Ürdün Meclisi protestocu milletvekilinin vekilliğini düşürdü

Ürdün’de vekilliği düşürülen Acarime’nin Devletin ve kurumlarının meşruiyetine meydan okuması, anayasaya karşı bir darbe olarak görüldü

Cumartesi günü Kraliçe Aliye Havalimanı yakınlarında çıkan çatışmaların ardından tedavi gören Ürdünlü bir güvenlik görevlisi (DPA)
Cumartesi günü Kraliçe Aliye Havalimanı yakınlarında çıkan çatışmaların ardından tedavi gören Ürdünlü bir güvenlik görevlisi (DPA)
TT

Ürdün Meclisi protestocu milletvekilinin vekilliğini düşürdü

Cumartesi günü Kraliçe Aliye Havalimanı yakınlarında çıkan çatışmaların ardından tedavi gören Ürdünlü bir güvenlik görevlisi (DPA)
Cumartesi günü Kraliçe Aliye Havalimanı yakınlarında çıkan çatışmaların ardından tedavi gören Ürdünlü bir güvenlik görevlisi (DPA)

Ürdün Temsilciler Meclisi, işlediği bazı suçlardan dolayı milletvekili Usame el-Acarime’nin milletvekilliğinin düşmesine karar verdi.  Söz konusu karar cumartesi gecesi başlayıp dün sabah saatlerine kadar süren protesto gösterilerine sebep oldu.
Acarime’nin milletvekilliğinin düşürülmesine yönelik karardan önce Temsilciler Meclisi 10 gün önce Acarime’nin vekilliğini bir yıllığına dondurma kararı almıştı. Temsilciler Meclisi, Acarime’nin meclisin üyeleri ve iç düzeni hakkında kötü sözler söylemesinin ve parlamento çatısı altında arabuluculara rağmen özür dilememesinin ardından böyle bir karar almıştı.
Dün akşam Usame Acarime’nin yaptığı konuşmanın etkilerini görüşmek üzere 130 milletvekilinden 109'unun imzasıyla Acarime'nin üyeliğinin düşürülmesi için olağanüstü bir oturum düzenlendi. Oturuma katılan 119 milletvekilinden 108’i “evet” oyu kullandı. Acarime’nin konuşmaları, Ürdün Kralı 2. Abdullah’ın hayatına yönelik bir tehdit oluşturmuştu. Bu da Acarime’nin bu tehdidi parlamento çatısı altında uygulamaya yönelik önceki niyetlerini gösterdiği videoların yayınlanmasının ardından kesinleşti.

Milletvekilliği düşürülen Acarime’nin son 10 gün içerisindeki hareketleri başta Millet Meclisi olmak üzere devlete ve anayasal kurumlarına meydan okumanın yanı sıra devlete isyan etmek için ulusal kurumlara karşı insanları kışkırtma niteliği taşıyordu. Bu da anayasaya karşı darbe olarak nitelendirildi.Zira Acarime daha önce Ürdün aşiretlerini başkent Amman’a gelip devleti ve kurumlarını “ajanlar” olarak nitelendirdiği kişilerden geri almaya çağırmıştı.
Görevden alınan milletvekilinin aşiretinin üyelerini başkentin 15 kilometre güneyindeki Naur bölgesinde toplama çağrısı cumartesi günü ayaklanmalara yol açtı. Çıkan çatışmada Ürdün kolluk kuvvetlerinden 4 güvenlik görevlisi yaralandı. Daha sonra güvenlik güçleri çıkan çatışmaları kontrol altına almayı başardı.
Güvenlik güçleri ve Usame el-Acarime yandaşları arasında dün ikindi vakitlerine kadar devam eden gerginlikten saatler sonra aşiret bölgesinde sükunet sağlandı. Sükunet sağlanmadan önce bölge güvenlik güçleriyle çatışmaların yaşandığı geniş çaplı bir kaosa ve aşiret toplanmalarına şahit oldu. Acarime’nin devlet kurumlarına ve kamu düzenine karşı kışkırttığı ve bunun hükümetteki isimlere uzandığı açıklamalarından sonra yapılan olağanüstü oturumda milletvekilliğinin düşürülmesi için yapılan oylamanın hemen ardından olaylar alevlenmişti.
Dün ikindi vaktinde yapılan olağanüstü oturumun başında Meclis Başkanı Abdulmunim el-Avdat açıklama yaparak son birkaç gündür yaşanan olayları “üzücü” olarak nitelendirdi. Avdat ulusal birliği korumak ve ülkenin güvenliğini ve istikrarını savunmak için hukukun üstünlüğüne başvurma çağrısında bulundu. Ürdün Kralı’na yönelik “sapkın ifadeler” olarak nitelendirdiği açıklamaları kınayan Avdar, meclisin böyle bir şeyi kabul etmesinin mümkün olmadığını ve kralın konumu ve statüsüne zarar verecek herhangi bir şey karşısında kararlı bir şekilde durduğunu söyledi. Aynı zamanda meclisin ülkenin güvenlik ve istikrarının temelini oluşturan aşiret ve aile uzlaşmasına ve sosyal sisteme zarar gelmesine de razı olmadığını ifade etti.
Hükümet dün sabah Bakanlar Kurulu'nun oturumu sırasında bir açıklama yaptı. Söz konusu açıklamada yaşanan son olayların, akabindeki toplanma ve Ürdün Kamu Güvenlik İdaresi’nin bazı çalışanlarına yönelik saldırı eylemlerinin ve bu toplanmalara karışan yasadışı konuşmalar ve kışkırtıcı faaliyetlerin Krallığın parametrelerine ve anayasal temellerine zarar veren hukuki ihlaller olduğu vurgulandı.
Hükümet İçişleri Bakanlığı’nın herhangi bir toplanmaya, etkinliğe ve halkevi veya diğer platformların çalışmasına izin vermeyeceğini söyledi. Ayrıca kanunu uygulamak ve bu tehlikeli kışkırtıcı faaliyetleri ve bunların arasına karışan kanuna ve anayasaya aykırı olan ve toplumun güvenliğine zarar veren söz ve davranışları engellemek için azami kararlılıkla hareket edeceğini vurguladı.
Görevden alınan milletvekili, aktivistler tarafından sosyal medya platformlarında paylaşılan video kesitlerinde görünüyordu. Acarime tıpkı pek çok kez Ürdünlü aşiret mensuplarını isteklerinin etrafında toplanmaya davet ederek belinde silahla kılıcını sallayarak ortaya çıkması gibi, “ajanlar” olarak nitelendirdiği kişilere karşı “güç kullanılması ve kafalarının kesilmesi” çağrısında bulundu. Bu da Ürdünlü yetkililerin güçle karşılık vermesi ve herhangi bir etkinliğin yapılmasını yasaklamasına yol açtı.



Ürdün, Filistin ve İsrail, ABD’nin talebiyle ‘kutsal mekanlarla’ ilgili koordinasyonu görüştü

Mescid-i Aksa’da önceki gece namaz kılan Müslümanlar (AFP)
Mescid-i Aksa’da önceki gece namaz kılan Müslümanlar (AFP)
TT

Ürdün, Filistin ve İsrail, ABD’nin talebiyle ‘kutsal mekanlarla’ ilgili koordinasyonu görüştü

Mescid-i Aksa’da önceki gece namaz kılan Müslümanlar (AFP)
Mescid-i Aksa’da önceki gece namaz kılan Müslümanlar (AFP)

ABD yönetiminin doğrudan talebi üzerine Ürdün, Filistin ve İsrail hükümetleri, Müslüman ve Hristiyanların kutsal mekanlarına olan ziyaret şartlarını düzenlemek üzere bir koordinasyon komitesi oluşturmayı tartışmaya başladı. Tel Aviv’deki siyasi kaynaklar, konuyla ilgili farklı düzeylerde yetkililerin katılımıyla ilk görüşmelerin yapıldığını aktardı. Kaynaklar, taraflar arasındaki görüş ayrılıklarının bir uzlaşıya varılmasını güçlendirdiğini söyledi.  
Kaynaklar, ABD’nin Ramazan ayından önce bir ‘koordinasyon grubu’ oluşturulmasını önerdiğini, ancak komisyonun oluşturulma çabalarının yetersiz kalması nedeniyle, Kudüs’teki gerginliklerin yaşandığını iddia etti. Kudüs’te yaşanan gerilimin ardından ABD, Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Yael Lambert başkanlığında, aralarında İsrail-Filistin Özel Temsilcisi Hadi Amr’ın da yer aldığı üst düzey yetkililerden oluşan bir heyeti Filistin’e gönderdi. ABD heyeti geçtiğimiz hafta boyunca, Ürdün, Filistin ve İsrailli yetkililerle toplantılar düzenledi. ABD, taraflardan ‘gerginliği azaltmak ve özellikle Mescid-i Aksa’daki şiddet olaylarını önlemek için acil bir şekilde ve koordine halinde çalışmalarını’ istedi. Ayrıca, Ramazan ayının son Cuma namazının olaysız bir şekilde geçmesi için çaba göstermelerini talep etti.  
İsrail ve Ürdün tarafları, Kudüs İşleri Komitesinin Ramazan Bayramının ardından toplanmasını kararlaştırdı. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, çarşamba akşamı, Kudüs'teki durumu değerlendirmek amacıyla yetkililerle bir araya geldi ve güvenlik güçlerine, gerginliği azaltmak amacıyla önlem almaları talimatı verdi. Bennett, “Hükümetimiz Mescid-i Aksa’da sükunetin ve istikrarın korunmasını önemsemektedir” dedi.  
Uzmanlar, Mescid-i Aksa’daki Müslümanlarla İsrail güvenlik güçleri arasındaki gerginliğin, Batı Şeria ve Gazze’de daha geniş çaplı çatışmalara yol açabileceğini, ayrıca Ürdün-İsrail ilişkilerinde bir krize yol açabileceğini değerlendiriyor.  
Ürdün, Filistin ve İsrailli yetkililerin ilk görüşmelerinde ciddi görüş ayrılıkları ortaya çıktı. Ürdün ve Filistin tarafı, Yahudi yerleşimcilerin Mescid-i Aksa’ya girmesinin gerginliğin başlıca sebebi olduğunu savundu. Arap tarafı, Fanatik Yahudilerin, Müslümanların kutsallarına hakaret ettiği ve Mescid-i Aksa’yı yıkarak yerine Süleyman Heykeli’ni dikeceklerini söyleyerek Müslümanları kışkırttığını ifade ettiler. Ürdünlü ve Filistinli yetkililer, Yahudi yerleşimcilerin Mescid-i Aksa avlusuna girişinin yasaklanmasını talep etti, ancak İsrail tarafı bu talebin karşılanamayacağını söyledi. İsrail 2021 yılında en az 33 bin Yahudi’nin Mescid-i Aksa avlusuna girişine izin vermişti.
Ürdün ve Filistinli yetkililer ayrıca, İsrail güvenlik güçlerinin Mescid-i Aksa’ya düzenledikleri baskınların, Harem-i Şerif’te gaz bombası kullanılmasının ve namaz kılanlara şiddet uygulanmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı. Ürdünlü temsilciler, Mescid-i Aksa Vakfı bekçilerinin sayısının arttırılmasını ve İsrail güvenlik güçlerinin kutsal mabede girişinin son bulmasını önerdi. İsrail tarafı ise, Ürdün’ün, bekçilerin sayısının arttırılması talebini kabul ederek, güvenlik güçlerinin Harem’e giriş nedeninin, Ağlama Duvarı’na doğru içeriden atılan taşlar olduğunu söyledi, ancak baskınların azalacağı sözünü verdi. İsrailli temsilci ayrıca, genelde mescidin içine girmediklerini ve ‘siyasi gösterilere’ uzaktan müdahale ettiklerini belirtti.  
İsrail güvenlik güçleri, Mescid-i Aksa ve çevresindeki kutsal mekanlardan ayrılmayı reddediyor. İsrail buradaki varlığını egemenliğinin bir göstergesi olarak değerlendiriyor. İsrail güçleri perşembe günü Kadir Gecesi’nde ibadetlerini yerine getiren bazı Müslümanlara şiddet uyguladı ve gaz bombası attı. Kadir Gecesi’nde Mescid-i Aksa’da Kudüs ve Batı Şeria’dan gelen yüzbinlerce Müslüman ibadet etti. İsrail güvenlik güçleri Mescid-i Aksa ve Eski Kudüs çevresine 3 binden fazla personel konuşlandırdı.