İneklere "geğirdikleri için" akıllı maske takılacak

İneklerin saldığı metan gazını önlemek için filtreli bir cihaz tasarlandı (Hollie Adams/Bloomberg)
İneklerin saldığı metan gazını önlemek için filtreli bir cihaz tasarlandı (Hollie Adams/Bloomberg)
TT

İneklere "geğirdikleri için" akıllı maske takılacak

İneklerin saldığı metan gazını önlemek için filtreli bir cihaz tasarlandı (Hollie Adams/Bloomberg)
İneklerin saldığı metan gazını önlemek için filtreli bir cihaz tasarlandı (Hollie Adams/Bloomberg)

ABD merkezli ve çok uluslu tarım firması Cargill, inekler için akıllı maskeler satmaya başlayacak.
Birleşik Krallık'ta kurulan teknoloji girişimi Zelp'in tasarladığı cihazın, ineklerin geğirdiğinde saldığı metan gazını emeceği ve doğaya salınmasını önleyeceği ifade ediliyor.
İddiaya göre maske görünümlü cihaz, metan salımlarının yarısından fazlasını engelleyebilecek.
Cargill'den salı günü yapılan açıklamada cihazların 2022'de Avrupalı ​​süt üreticilerinin kullanımına sunulacağı duyuruldu. Ancak Birleşmiş Milletler, Avrupa'daki en olası metan kaynağının atık sektörü olduğunu söylüyor.

Cihaz nasıl çalışıyor?
Şirketler henüz bir fiyat belirlemedi ancak Zelp, yıllık abonelik ücretinin inek başına yaklaşık 80 dolardan başlayacağını tahmin ediyor.
Teknoloji girişimi, ilk yıl 50 bin, sonraki yıl da 200 bin cihaz üretmeyi hedefliyor.
Güneş enerjisiyle şarj edilen pillerle çalışan cihaz, geğirmeyle salınan gazı emiyor ve filtreli bir haznede biriktiriyor.
Filtre dolduktan sonra kimyasal reaksiyon aracılığıyla metan, karbondioksite dönüştürülüyor ve havaya salıyor.
Öte yandan atmosferdeki karbondioksit birikimi de tıpkı metan gibi iklim krizinde rol oynuyor.
Ancak Bloomberg'in aktardığına göre metan, atmosferdeki ilk 25 yılında karbondioksitten 80 kat fazla ısıyı hapsediyor.
Ayrıca ineklerin saldığı metan gazının yaklaşık yüzde 95'inin geğirmeyle ortaya çıktığı düşünülüyor.
Öte yandan teknoloji, henüz bağımsız uzmanlar tarafından değerlendirilmedi. Öncelikle bu uzmanların, cihazın işe yaradığını kabul etmesi gerekiyor.
Zelp ise ürünün tamamlanmasının ardından hakemli çalışmaların gerçekleştirileceğini söylüyor.

BM'ye göre metan gazı, önemli bir sorun
Birleşmiş Milletler (BM) ve İklim ve Temiz Hava Koalisyonu (CCAC) tarafından geçen ay yayımlanan raporda, metan gazını azaltmanın küresel ısınmayı yavaşlatmada en güçlü yol olduğuna dikkat çekilmişti.
Metanın sanayi öncesi dönemden bu yana küresel ısınmaya yüzde 30 katkısı olduğu vurgulanan raporda, gazın azaltılmasıyla yılda yaklaşık 260 bin erken ölüm, 775 bin astıma bağlı hastane başvurusunun yanı sıra 25 milyon ton mahsul kaybının önlenebileceği belirtilmişti.

Nereden geliyor bu metan?
Söz konusu BM raporunda aynı zamanda çözüm önerileri de sunulmuştu. Başta fosil yakıt sektörüne odaklanan çözüm önerileri, 2030'a kadar metan emisyonlarını yüzde 30 oranında azaltabilir.
Rapora göre metan gazının kaynağı ülkelere ve bölgelere göre farklılık gösteriyor. Örneğin Avrupa ve Hindistan'da en büyük kaynak, atık sektörü olarak görülüyor.
Olası metan kaynakları Çin'de kömür üretimi ve hayvancılık, Afrika'da ise hayvancılık ve petrol olarak belirleniyor.
Independent Türkçe, Bloomberg, Gizmodo, UN news



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT