbbi malzeme, yakıt ve barınma sıkıntısı çektiğini açıkladı.

Geçtiğimiz hafta dört büyük hastane, çatışma bölgelerine veya tahliye ve saldırı bölgelerine yakın olmaları nedeniyle tıbbi hizmetlerini askıya almak zorunda kaldı.

frgthy6
Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şehri'ndeki bir kampta ekmek pişiriyor... 21 Mayıs 2025 (AP)

WHO, Gazze Şeridi'ndeki 36 hastaneden halen sadece 19'unun faaliyette olduğunu, personelin "imkânsız koşullarda" çalıştığını bildirdi.

Michael Ryan ,"Gazze Şeridi'ndeki hastanelerin en az yüzde 94'ünün hasar gördüğünü veya yıkıldığını", "Kuzey Gazze'nin ise sağlık hizmetlerinden neredeyse tamamen yoksun olduğunu" ifade etti.

Gazze Şeridi genelinde sadece 2 bin hastane yatağının kaldığını belirten Ryan, bu sayının "güncel ihtiyaçları karşılamak için tamamen yetersiz" olduğunu kaydetti.

Ryan şöyle devam etti: "Yıkım sistematik. Hastaneler onarılıyor ve yeniden tedarik ediliyor, ancak düşmanlıklara veya tekrar saldırılara karşı savunmasız hale geliyorlar. Bu yıkıcı döngü sona ermeli."